Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"


1989ko martxoaren 26an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
"Os Resentidos" musika taldeko Anton Reixari elkarrizketa.

URTEAREN AMAIERA ARTE BESTE DISKORIK EZ; BITARTEAN BIDEO-LIBURU BAT KALERATUKO DU
Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"
Donostian burututako Autodeterminazioaren aldeko kontzertuan jotzera etorri zen "Os Resentidos" galiziar taldea. Aukera aproposa suertatu zen guretzat taldeko buru bezala agertzen den Anton Reixa kantari, idazle eta bideogilearekin solastatzeko.
Martxoak 11, ilunabarra. Anoetako kiroldegiko aldagela. Anton Reixa irrifartsu. Edozein galderari erantzuteko prest. Baina taulara ateratzeko ere desiratzen. "Xabier Montoia entzun behar dut kantatzen" aipatzen digu, "asko gustatzen zaizkit M-ak". Os Resentidos-en jokaldiko azken kanturako eszenara gonbidatuko zuen gero, galegoz eskaini zuen Kortatu-ren "Kolpez Kolpe"ko koroak egiteko. Reixa berak itzuli ditu galegora irandarren letrak.
Vigotarra da. "Portugaldik 30 kilometrotara dagoen Vigokoa naiz, bai". Lider nortasuna agerian. Sormenerako arra gibel eta giltzurrunetan jira biraka. Gaztetandik idazten zuen. Filologia galegoko ikasketak ondoren.
A.REIXA.–Badakizu, ume gilipollas samarra izan nintzen, nota onak ateratzen dituen horietakoa. Baina zentzudunago bilakatu nintzelarik, uko egin nion bide intelektualari eta holakoei, batez ere kritika literarioarekiko amorrazioagatik. Utzi egin nuen unibertsitatea, almazen batetan lanean hasteko.
ARGIA.–"Rompente" sortu zen.
A. R. - "Rompente", bai, 1976an. Komando bat zen, aktibismo hutsa. Denbora gehiago pasatzen genuen poesiak idazten baino errezitalak eta publikazio objetuak prestatzen. Etxe diskografiko independienteen moduko editorial bat zen. Dirua arriskatu genuen eta porrot egin zuen. Baina poesia eszenan jartzea izan zen kontua, poesia musikarekin, diseinu grafikoarekin eta abarrekin kontaktuan jartzea; azken batean, poesia benetan den horretara berriro ekartzea: musikara, musika bait da poesia okzidentalaren iturburua. Barrikada bat eraiki genuen literaturan. Gero argitaletxe komertzialetan kaleratzeko beste erremediorik ez genuen eduki. (Gogoratu, esate baterako, "Historia do Rock and Roll" liburua, bertako zenbait pasarte Ttu-Ttuá aldizkariak euskaratuak).
A.–Orain nola daude literatur kontuak Galizan?
A.R.–Nere poeta kolegek gero eta antza gehiago daukate beren agureekin. Poetak pesebrista galantak dira, paregabeak lore-joko, literatur sariketa eta beken tranpa horretara egokitzeko. Leku guztietan gertatzen da, baina hura ttikia da eta gehiago igartzen da. Poetek batak bestearentzako idazten dute, batak besteari bizitzen laguntzeko. Zeharo alaiki eman dute amore. Ni horregatik sartu naiz kantante. Ez naiz poesiaz ahaztu, baina gustorako nago kantante bezala poeta baino.
A.–Egia al da berriro publikatuko duzula?
A.R.–Formula berri bat bilatu dut: bideo-liburu formatoa. Liburu bat eta bideo kaseta elkarrekin bat datozela, eta bakoitzak bere aldetik funtziona dezakeela. Batzuk leporatu eta besteek laudatu didaten gauza da, hain zuzen, idazten ditudanak neronek esaten ditudanean daudela ongi, ahotsa jarri eta neure burua ikustera ematen dudanean. Orduan, zer hobeto bideo-liburua baino? Horrela, poeta clowner baten tankeran, poetaren pailaso fazetan. ("Ringo Rango" izango omen du izenburutzat. Orain arte soltean argitara eman dituen testuen bilduma. Gero narrazio liburu bat ere ba omen dauka, beranduagorako).
A.–Literaturaz 'aspertuta' ekin zenion orduan musikari.
