"Alderdi abertzaleek autodeterminatioa nahi dute"


1989ko martxoaren 26an
Federiko Zabalari elkarrizketa.

"Alderdi abertzaleek autodeterminatioa nahi dute"
ARGIA.–Zer da zuretzat Autodeterminazioa?
FEDERIKO ZABALA.–Bere status politiko, ekonomiko, soziala eta kulturala askatasun osoz erabakitzeko herri edo nazio batek daukan eskubidea da. Bereziki berezko erabaki askez estatu independiente bat eraikitzeko eskubidea, edota, biztanlegoaren gehiengoaren erabakiz estatu baten lurraldean sartu ala ateratzekoa.
A.- 'Cuadernos de Alzate'n Jose Ramon Recaldek dudan jarri du autodeterminazio eskubidea eskubide ote den. Zer iruditzen zaizu zuri?
F.Z.–Ezin utzizko eskubidea da. Herri batek horren ihardunerako aukera izango du ala ez; bere historiaren une bat ala beste hautatuko du hori erabakitzeko; aukeratu ahal izango du plebiszito baten moduan ala mailakatuki eta jarraian, baina autodeterminazio eskubidea berezko zaio herri oso bati, eta geurean, lege tradizio hain zahar batekin, eskubide hori Jatorrizko Subiranotasunean oinarritzen da.
A.– Abertzaletasunak, historian barrena, noiz planteatu du Autodeterminatzeko eskubidea? Zein testuingurutan? Zergatik?
F.Z.–Aberria-ren esanahia ez politiko hutsa; sustrai sakonak ditu, lurra maitatzea, gure arbasoengandik jasotako herria bizi den ingurua, herri osoaren eraiketa dakar honek, hor daude bere espresabideak milaka urteko hizkuntzan bere ezaugarriak, onak ala txarrak, baina herri beraren berezkoak.
Noiz? Kanpoko indarrek herri horren eskubideak erautsi nahi dituztenean, une horretantxe sortzen da autodeterminazioaren lehen sintoma. Foruak piskanaka piskanaka kentzerakoan.
Zergatik? Inork ezin beregana dezakeelako herri bat suntsitzeko harrokeria.
Zein testuingurutan? Hau jakina da dagoeneko, indarrez, Euskal Herriari bere Foruak kentzen dizkiotenean, Lege bihurtutako ohiturak kentzen dizkiotenean. Hortxe sortu zen Sabino Aranaren alderdia.
A.–Posible ikusten al duzu Autodeternunazio eskubidea indarrean jartzea?
F.Z.– Badirudi une honetan alderdi abertzale guztiek nahi dutela autodeterminazioa. Elkarrizketa argi batez helburu horretara iritsiko bagina, horixe litzateke benetazko herrien Europa.
I.Z.
FEDERIKO ZABALA
12, 13


GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakEAJ
GaiezPolitikaEuskal HerrEkitaldiakAberri Egu
PertsonaiazABALA3

Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude