M. Jose Kerejeta: "Askotan, adierazterakoan, egokiena ez da ohizko literatur tresneria"


1989ko otsailaren 05ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Mari Jose kerejetari elkarrizketa.

"EZEZAGUN BATEN KUADERNOA" ARGITARA, IRUN HIRIA 87
M. Jose Kerejeta: "Askotan, adierazterakoan, egokiena ez da ohizko literatur tresneria"
Mari Jose Kerejeta zegamarraren lehen poesia sortze lan osatua dugu "Ezezagun baten kuadernoa", GK-k argitara emana. Liburu honen atzean ez dago tesi bat, maitasunari buruzko ikusmolde berezi bat eta 'beste' baten perfila eman nahia baizik. Seduzitzen asmatu duelakoan gaude.
61.ean jaio eta berehalaxe beasaineratu zen Mari Jose. Euskal Filologia ikasi Gasteizko Fakultatean eta geroztik Orotariko Euskal Hiztegian dihardu erredaktore gisa, 'donostiarturik'.
Garaiotan espero genezakeen ezinbesteko poema liburu honen aurretik ere ezagutzen genizkion zenbait idazlan solte. Wilderen "Salomé" itzultzen ari zela aurrea hartu zioten, eta Nabokoven "Lolita" ospetsua euskaratzeko apustu latza du oraindik aurrera, horretarako beka jasoa baitu. Honetan, estilo propiala finkatzearren, zenbait saio burutu ditu.
Erdal poeta baten ezagutzak bultzatu zuten Kerejeta erdarazko literaturzaletasunera eta idazte kontuetara. Baina, badaezpadaere, Orotariko Hiztegian ari izana antza, euskara aberatsaren jabe.
"Dudarik gabe, hor lan egiteak erraztasuna ematen dizu euskalki guztiak, Xuberotik hasita Bizkairaino, ezagutzeko. Hizkuntza aberastu, nahitanahiez, egunero-egunero zure eskuartetik pasatzen baitira garai eta alde guztietako euskal testuak".
Goierritarrarentzat,
"idazteak, oro har, gutaz, bizitzaz erreflesionatzea suposatzen du. Imajinatzeko eremu bat da literatura, ezagutzeko modua, gauzak sakonki pentsatzera eramaten nauna".
Beste horrenak kaieran
46 poema eder txukundadez prestatuak, kausitu duguna. Ahots orijinal bat, nolabaiteko hausketa orainartekikoarekin gure amodiozko poesian. Esplikaketak, ordea, ez dira komenigarri berarentzat:
"Esan dezakedana, hau ez dela guztiz autobiografikoa; eta isladatu nahi izan dudala agian ni ez naizen baina izan nahiko nukeen pertsona bat. Nigan pentsatu dut batipat, eta hainbat jende eduki gogoan. Nire alfer egoa egon liteke hor". Bestea esaten dena.
Espazioak, denborak, amodioak-eta harrapatzen dute gehiena.
"Nire ustez, poemario honen gune garrantzitsuena amorioari buruzko erreflesioa dela. Akaso gurean oso ohizkoa ez den malditismoaren kutsu horrekin. Ez maitasun xamar eta inozoa".
Betiko poesia gaiak, sinbolismoz gainezka, luze eta labur, istantanea prezisoak bailiran azken atalekoak.
"Oroimen ez hain atsegin eta txarrak datozkigu maiz. Une klabetan azaleratu bezain pronto plasmatzen dituzu. Askotan, adierazterakoan, egokiena ez da ohizko tresneriak erabiltzea".
Koadernoan idatzitakoak sekulako biziduna irudikatzen digute, samin batzutan eta gordina da bestetzutan. Hain haragizkoa non azkenerako helkaitza bilakatzen zaigula. Norbaiti zuzentzen dizkio bereak, baina ez da erantzunik. Egileak zinismoaren antzeko sinestezintasun bat darabil.
"Ez. Egunerokotasunean jausten garen heinean maitasuna ere jeisten dihoakigu. Tonu hori eman nahi nion, iruditzen bait zait esibizionismo modukoa dela norberaren sentimendu eta minberatasunak arinki agertzea. Tarte bat jorri behar dela deritzot, ironia erabili behar erridikuloan erori nahi ez bada. Hori da gauza horiezaz hitz egiteko era bakarra", Kerejetaren ustez.
Jantzi dotorekiko poemak, literatur eta bidai erreferentzi gustagarriak eta azpian eite sendoa, aparteko gaurkotasuneko lengoaian. Eduki bat lerroartean. Horrela atera zaio autore honi, irakurri eta ezagutu gauzen eraginagatik. Tipo hortako literatura bait du gustokoen. E.H.tik kanpoko geografia izen gozoen aipuak dakartza eta poetizatzeko interesgarriagoa iruditzen zaio hiria. Literaturak emaniko lizentziatzat dauzka lilura eta zera hauek.
Bukatzeko, besteak beste, Mari Josek berak esan diguna, ohizko emakumeen gaineko sentsibleria eta keria horietatik urrutiratu nahirik behar bada, idazterakoan ez da jardun emakumeaz orokorrean.
JON ARANO
49


GaiezKulturaLiteraturaIdazleakKEREJETA1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazKEREJETA1
EgileezARANO2Kultura

Azkenak
Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


Itsas hondoen ustiapena: zientzialariak alarma jotzen, baina moratoriarik ez zerumugan

60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Sodomia zigortua

Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.  

Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]


Eguneraketa berriak daude