Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2025eko ekainaren 05ean
Txomin Peillen: "Euskaltzaindiako ordezkatze proportzioek euskal politikakoak isladatzen dituzte"
Parisen jaio 32an, xiberutarren seme, Parisen bizi, hasi eta hezi, halere adixkide frantses bakarra bere emaztea dauka, Parise kosmopolitanoak kanpotar lagun frangoz blaitu zuen. Sorbonne unibertsitatean letrak ikasi eta Vincennes-ekoan biologia karrera burutu, bi ardatz hauek gidatu dute Txomin, apirilaren lehenean Baionako Herriko Etxean euskaltzain oso izendatu zutena, eta Jon Miranderen bitartez euskal kulturara hurbildu zena.
Gaur Pabe eta Baionako unibertsitatean irakasle, Xuberoko azken bailarako Santa Graziko azken etxean onartu gintuen, gizon segail eta urduriak.
Gero Gipuzkerara itzuli nintzen, ez nuen gehiago xuberotarrez idatzi. Gu jarri ginen Miranderekin gipuzkeraz idazten, berak lapurtera baino hobeki zekien. Andimak erraten zigun: 'Gero egun batez izanen zarete abertzale, baina lehenik euskera ikasi!' Nik Mirande ezagutu nuenean, 47-48an, euskaldun guztiei borroka armatua proposatzen zien. Guk guztiok ezetz ihardetsi genion. Azkenean bakarrik gelditu zen eta abertzaletasunari uko egin zion, Agirre lehendakariarekin ere hasarretu egin zen, 'Astia galtzen ari zarete, Demokrazia frantses eta amerikanoak Francorengandik libratuko zaituztela uste duzue, ez da egia, zuek borrokatu behar duzue horretarako' erraten zion.
Azken hauteskundeetan emaitzek goiti egin dute halere bi alkatek beren postuak galdu dituzte beren buruak abertzaletzat eman zituztelako.
Nik erranen nuke ez litzatekeela alderdi batetan sartu beharko. Intelektual batek ez du derrigorrez talde politiko batetan sartu behar. Alderdiaren puntu batzuk ezin ditu kritikatu, nekeza da kritikatzea. Hori gertatzen zaigu. Intelektual gisa gauzak salatzea gure eginbidea dela idatzi nuen behin. Frantzian gertatzen dena da bigarren mailako irakasle bati gobernuaren politika kritikatzea de bekatzen zaiola, 'obligation de réserve' erraten zaio. Unibertsitatean askatasun haundiagoa daukagu, hori aprobetxatu ahal dugu baina astakeriarik erran gabe, zernahi erran gabe.
Iparraldeko abertzaleen artean badaude zorionez idazle batzu, errepikatzen dutena eta ni hauekin bat nator, ez du gula saltsetan sartu behar. Gu abertzaleak gara eta kitto, ez dugu erraten EB koa, EMAkoa edo EAkoa garenik! Baina badira alderdietatik kanpo diren abertzaleak, anitz, ez dute erraten zein alderditakoak diren. Xuberoako 'Bizi Hatsa' aldizkarian Giressek idazten du, Mauleko zinegotziak, abertzalea zer den definizio anitz dago baina berea da nola harmonian bizi litekeen euskaldunon nortasuna. Hori biziaraztea eta garatzea.
Aintzinako herri medikuntza eta oraingo medikuntza alternatibaren arteko harremana aztertzen ari naiz. Hemen fenomeno bat gertatzen da. Belaunaldiz belaunaldi sendatzeko erak pasa direla. Zoazi ikustera Agerre, zoazi Cazenaverengana, zoazi Inchauspe ikustera, edozoin. Cazenaven ama Santa Graziko belar-sendagile sonatuena zen. Sendagintza horretan dabiltzanak ahaideren bat edo beste horretan zebilen antzinatik. Agerre zaharra, 82 urtekoari galdetu diot non ikasi zuen eta hark arrapostu ofizialki Parisen ikasi zuela diploma baten erdiesteko baina pratikatzen duen guztia aitarengandik ikasitekoa duela. Aita donatua zuen, hezur-zuzentzailea eta famili horretan hezur-zuzentzaileek 400 urte zeramaten horretan. Harrigarriena dugu kasu guzietan ez dela sekula etenik izan.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#3
Zigor Olabarria Oleaga
#4
#5
Caitlin Johnstone
Azkenak
2025-06-05
Jon Fernández González
Bizikleta martxa burutu dute Elizondon, osasun sistema publiko duinaren alde
Berrehun lagun hurbildu dira Baztango Osasun Plataformak deituriko elkarretaratzera eta bizikleta martxara.
