E. López Adán' 'Beltza': "Ez dute lortu Herria ETAren kontra eta sistemaren alde jartzea"

1989ko urtarrilaren 29an

Emilio López Adáni elkarrizketa.

E. López Adán' 'Beltza': "Ez dute lortu Herria ETAren kontra eta sistemaren alde jartzea"
Arabarra jaiotzez, aspaldidanik Iparraldean kokatu zen ginekologoa dugu Emilio López Adán, 'Beltza'. Lanbide horrezaz gain munduan gertatzen denaren aztertzaile zorrotza, Euskal Herriaz ere makina bat saiakera idatzi eta argitaratu izan du. "Larrun2 aldizkariaren azken zenbakian sasoi parte honetan hautsak arrotu dituen negoziaketa gaiari heldu dio, lan teoriko bezain interesgarria gauzatuz. Ikusmira propioko pertsona, ez du gehiengoaren esanei eta borondateari makurtzeko ohiturarik. Negoziaketaren inguruan mintzatu zaigu lasaikiro Baionako bere bulegoan.
GALDERA: "Larrun"en argitaratu artikuluan, bi parteek elkar garaitu ezin dutenean tregoa nahi dutela diozu, Euskal Herriko kasuan parte batek bakarrik erakutsi du negoziatzeko borondatea, publikoki bederen. Nola ulertzen duzu egoera hau?
ERANZUNA: Behar bada ni gaizki esplikatu naiz, baina "Larrun"eko artikuluan nik argi eta garbi adierazten dut sozialistek ez dutela negoziatu nahi, eta sozialistek errepresooaren politika aurrera eramango dutela, seguraski bururaino.
Bi etsaien artean su-etenen bat helduko dela biok bestea garaitua-ezina direlako beste gauza bat, hau da, nik erreferentzia orokorra egiten dut ETA eta bere inguruko mugimendua, eta beste alde batetik, sistema orohar hartuta. Tregua heltzen bada, mekanismo horregatik helduko da, baina momentuz behintzat, badirudi baietz, ETAk negoziatu nahi duela eta bistan da gobernuak oraindik errepresioari lehentasuna ematen diola.
GALDERA: Edozein negoziaketa prozesuan urteak joan daitezke mahaia egutegia eta hainbat pundu prestatzen, girotzen eta egokitzen. Zuk uste duzu azken bolada honetan moeta honetako urratsak ematen ari direla?
ERANZUNA: Momentuz ez. Gauden egoeran, bi parteek onartu beharra daukate su-etena eta negoziaketa behar du tela, printzipio hori onartu behar dute. Biek onartu behar dute ere, zer den negoziaketa gauzatzeko prozedura errealista eta hantxe hasiko dira pausuak ematen. Nire ustez ez gara horretara ere heldu, badira minimo batzu negoziaketa bat martxan ari dela esateko.
Eman dezagun klasikoki beste esperientzietan eta, negoziaketaren publikotasuna beharrezkoa dela, nahiz eta negoziaketetan bada beti parte sekretu bat, baina publikotasuna dagokie negoziaketaren esistentziari eta funts politikoari. Parte biek 'negoziatu egin nahi dugu' esan behar dute. Gero, mintzokideak hein berekoak izan behar dira negoziaketa, negoziaketa izateko; hau da, ETAk eta ETAren inguruko mugimenduak boterea duten bizpahiru pertsona inportanterengan delegatzen badute, gobernuak ezin dezake bi komisario eta hiru polizia igorri. Bestalde, negoziaketan ari direnei errespetoa eta inpunitatea eskaini behar zaie, joan eta etorriak egiteko, eta ez eta zulo batetan egoteko eta hara igorri norbait erdi klandestinoki edo erdi prepotente. Hauek formazko kondizioak dira eta hauek ere, ez dira betetzen.
GALDERA: Orain gutxi publikoki egin diren adierazpenetan badirudi gobernu espainiarrak Aljeriako markoa ez duela zalantzan ipintzen eta Eugenio Etxebeste onartu omen duela mezuen hartzaile bakartzat. Honelako datuek ez dizute ezer esaten.
ERANZUNA: Lehendabiziko gauza, gobernuak ez du esan ETArekin negoziatu nahi duenik; alderantziz, esan du ETArekin ez dela negoziaketa politikorik izango. Eta Aljeriara edo nonbaitera joaten badira, ea ETA errenditzen den izango da. Beraz, neretzako, gobernuan ez dago aldaketarik edo funtsezko aldaketarik. Aljer onartzea hori inposatzeko honek ez du zerikusirik negoziaketa batekin. Partidu sozialistaren gobernuari dagokio lehen kontakto batzuen hartzea baina errepresioarekin eta nazionalismo espaianolarekin konprometiturik dagoen bezalaxe ez dut uste handik inongo negoziaketa seriorik etorriko zaigunik. Nik ez dut informazio zuzenik horrezaz eta prentsan argitaratzen den guztia pintzaz hartu beharra dago baina politikoki ez dut uste emango denik.
