Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"


1989ko martxoaren 26an
"Os Resentidos" musika taldeko Anton Reixari elkarrizketa.

URTEAREN AMAIERA ARTE BESTE DISKORIK EZ; BITARTEAN BIDEO-LIBURU BAT KALERATUKO DU
Anton Reixa: "Literaturaz ernegatuta, errebulsibo bezala ekin nion musikari"
Donostian burututako Autodeterminazioaren aldeko kontzertuan jotzera etorri zen "Os Resentidos" galiziar taldea. Aukera aproposa suertatu zen guretzat taldeko buru bezala agertzen den Anton Reixa kantari, idazle eta bideogilearekin solastatzeko.
Martxoak 11, ilunabarra. Anoetako kiroldegiko aldagela. Anton Reixa irrifartsu. Edozein galderari erantzuteko prest. Baina taulara ateratzeko ere desiratzen. "Xabier Montoia entzun behar dut kantatzen" aipatzen digu, "asko gustatzen zaizkit M-ak". Os Resentidos-en jokaldiko azken kanturako eszenara gonbidatuko zuen gero, galegoz eskaini zuen Kortatu-ren "Kolpez Kolpe"ko koroak egiteko. Reixa berak itzuli ditu galegora irandarren letrak.
Vigotarra da. "Portugaldik 30 kilometrotara dagoen Vigokoa naiz, bai". Lider nortasuna agerian. Sormenerako arra gibel eta giltzurrunetan jira biraka. Gaztetandik idazten zuen. Filologia galegoko ikasketak ondoren.
A.REIXA.–Badakizu, ume gilipollas samarra izan nintzen, nota onak ateratzen dituen horietakoa. Baina zentzudunago bilakatu nintzelarik, uko egin nion bide intelektualari eta holakoei, batez ere kritika literarioarekiko amorrazioagatik. Utzi egin nuen unibertsitatea, almazen batetan lanean hasteko.
ARGIA.–"Rompente" sortu zen.
A. R. - "Rompente", bai, 1976an. Komando bat zen, aktibismo hutsa. Denbora gehiago pasatzen genuen poesiak idazten baino errezitalak eta publikazio objetuak prestatzen. Etxe diskografiko independienteen moduko editorial bat zen. Dirua arriskatu genuen eta porrot egin zuen. Baina poesia eszenan jartzea izan zen kontua, poesia musikarekin, diseinu grafikoarekin eta abarrekin kontaktuan jartzea; azken batean, poesia benetan den horretara berriro ekartzea: musikara, musika bait da poesia okzidentalaren iturburua. Barrikada bat eraiki genuen literaturan. Gero argitaletxe komertzialetan kaleratzeko beste erremediorik ez genuen eduki. (Gogoratu, esate baterako, "Historia do Rock and Roll" liburua, bertako zenbait pasarte Ttu-Ttuá aldizkariak euskaratuak).
A.–Orain nola daude literatur kontuak Galizan?
A.R.–Nere poeta kolegek gero eta antza gehiago daukate beren agureekin. Poetak pesebrista galantak dira, paregabeak lore-joko, literatur sariketa eta beken tranpa horretara egokitzeko. Leku guztietan gertatzen da, baina hura ttikia da eta gehiago igartzen da. Poetek batak bestearentzako idazten dute, batak besteari bizitzen laguntzeko. Zeharo alaiki eman dute amore. Ni horregatik sartu naiz kantante. Ez naiz poesiaz ahaztu, baina gustorako nago kantante bezala poeta baino.
A.–Egia al da berriro publikatuko duzula?
A.R.–Formula berri bat bilatu dut: bideo-liburu formatoa. Liburu bat eta bideo kaseta elkarrekin bat datozela, eta bakoitzak bere aldetik funtziona dezakeela. Batzuk leporatu eta besteek laudatu didaten gauza da, hain zuzen, idazten ditudanak neronek esaten ditudanean daudela ongi, ahotsa jarri eta neure burua ikustera ematen dudanean. Orduan, zer hobeto bideo-liburua baino? Horrela, poeta clowner baten tankeran, poetaren pailaso fazetan. ("Ringo Rango" izango omen du izenburutzat. Orain arte soltean argitara eman dituen testuen bilduma. Gero narrazio liburu bat ere ba omen dauka, beranduagorako).
A.–Literaturaz 'aspertuta' ekin zenion orduan musikari.
