"ETA eta PSOE zatituta daude negoziaketaren aurrean"

1989ko maiatzaren 07an

Nicole Péry, Europako Parlamentuko lehendakariordeari elkarrizketa
Nicole Péry, Europako Parlamentuko lehendakariordea
"ETA eta PSOE zatituta daude negoziaketaren aurrean"
Baionako udalean zinegotzi eta Europako Parlamentuan lehendakariorde lehena, Frantziako sozialisten artean pisu handi bat aitortzen zaio Nicole Péry–ri, batik bat Destrade diputatua hondoratu denetik. Datozen hauteskundestan zortzigarren postuan ageriko da PSFren zerrendetan. Hauteskunde munizipalen aurretik behar zuen elkarrizketa europarren atarian burutu dugu, Baiona ttipian duen bere bulegoan.
ARGIA.–Azken urteotan Ipar Euskadiko gizartean aldaketa handi bat ikusi dugu, eta horretaz galdetu nahi genizun lehendabizi.
Nicole Péry.– Aldaketa soziologiko batez galdetzen badidazu, ez dut kanbiamendu handirik ikusten hemengo maila sozialen baitan. Aldaketak, aldiz, ikusten ditut politikaren mailan. Azken hamar urteotako bozketei begiratuta, hor bai egon da aldaketa, batik bat nazionalisten botoei dagokienez. Abertzaleen gorakada nabarmenagoa da barnekaldean, tradizioak sendoago mantendu direlako. Kostaldean ez da hori hainbeste ematen, edo begiratu bestela zein alde gutti dagoen 83an "Bayonne Capitale" lortu zituen botoen eta aurtengoen artean.
Estratega politikoek argituko dizute abertzaleek irabazi dituzten bi puntuak eskuratu dituztela etiketa ekologista ere berenganatu dutelako. Hori ziur jakitea zaila da, baina ekologisten aurrerakada handia izan da Frantzia osoan eta ikusi beharko litzateke horrek zenbaterainoko eragina izan duen Baionan.
A.–Aldaketa politiko horiek beste sailetan ere isladatuko ziren...
N.P.–Batik bat gazteen artean badago halako joera bat, baina nere ustez krisi ekonomikoari lotua dagoena. Azken hamar urteotako historiari begiratu behar diogu, ohartzeko gazte askok galdu dutela gauzak politikaren bidetik aldatzeko itxaropena eta botoa ematen dutenean "politique politicienne" deitzen dugun horren, politika tradizionalaren, eremutik ateratzen diren taldeei ematen diote. Beste lekutan ekologismora jo duten bezala, hemen nazionalismora jo dute. Abertzaleek lortutakoak, hala ere, kontutan hartzekoak dira.
Krisi ekonomikoak markatu ditu gure azken hamar urteak. Langabeziaren igoera, industria tradizionalaren hondamendia, laborantzaren zailtasunak. Krisi ekonomikoa da oraindik arazo nagusia. Ikusi behar duzu zenbat jende pasatzen den ene bulegotik, zeren eta nik beti zabalik daukat nere bulegoa, populuarekiko harremanean segitzeko, Europako errespontsabilitateetatik aparte. Lana eta lana eta lana behar du jendeak. Berrogeitabost urterekin lanik gabe gelditu direnen arazoa konpontzea ez da oso erreza. Hogei–hogeitabost urtetakoek berriz sekulako frakaso sentsazioa dute, gurasoenganako dependentzia...
A.–Esan dezakegu 1981eko ilusio haiek ere urruti gelditu direla.
N.P.–Begira, orduan esaten nien gurekin biltzen ziren euskaltzaleei bagenuela bide zati bat elkarrekin egin behar genuena, eta gaur egun ere, benetan diot, hori uste dut . Bide zati hori da gure hizkuntzaren eta kulturaren defentsa eta gure Herri honi ekonomia mailan bizi berri bat ematea. Bide horrek zailtasunak aurkitu ditu Espainiak bere prozesu demokratikoari ekin dionean, eta horren aurrean aurrean gure eritziak ezberdinak ziren. Ni ere euskal kultura eta nortasunaren alde nago, baina nazionalismoaren nozioa hurrunekoa egiten zait. Sakonki europarra naiz, eta nortasunaren arazoak gehiago pasatzen dira nere eritzian hizkuntzaren, kulturaren, ekonomiaren pusantzatik, entrepresa-izpiritu batetik, ez eta fronterak eraikitzetik baino. Egunero ari bait naiz fronterarik gabeko Europa baten alde lanean.
A.-Aipatzen duzun bide zati hori erabat bukatuta dagoela uste al duzu?
N.P.-Ekonomi-kultura-hizkuntza mailan mintzo bagara, oraindik gaurkotasuna dauka neretzat elkarlana. Batzuen eta besteen jarrerak, ordea, gogortu egin dira, eta espainolek badute horretan zerikusia. Ez dakit azken helburuak hain ezberdinak ditugunean elkarlana posible ote den. Gaur egun nazionalismo baten alde borrokatzea depasatatua dagoen ahalegin bat da, gure nortasuna eta berezitasuna errespetatutak dauden unetik. Nazionalismoa, bandera bat, frontera bat, moneta bat, eskematizatzeko, erabat depasatuta dago.
A.-Besteren artean bi puntu aipatu ditzakegu sozialisten eta abertzaleen arteko elkarlanean izan diren oztopo bezala: ikastolak eta errefuxiatuak.