A.R.–Musikari errebulsibo bezala ekin nion. Begira, literatur irakaslea nintzen. Baina gizarte literario eta akademikoaz ernegatuta musika taldea osatzea pentsatu nuen. 1982-83 urteen artean izan zen. Pretentsiorik gabe, baina era berean ezin ase eta jo eta ke. Taldea 25 urte nituela sortu zen. Sting ere 25 urtekin hasi zen! Ai!, nere maisua! Tira, ba hori, entseiatu eta entseiatu, konposatu eta konposatu. Berehala bildu genituen 24 kantu. Bi urteren buruan joango ginen Portugalera grabatzera. Konpainia diskografikoak dirua eman zigun nahi genuen bezala xahutzeko. Lisboara joatea erabaki nuen, batez ere Lisboan 15 egun pasatzeko gogoa nuelako.
A.–Eta segidan ia disko bat urte bakoitzeko. Lau elepe dagoeneko. Lan asko egiten duzue.
A.R.–Ez dakit, musika talde bat horretarako dago, ezta?, kantuak egiteko. Dena den aurtengoa pasatzen utzi eta urtearen amaiera arte itxarongo dugu hurrengo diskoa ateratzeko. Begira, musika eta ez da literatura bezala. Literaturan, idazleen arazo larri bat zera da, ez daukatela eszesoaren zentzua. Idatzi, asko idatzi behar da, baina ez indiskriminatuki argitaratu. Musikan ez da horrenbeste gertatzen. Mediatizatuagoa (industria handiagoa) dagoen neurrian, kantitatearen eta kalitatearen arteko oreka dexente pareko gertatu ohi da orohar.
A–"Os Resentidos" hasieratik resentido eta minduen aldeko talde izaten jarraitzen du.
A.R.–Bai, bai. Noski. Egia absolutorik ez daukagu. Hobe da halakorik ez ukaitea. Baina gauza batzu argi daude: beti dakigu non dagoen miseria, esplotazioa, edozelango zapalkuntza. Eta hori da tapatu eta ezkutatu behar ez dena. Nik ez nuke jakingo sioux-en alde zer egin, badakit ordea sioux-etaz hitz egin behar dudala. Ez dakit ezta ere zer egin Galiziarekin, baina badakit nere herriaz hitz egin behar dudala. Han bizi bait naiz. Hori bera gertatzen zait euskadirekin. Ez dut oso ongi konprenitzen eta ez dut uste ulertzera sekula helduko naizenik, baina hala eta guztiz herri lagun bat bezala sentitzen dugu. Desberdintasunekiko kultoa aberasgarria da eta garrantzitsua da hori azalera ateratzea.
A.- Zenbait aldaketa politiko gertatzen ari da gainera Galizan.
A.R.- Ari da bai. Ezker nazionalismoa hala ere trakestua bezala dago. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela. Politika gehiegi egiten da, sortu diren siglen mantentzean gehiegi pentsatzen da. Eta orduan gauza kuriosoak gertatzen dira. Esate baterako, Bloque Nacionalista setati dabil; eskuin nazionalismorik ez dagoenez, ba, badirudi euren prolema bihurtu dela hori asmatzea; eta ondorioz gertatzen dira gertatzen direnak: Barreiros bezalako bat laguntzea, politiko eskuindar bat azken finean. Edo Esquerra Calega, hango Euskadiko Ezkerra: galegoozko PSOE izan behar duela egoskortuta. Exercitoa ere Euskadiko imitazione baten gisan sortu da. Jakina, Estatuaren bortizkeria ebidentzian jartzeko, aparatu informatibo eta koherzitiboari aurre egiteko... Baina ez dakit gauzak ongi pentsatu diren. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela.
A.– Ez zara lusista (galego hizkuntzaren standarizatzeko portugesera zalea), baina zer gertatzen zaizu Portugalekin.
A.R.–Begira, guk ez dau kagu ez Nafarroa ez Iparralderik. Eta denok dakigu Nafarroaz eta Iparraldeaz mintzo ez den euskalduna mal-vasco bat dela. Ba Galizarekiko, neretzat Portugaleko ipar aldea horixe litzateke, Hegoaldeko Galiza. Hor, alde batetik, oinarri historikoa dago, baina bada beste zerbait gehiago ere. Vigon, adibidez, badago halako lusofobia arrazista bat. Zera pentsatzen da, Vigora ailegatzen diren portugaldarrak putak, makarrak, fianbreraz gainezka txangoan etortzen diren bazter zikintzaileak, jardin eta parkeetako inbasoreak eta turista pobreak direla.
Portugesa kursiaren sinonimoa da. Kolore nabar eta biziak gustatzen zaizkizula eta abar. Eta ni resentido bat naizenez, ba jakina, ni portuges bat naiz. 'Hi nor haiz?'; ba orduan 'Ni portugesa nauk'. "Os Resentidos" gara.
GORKA ARRESE
60-61


GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakOS RESENTID
PertsonaiazREIXA1
EgileezARRESE1Kultura

Azkenak
Putin eta Trump ostiralean bilduko dira, baina Zelenskik argi utzi du Ukrainak ez duela “lurralderik oparituko”

AEBetako presidenteak Ukrainarekin su-eten akordio batera iristeko ezarritako epea amaituta, Alaskan bilduko dira Trump eta Putin ostiralean. Bloomberg hedabidearen arabera, Errusia eta AEBak gerra "izozteko" plan bat prestatzen ari dira, Moskuk orain arte Ukrainan... [+]


Aldatu Gidoiak ere salatu du IB3 Balearretako telebistak gaztelerazko edukia areagotu dituela

IB3 telebista publikoaren neurria "katalanaren aurkako erasotzat" jo dute katalanaren normalizazioaren aldeko zenbait eragilek, eta "berehalako zuzenketa" eskatu dute. Zuzendaritza aldaketa izan da berriki kate publikoan, PP eta VOXen botoei... [+]


Amaya, altxor ia ezezagun hori

Zer: Euskadiko Orkestra

Zuzendaria: Diego Martin-Etxebarria. Easo Abesbatza

Zuzendaria: Gorka Miranda

Bakarlariak: Arantza Ezenarro, Gillen Munguía, Marifé Nogales, Lucía Gómez, Juan Laborería, José Manuel Díaz, Darío Maya, Luken... [+]


Sañu Bizirik: “Statkraft enpresari alfonbra gorria jartzetik, herri presioari esker udalak parke eolikoari helegitea jartzera igaro dira”

Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailak ingurumen baimena ukatu dio Piaspe egitasmoari, Statkraft enpresak Azpeitia, Zestoa eta Errezil artean eraiki nahi dituen errotek eta argindarra garraiatzeko azpiegiturek eragingo... [+]


26 urteko nafar bat hil da Pirinioetan

Russell mendian gertatu da ezbeharra, amildegi batetik jausita. Gaztea Iruñekoa zen.


Zarrakazteluko sutea perimetratu eta kontrolpean dute suhiltzaileek

Suhiltzaileek itzaltze lanetan jarraitzen duten arren, egonkortu dute kontrolik gabeko sutea. Espainiako Gobernuak larrialdi aurreko faserako plana onartu du, autonomia erkidegoen eta Espainiako Gobernuaren arteko komunikazioa hobetzeko; dena den, larrialdien kudeaketa autonomia... [+]


HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


2025-08-12 | Mikel Aramendi
Zergatik halako muga-zerga AEBek Indiari?

Asteko albiste nagusietako bat izan da, zalantzarik gabe: ehuneko 50eko muga-zerga ezarri die Trump administrazioak Indiatik datozkien esportazioei. Brasilekin parekatuta, zerga estatubatuar astunenak pairatu beharko dituen ekonomia handia izango da, aldaketarik ezean,... [+]


2025-08-12 | ARGIA
GOMENDIOAK | Hiru disko fresko, gozatzeko

Goizegi Hiltzeko 
Ødei
Autoekoizpena, 2025
53 min.

Ulertzen nauten herrian ez da musika hau entzuten. Rap musikak akaso urte okerragoak izan ditu Euskal Herrian, baina oraindik ez da beste batzuen altuerara heldua. Denentzat ditu koplak Odei Barroso... [+]


Espainiako Gobernua Kanarietan dauden 827 asilo eskatzaile lekualdatzen hasi da

Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]


Getariako Salbatore jaietan emakume baten aurkako “eraso larri” bat salatu, eta egitaraua bertan behera utzi dute

Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.


Gizon bat atxilotu dute Erriberagoitian beste bat hiltzea leporatuta

Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).  


Al Jazeerako bost kazetari hil ditu Israelek

Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]


Zarrakazteluko sutea kontrolatzeko lanetan jarraitzen dute suhiltzaileek

Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.


Emakumeak gizonenak ziren lekuak hartzen

Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]


Eguneraketa berriak daude