GALDERA: Hala ere, bertako alderdi politikoek sor litekeen egoera bati begira egin dituzte mugimenduak: hor dago Herri Batasunaren berregituraketa, gobernu lanetarako egiturak prestatuz doala dioelarik, eta hortxe daude beste alderdiak Herri Batasuna isolatze asmoz, paktoa dela bide edo udaletako jokaera dela bide... Zuk ere honela dakusazu?
ERANZUNA: Aipatu duzun azken alderdi horien mugimendua negoziaketaren kontrakoa da. Espainiako gobernuak, sistemak alegia, euskal nazionalismo erradikala likidatzeko bota duen apostu nagusiak bi parte ditu: bata errepresioa eta, bigarrena, ETA-HB eta ezker iraultzailearen isolamendua. Blokea zentzu honetan egin nahi da, duela urte batzu oraindik, estradizioak eta honelako gauzak ematen zirenean, naizonalistak hauen kontra ateratzen ziren arazoa konpontzeko irtenbide egokiak ez zirela adieraziz. Egun errepresioa goraipatzen dute, eta beraiek bertan ETA-Herri Batasuna isolatu egin dutela, hau bistan da udaletan batez ere. Beti bezala konfunditzen dute politikoen eremua herriaren eremuarekin, ez bait dute lortu, oraindik, Herria ETAren kontra eta sistemaren alde jartzea.
Baina leku batzuetan Herriaren parte bat mugitu egin dute ETAk egindako inozenteen kontako hilketetan, askotan Herriak inozenteekin identifikatzen bait du bere burua eta ETAren kontra doa; ETAren erru handia da, baina ez dute lortu Herria indar errepresiboen alde jartzea, edo zanpaketaren alde. Herriak ez du berdin esku hartzen biktimak indar errepresibokoak ala inozenteak direnean. Herriak beraz, ez du bere burua sistemarekin identifikatu ETA-HB isolatzeko. Eta paktoa bide honetatik doa, hau da, errepresioa, isolamendu politiko-soziala eta honekin errendizioara bultzatu edo gizartetik eliminatu.
Herri Batasunaren aldetik, momentu batez pentsatzen zen bazela lejitimitate eta gaitasun politiko bat Herri Batsunaren ideia eta helburuak Herri guztiari helerazteko, eta negoziaketa gauza taktiko probisional bat bezala planteiatzen zen azken helburuetara heltzeko. Ez dakit orain ulertzen ari ote den ETA-Herri Batasuna, gauzak aldatzen ez diren bitartean, ez dela gauza Herri guztia bereganatzeko eta mugi erazteko azken helburuetaraino. Zentzu honetan, negoziaketa inposatzen da ezintasun horrengatik. Beraz, nolabait negoziaketa nahi izatea ahultasun politiko historikoaren aitormena da. Baina orain arte Herri Batasunak ez du hori onartu, negoziaketa beste aurrera-pausu bat da, 'geroz eta azkarragoak gara, besteak beti azken kartutxoak erretzen ari dira eta honekin trak! harrapatu ditugu 31rekin eskuetan nahi dugun lekuraino eramango ditugu' esanez ari da. Garaile den estrategia baten barnean planteiatzen du guzti hau. Nire eritziz, hau ez da negoziaketara heltzeko izpiritu egokia.
GALDERA: Zer pentsatzen duzu horrezaz?
ERANZUNA: Nik zer pentsatzen dudan? Politika ikertuz, Estatuaren errepresio eta isolamenduaren politikaren bidez, hau ez da gauza Herri Batasuna alikidatzeko. Oraingo tentsiotik irabazle irteteko epe ertain edo labur batetan posibiltateak ez daudela ikusten hasiak direnez, beste zerbaiten beharra egoteak, agian bi parteen negoziatzeko borondatea sor dezake; bata bestea garaitzeko gauza ez dela konturatzen denean. Hala ere, guzti hau hipotetikoa da.
GALDERA : Une honetan negoziaketa aldarrikatzea ahuleziaren aitormena bada eta bi parteak garaile ezin badira irten, dagoen indar korrelazioarekin nola dakusazu afera hau?
ERANZUNA: Nik ez dut inolaz ere ezer planteiatuko. Ni ez naiz politikaria aktibo bat. Politikariek errealitatean dauden gauza guztiak hartu behar dituzte eta Herriak sentitzen duena eta beren helburuak, ideiak eta utopiak dena lotu, ondo bil batu eta aurrera jo, hori politikarien lana da. Nik negoziaketari buruz ikerkuntza bat egiten dut, ikerkuntza ez batere hotza. Negoziaketa planteiatzen dela ikusten dut, eta neure buruari zergatik planteaitzen den, zein posibilitate dauden hori aurrera eramateko, nola egin zitekeen, teknikoki nahi bada, galdatzen diot. Eta negoziaketa egiten bada, lortutakoak zerikusirik izango duen batzuk bederen egin nahi duten, edo egin nahi dugun, iraultza sozialistarekin utopia komunistarekin hitz batez, galdetzen diot.