N.P.-Ikastolaren auzian, arazoa konpontzeko borondate garbi bat izan da, eta aldiz erresistentzia handiak aurkitu ditut. Hau diotsut arazoa oso gertutik eraman dudalako zenbait urtetan. Bitarteko lanetan aritu naiz eta ohartu naiz aldi batzuetan Seaska-ri ikusten zitzaiola Education Nationale-an integratzeko borondatea, eta ni horretan saiatu naiz, aldarrikatuz aldi berean Seaskaren berezitasun pedagogikoa errespetatu zedin; eta beste aldi batzuetan berriz integrazio asmo hori ez zen batere garbi ikusten. Hori arazoa izan da urtetan. Gaur eztabaida ia bukatuta dago: une honetako eztabaidaren ondoren segurua da irakasleak Estatuaren gain geldituko direla, erakunde lokalak -Departamendua eta Herriko Etxeak- bere presupostuetan inplikatzeko borondatea dago, eta balantzea nahiko onargarria izanen dela ziur nago. Funtsezkoa erdietsi da.
Errefuxiatuena beste gauza bat da. Espainiako Gobernuak behin eta berriz aurpegiratu digu ETAren atzegoardiako baseak babesten ditugula. Eta Espainiako prozesu demokratikoa onduz zihoan heinean eta Europako Elkartearekiko negoziazioa aurrera zihoan neurrian, presioak askoz ere gogorragoak bihurtu ziren. Hegoaldetik Europan dituzuen parlamentariei galdetu beharko zenieke, eta esango dizute zein maioritate izugarriz Biltzarreak kondenatzen duen Europan egiten den edozein ekintza bortxazko. Maioritarioa esandakoan Biltzarre osoa esan dezaket. Gure "kredoa" da estatu bat Europako Elkartean badago demokratikoa dela. Horrek sekulako presioak ekarri ditu Frantziaren bizkarretara ere. Errefuxiatu estatutoari dagokionez, printzipio bat da europar batek ez duela eskubiderik Europako Elkarteko beste estatu batean errefuxiatu estatutorik izateko. Horren aplikazioa heldu da gero.
Egoitz asignazioak, estradizioak eta abar ikusi dira, eta "Urgence Absolue" legearen babesean egindako espultsioak ere bai. Azken honekin abusoak ikusi ahal izan ditugu, eta sozialistak berriro gobernuan daudenetik pare bat-edo besterik ez da gertatu, hemengo profetari ministrariak bere jarrera zehaztu dion artean; sozialisten kalkuluetatik at bait dago tresna hori. Harrapatzen diren ETAko militanteen kontra, hala ere, segiko dira asignazioak, espetxeratzeak edo estradizio prozesuak aurrera eramaten. Eta ez dut ikusten nola gelditu daitekeen dinamika hori etorkizunean.
A.-Hala ere arazoak hor dirau, eta konponbide bat eskatzen du.
N.P.-Duela hamabost urte idatzi nuen konponbidea nahitaez politikoa izango zela, duela hamar urte gauza bera idatzi nuen, eta gaur ere gauza bera diot. Ni bezala Joxe ere horretan dago, erantzunak politikoa izan behar duela.
A.-Zein erantzun politiko, ordea?
N.P.-A, hori ez dago Frantziaren esku, Espainiaren afera bat da. Aljeriako elkarrizketa horietan itxaropen handia nuen jarria, eta ez dut uste bakarra naizenik. Zeren eta azkenean bukatuko dugu bortxazko ekintzak eguneroko desgrazia bezala onartuz, horrelaxe bizi ditugu jadanik gaur. Horretxen beldur ikusten ditut ni bezala beste diputatu asko ere, bai sozialistak edo bai nazionalistak. Negoziaketa politiko baten alde nago, eta bihotzez desiratzen dut. Ez dakit posible izanen den.
A.-Aljerreko elkarrizketa horiek eten berria dira, eta hamaika gauza esan da etenduraren erruduna nor ote denaz. Asko dira uste dutenak Felipe Gonzalezen gobernuak gauza bat agindu eta gero atzera egin duala.
N.P.-Horretaz Felipe Gonzalezekin pertsonalki hitzegin nuen, Europako Parlamentuan. Ez dut mikro baten aurrean adieraziko berak esan zidana, baina esan dezaket gizon intelijentea dela eta esperantza handiak zituela Aljerren jarriak. Eztabaida sakona dago ETA barruan bezala PSOE barruan zatiketa dagoen bezala arazo honen aurrean, garbi hitzeginda, hori da drama. PSOE barruan badira negoziazioaren aldekoak batetik eta beste batzuek printzipioak aurrean jarrita ETAkoekin ezer eztabaidatu nahi ez dutenak, baina ETA barruan ere zatiketa bera dago. Adostasun batera iritsi beharra dago negoziaketa batean, zeren eta nor berearekin ateratzeko ez dago horretara zertan joanik. ETAn ere batzuk prest daude akordio batera iristeko, Euskadirentzako ona den zerbait lortzearekin, baina besteek askoz gehiago nahi dute edo dena oraintxe bertan. Horregatik hutsegin du Aljerrekoak, bi aldeetan zatiketak daudelako, nahiz eta gehiengoak erdietsi nahi duen.
A.-Ate hori oraindik zabalik dagoela uste al duzu?
N.P.-Baietz uste dut. Frantziaren papera horretan izanen da gure esfortzu guztia egitea negoziaketa batera iristeko. Frantziak segitzen du horretarako presio egiten.
A.-Aljeriatik negoziatzen aritu diren hirurak eta beste hiru errefuxiatu espultsatzeko ere Frantziak egin omen du Aljerian presioa...
N.P.-Egia esanen dizut: gai horretaz ez dakit ezer, eta horregatik ezin dizut ezer erantzun.