2025-06-05
Eneko Imaz Galparsoro
Lan heriotzak salatzeko Jaurlaritzaren Bilboko ordezkaritza blokeatu du LABek
Aurreko astean lan istripuen ondorioz sei behargin hil zirela salatzeko, 60 bat lagunek Eusko Jaurlaritzak Bilbon duen egoitzako sarrera blokeatu dute. Ertzaintzak bertan zeuden pertsonak identifikatu ditu. LAB sindikatuaren zenbaketaren arabera, dagoeneko 26 dira aurten... [+]
2025-06-05
Sustatu
42: txat adimentsu harrigarriena, Nafarroan sortua nonbait
Laboral Kutxa Katedrak eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) antolatu dute Arte eta Zientziaren I. lehiaketa (webgunea euskaraz ere badago, baina oso trakets). Artea, zientzia eta pentsamendu kritikoa uztartzen dituzten proiektuak nahi zituzten, eta zenbait aurkeztu... [+]
2025-06-05
Eneko Imaz Galparsoro
Foruzaingoak taser pistolak eraman ahal izatea onartu du Nafarroako Kontseiluak
Dagoeneko Guardia Zibilek eta zenbait herritako udaltzaingoek badute taser pistolak erabiltzeko eskumena Nafarroan, eta badirudi bide horretan hurrengoa Foruzaingoa izango dela: Nafarroako Kontseiluak Foruzaingoak taser pistolak eman ahal izatea "indarrean dagoen... [+]
2025-06-05
Eneko Imaz Galparsoro
Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak
Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]
2025-06-05
Urko Apaolaza Avila
AEBetan sartzea debekatu edo mugatu die Trumpek hamabi herrialdetako pertsonei
"Atzerriko terroristengandik" babestea arrazoi bezala jarrita, Donald Trumpek dekretu bidez agindu du zazpi herrialdetako pertsona guztiei debekatzea AEBetara sarrera, eta beste bost herrialdetako herritarrei mugak jartzea.
2025-06-05
Jon Fernández González
“Herri aktibazioa” bultzatu nahi du Gure Eskuk larunbateko mobilizazioarekin
Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.
2025-06-05
Eneko Imaz Galparsoro
Jende andana bildu da Gasteizko Korda espazioaren desalojoaren aurkako manifestazioan
Ehunka lagun mobilizatu dira asteazken arratsaldean Gasteizko Alde Zaharreko kaleetan barrena, Korda espazioaren desalojoaren aurka. Manifestazio amaierako hitzartzean, goizeko desalojoan ertzainek buruan zauritu duten Kordako kidea jada etxean eta "ondo" dagoela... [+]
2025-06-05
ARGIA
Sorzabalen absoluzioari helegitea jarri dio fiskalak, eta bere kontrako epaiketa errepikatzea eskatu du
Espainiako Auzitegi Goreneko Fiskaltzak, Iratxe Sorzabal atxiloturik egon zenean "tratu gizagabeak" eman zizkiotela aitortzen duen epaia baliogabetzea eskatu du, eta berriz epaitu dezatela nahi du, 1995ean Irunen jarritako lehergailu baten harira.
2025-06-05
Gedar
Urteko lehen lauhilekoan, ia 2.000 emakumek salatu dute indarkeria matxista EAEn
Sexu-erasoak, bikotekideen edo bikotekide ohien erasoak eta bestelako senideek egindakoak hartu dituzte kontuan zenbaketan. Bizkaian, %29 egin dute gora salatutako sexu-erasoek.
Urgulleko ‘Jesusen Bihotza’ eskultura “erregimen frankista goraipatzeko” sinboloa dela ebatzi dute
Donostiako Udaleko Memoria Historikoaren Aholku Batzordeko Sinbologia Lantaldeak dokumentazioa aurkeztu du, eskultura frankista dela frogatzeko. Eskulturaren jatorriaren inguruko eztabaida ireki nahi dute hirian, eta udal gobernuari zenbait eskaera egin dizkiote.
Boubacar Diouf, Mbolo Moye Doole elkarteko kidea
“Eskubide berberak izan beharko genituzke, edozein dugula sorterria”
Boubacar Dioufek, Mbolo Moye Doole Bizkaiko manteroen eta kalez kaleko saltzaileen elkarteko kideak, Bilboko kaleetan arrazakeria eta abusu poliziala areagotu direla adierazi du.
2025-06-05
Jenofa Berhokoirigoin
Euskaraz bagarela aldarrikatzeko hitzordua: larunbatean Ziburun
Ziburuko Azokaren seigarren edizioa iraganen da larunbatean Ziburuko plazan. 33 argitaletxe, 10 diskoetxe, 39 idazle eta 111 berritasun, uzta ederra izanen dugu aurtengoan ere.
Eguneraketa berriak daude