A.R.–Musikari errebulsibo bezala ekin nion. Begira, literatur irakaslea nintzen. Baina gizarte literario eta akademikoaz ernegatuta musika taldea osatzea pentsatu nuen. 1982-83 urteen artean izan zen. Pretentsiorik gabe, baina era berean ezin ase eta jo eta ke. Taldea 25 urte nituela sortu zen. Sting ere 25 urtekin hasi zen! Ai!, nere maisua! Tira, ba hori, entseiatu eta entseiatu, konposatu eta konposatu. Berehala bildu genituen 24 kantu. Bi urteren buruan joango ginen Portugalera grabatzera. Konpainia diskografikoak dirua eman zigun nahi genuen bezala xahutzeko. Lisboara joatea erabaki nuen, batez ere Lisboan 15 egun pasatzeko gogoa nuelako.
A.–Eta segidan ia disko bat urte bakoitzeko. Lau elepe dagoeneko. Lan asko egiten duzue.
A.R.–Ez dakit, musika talde bat horretarako dago, ezta?, kantuak egiteko. Dena den aurtengoa pasatzen utzi eta urtearen amaiera arte itxarongo dugu hurrengo diskoa ateratzeko. Begira, musika eta ez da literatura bezala. Literaturan, idazleen arazo larri bat zera da, ez daukatela eszesoaren zentzua. Idatzi, asko idatzi behar da, baina ez indiskriminatuki argitaratu. Musikan ez da horrenbeste gertatzen. Mediatizatuagoa (industria handiagoa) dagoen neurrian, kantitatearen eta kalitatearen arteko oreka dexente pareko gertatu ohi da orohar.
A–"Os Resentidos" hasieratik resentido eta minduen aldeko talde izaten jarraitzen du.
A.R.–Bai, bai. Noski. Egia absolutorik ez daukagu. Hobe da halakorik ez ukaitea. Baina gauza batzu argi daude: beti dakigu non dagoen miseria, esplotazioa, edozelango zapalkuntza. Eta hori da tapatu eta ezkutatu behar ez dena. Nik ez nuke jakingo sioux-en alde zer egin, badakit ordea sioux-etaz hitz egin behar dudala. Ez dakit ezta ere zer egin Galiziarekin, baina badakit nere herriaz hitz egin behar dudala. Han bizi bait naiz. Hori bera gertatzen zait euskadirekin. Ez dut oso ongi konprenitzen eta ez dut uste ulertzera sekula helduko naizenik, baina hala eta guztiz herri lagun bat bezala sentitzen dugu. Desberdintasunekiko kultoa aberasgarria da eta garrantzitsua da hori azalera ateratzea.
A.- Zenbait aldaketa politiko gertatzen ari da gainera Galizan.
A.R.- Ari da bai. Ezker nazionalismoa hala ere trakestua bezala dago. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela. Politika gehiegi egiten da, sortu diren siglen mantentzean gehiegi pentsatzen da. Eta orduan gauza kuriosoak gertatzen dira. Esate baterako, Bloque Nacionalista setati dabil; eskuin nazionalismorik ez dagoenez, ba, badirudi euren prolema bihurtu dela hori asmatzea; eta ondorioz gertatzen dira gertatzen direnak: Barreiros bezalako bat laguntzea, politiko eskuindar bat azken finean. Edo Esquerra Calega, hango Euskadiko Ezkerra: galegoozko PSOE izan behar duela egoskortuta. Exercitoa ere Euskadiko imitazione baten gisan sortu da. Jakina, Estatuaren bortizkeria ebidentzian jartzeko, aparatu informatibo eta koherzitiboari aurre egiteko... Baina ez dakit gauzak ongi pentsatu diren. Urteak dira jendea benetan pentsatzen jarri ez dela.
A.– Ez zara lusista (galego hizkuntzaren standarizatzeko portugesera zalea), baina zer gertatzen zaizu Portugalekin.
A.R.–Begira, guk ez dau kagu ez Nafarroa ez Iparralderik. Eta denok dakigu Nafarroaz eta Iparraldeaz mintzo ez den euskalduna mal-vasco bat dela. Ba Galizarekiko, neretzat Portugaleko ipar aldea horixe litzateke, Hegoaldeko Galiza. Hor, alde batetik, oinarri historikoa dago, baina bada beste zerbait gehiago ere. Vigon, adibidez, badago halako lusofobia arrazista bat. Zera pentsatzen da, Vigora ailegatzen diren portugaldarrak putak, makarrak, fianbreraz gainezka txangoan etortzen diren bazter zikintzaileak, jardin eta parkeetako inbasoreak eta turista pobreak direla.
Portugesa kursiaren sinonimoa da. Kolore nabar eta biziak gustatzen zaizkizula eta abar. Eta ni resentido bat naizenez, ba jakina, ni portuges bat naiz. 'Hi nor haiz?'; ba orduan 'Ni portugesa nauk'. "Os Resentidos" gara.
GORKA ARRESE
60-61


GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakOS RESENTID
PertsonaiazREIXA1
EgileezARRESE1Kultura

Azkenak
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


Eguneraketa berriak daude