A.-Europako Parlamentuan daramatzazun urteotan gainerako parlamentari euskaldunak ezagutuko zenituen. Sozialiatak bezala Garaikoetxea eta Montero.
N.P.-Normala denez, sozialistekin dut traturik handiena, eta batez ere Ana Mirandarekin, asko hitzegin dut neska donostiar honekin, oso pertsona irekia da. Garaikoetxearekin ere hitzegin dut, euskararen defentsarako proposamen bateratuak direla, projektu transfrontalierrak direla, eta beste. Monterorekin gutxiago hitzegin dut, oso gutxitan etorri bait zait, behar bada gutxiagotan egoten delako, ez dakit. Ez dugu, dena dela, aukerarik izan Miranda, Garaikoetxea, Montero eta gure artean projektu bateratuak defenditzeko. Esaten dituzt, errejistroan begiratu beharko nuke baina irudipena daukat gutxiago azaltzen direla handik.
Jakingo duzue istiluak izan zirela Montero eta Felipe Gonzalezen artean, honek Espainiaren presidentziaren berri eman zuen egunean. Hitza eskatuta zeukan Monterok, eta zeukan denbora laburrean ongi mintzatu zen, azken hogei segunduetan gogor emateko, modu probokadore batean. Felipe Gonzalezek erantzun zion, eta Parlamentu osoa oihuka aritu zitzaion Monterori.
A.-Zuen arteko elkarlana, dena dela, estatu ezberdinen errealitatetik egin beharra daukazue, eta hori ez da oztopo gutxi. Europako fronterak azkartzen edo ahultzen ikusten dituzu?
N.P.-Europaren eraikuntzak esan nahi du estatu bakoitzaren subiranotasun galtze bat, ezin da besterik izan. Estatu batek bere fiskalitatea nahi duen moduan antolatu ezin duen unetik, hori aldaketa izugarria da. Guretzako, T.V.A. zergaren -B.E.Z. zergarena alegia- aldaketa sekulako arazoa izanen da. Baina subiranotasun galera hori nahitaezkoa da. Noraino iritsiko da? Guk ez dugu ikusiko. Teorikoak ari dira aztertzen eta Europa supranazional bat izango den, edo konfederazioa, eta abar. Baina pare bat belaunaldi beharko da pasa, hori ikusteko.
A.-Eskualdeen Europaz asko mintzo dira gure artean, nazionalitateen Europaz ez hainbeste. Nola ikusten duzu.
N.P.-Hori jadanik esistitzen da, eta eskualdeek Brusselen badute beren ordezkaritza. Baina kontu, eskualdeen Europak ez du esan nahi eskualde transfrontalierrena, muga gainekoena alegia. Midi-Pyrenées Languedoc-Roussillon... Eskualdeek beren antenak dituzte Europan, eta integratuta daude erabakitze zentroetan. Muga gaineko eskualdeak gelditzen dira, eta hori beste eztabaida bat da. Zeren eta estatuek beren subiranotasuna galtzeak ez du nahita nahi ez esan nahi fronterak suntsituko direnik, edo estatuak auzitan jarriko direnik. Ez dakit nola bukatuko den, baina gure bilobek ikusiko dute edonola ere. Hori bai, izpiritu europarrean dago muga gaineko eskualdeen harremanak hobetzea.
A.-Arrantzaren afera gelditzen zaigu zurekin mintzatzeko. Dossier bat iragarri zen, batzorde bat izendatu... eta arazoek hor segitzen dute.
N.P.-Egunotan ikusi ditugu beste istilu batzuk, baina duela urte batzuk baino askoz txikiagoak dira. Gaur egun nazionalite ezberdinen elkarbizitze arazoak baino arrantza moeta ezberdinen arteko elkarbizitzearenak dira. Hegoaldeko arrantzaleak Brusselera joan dira, atuna modu artisau-pelagikoz harrapatzea galeraz dezaten. Gero frantses-euskaldunak joan dira Batzordeak konbidatuta, beren ikuspegia esplika dezaten. Hauek, eta Atlantikaldeko arrantzale guztiek, uste dute pelagikoa arrantza egiteko modu askoz modernoago bat dela.
Metodo hori, pelagikoa, ona da ongi erabiliz gero. Baina edozein aurrerapen bezala, txarra da gaizki erabiliz gero. Laborantzan bezala edo industrian bezala. Arazo sozialak dakartza, edozein aurrerapenek bezala. Teknologi maila handia duen oro da garestia, baina aldi berean performance edo etekin hobeak ematen ditu. Ene senarraren familian badira arrantzaleak, eta baten kasuan hamabi dira bapore batean eta ez dira SMIC soldata minimoa irabaztera.
Hegoaldeko arrantzaleak beldur dira beren arteko batzuek teknika horiei ekiten badiote, beste asko ere tentazioan eroriko direla. Horregatik nahi dute sistema hori galeraztea. Gainerantzean, berrogei bat untzi izango dira Atlantiko guztian pelagikoan ari direnak, eta artisauak gainera. Lehen haina harrapatzen dute, baina langile gutxiagoren artean. Egia da arazo sozial larri bat dakarrela teknologia berri guztiak, eta areago itsasaldean, birmoldatzeko hain zaila den inguru batean. Baina aurerrapena kolpe batez galeraztea...
PELLO ZUBIRIA
Europako estatuen subiranotasun galtzeak ez dakerrela nahi ta ez fronterak desagertzea erizten du Nicole Péry–k.
Nicole Péry-k abertzaleen gorakadan, ekologismoaren eragina ikusten du
Europako Parlamentuan lehendakeriorde izateak erakunde horretako mugimendu eta azpijokoen ezagutza handia eman dio Nicole Péry-ri.
13-15

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSF
GaiezPolitikaNazioarteaErakudeakEuropako Ba
PertsonaiazPERY1
EgileezUBIRIA2Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Patinetefobia

Gorka Bereziartua

"Elkarren berririk izan gabe lelo berdina hautatu dugu, 'Palestinako umeak gureak ere badira': esanguratsua da"

Zigor Olabarria Oleaga

Jauzi Ekosoziala eragilea aurkeztu dute, sistema ekozidaren aurrean "erantzun bateratua" emateko

Estitxu Eizagirre

4x16: Sarasua bueyeroa da

Beranduegi | ARGIA

Kanpaldiak hasiko dituzte Hego Euskal Herriko unibertsitateetan ere Gazaren alde

Jon Hidalgo Gereñu

"Batasun estrategikoa lantzen ari gara Europako Alderdi Komunista sortzeko"

Xabier Letona Biteri

Azkenak

2024-05-07 | Axier Lopez

Lapurreta adimentsua

2024-05-07 | Axier Lopez

Bigarren aukera

2024-05-07 | Ordiziako Euskal Eskola Publikoaren komunitatea

Konponbiderik gabeko desoreka?

Ordizian orekara eramango gaituen interbentzio plan berezi bat behar dugu; urteroko matrikulazio lehia eta arriskutik atera, egonkortasuna eman eta herriko ikasleak modu orekatuan batzeko aukera emango digun plana.

2024-05-07 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Hauteskunde kanpainan isildutako makroproiektuei buruzko eztabaidak

Igande honetan egingo dira hauteskundeak Katalunian, maiatzaren 12an. Procésaren ondorenak eta Carles Puigdemonten balizko itzulerak estali ditu zenbait mintzagai. Baina abian dira bi proiektu erraldoi eta esanguratsu, biak ala biak turismoari estuki lotuak: Hard Rock... [+]

2024-05-07 | Euskal Irratiak

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

"Zenbat dugun kontatzeko!" mapa ilustratu bat sortu dute elkarlanean Ikas Bi, Biga Bai, Euskal Haziak, Seaska eta Euskal kultur Erakundeak.

Eguneraketa berriak daude