Galdera hau egiten diot oso teoria hipotetikoan, eta planteiatzen dut ikusirik orain nagoziaketa dela eta, ETA-HBren ondoan, dialektikoki lagunduta eta etsaituta ibiltzen diren ezkertiarrek egindako kritikak, LKI eta EMKren aldetik, bestaldetk autonomiaren aldetik, iadanik kritika ageriak izan dira, behar bada kritika goiztiarrak, negoziaketa ez bait da egin eta ez dakit egingo denik ere, baina arazo teoriko bat planteiatzen du eta "Larrun"eko artikuluan hori ager erazten dut, baina inongo soluziorik eman gabe.
GALDERA: PSOE bere jarrera politikoarekin koherentziaz jokatzen ari al da?
ERANZUNA: Alderdi honek Estatu espainiarra Europakoak bezain modernoa egin nahi du, horregatik biolentziaren monopolio lejitimoa dauka. Eta horregatik PSOEk duen jarrerarengatik, duen historiarengatik, ejerzito espainiarrari eta besteei eginiko kontzesioengatik ezin du inolaz ere printzipioz onar indar militarra duen mugimendu batekin berdintasun maila batetan mintzatu. Beraz nazionalismo espainiarra berpiztuz lejitimitatea hartzen du terorista-separatistekin ez mintzatzeko. Joku errealista da baina ez da errealista joku honekin ETA-HB likidatuko duenik. Hauek badute lejitimitatea eta hauen oinarriak ez ditu Espainia bat eta honelakoak onartzen, honen kontrakoa da.
GALDERA: Zure "Larrun"eko artikuluan ETAko partaideak politika legalera pasa nahi izango dutela diozu.
ERANZUNA: ETAk negoziaketa hipotetiko baten ondoren indar politikoa legalitatean egingo dela eta indar militarra erretserban izango dela onartzen badu, ez dut uste ETAko kideek txapa zintzilikatu eta egunen batetan berriro ekin beharko duten zain geldituko direnik. ETAkideak politikoak dira, helburu politikoak dituzte, Herriaren alde borrokatzeko prest dira eta izango dira negoziaketak egiten badira ere, eta normala iruditzen zait momentu batetan politikan parte hartzen aurpegi garbiaz, izenez eta abar.
GALDERA: Elkar hizketa osoaren zehar entzundakoaz, nahiz tregoa igandean amaitu gauzak beretsuan jarrai dezaketenaren ziurtasuna duzu?
ERANTZUNA:Bai. Nik bezalako diren pertsonek publiko diren gauzen analisia egin dezakete. Badira ihes egiten diguten bi gauza: bata ez dakigunaz ez dakigu eta bestea politikoen iniziatibak ekartzen dituen aldaketak. Batzuetan politko batek 'argi' bat ikusten du eta bapatean hortik joaz gauzak arin alda daitezke. Horrelako gauzak eskapatzen zaizkit, baina orain ditugun elemenduekin batak bestea garaitzeko indarrik ez dagoela bistan da; beraz gauzek berdin jarrai dezakete beste hogei urtez. Bestetik, zulo honetatik ateratzeko gobernuak errepresioaren eta isolamenduaren politikari eutsi nahi dio, eta honek ez du etorkizunik gauzak konpontzeko. Eta ETAren aldetik badago negoziatzeko borondate bat; hala eta guztiz ere, gauzak planteiatzen diren bezalaxe, dagoen indar harremanarekin ez dira zenbait pundutan zuzen aritzen: ez da posible bi talde armatuen artean negoziaketa burutzea, ETAk ezin duelako hori inposatu eta ez dagoelako diktadura militarrik. Eta lejitimitatearen aldetik, Herriaren gainetik ezin delako negoziatu, ez bait da zilegi eta honek ez bait du hori onartuko. Eta inportanteena, ezin direla eskakizun guztiak pakete moduan aurkeztu, agian arazo desberdinak daude eta zer, non eta nork negoziatu behar dituen argitu beharko litzateke.
N.ARRASTOA L.ARISTI
36-39

GaiezPolitikaEuskal HerrNegoziazioa
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakTalde armatETABesteak
PertsonaiazLOPEZ2
EgileezARRASTOA1Politika
EgileezARISTI2Politika

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

Efemeridea: Boliviako poliziak Monika Ertl hil zuen, Che Guevara mendekatu zuen gerrillari alemaniarra

ARGIA

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Efemeridea: Guardia Zibila EHko heroinarekin lotuta zegoela zioen 'Navajas txostena' bidali zioten Espainiako fiskal orokorrari

ARGIA

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-13 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Analisia

Negu gorri, hondamendia iragarri

2024-05-13 | Cira Crespo

Ukelele baten atzean Hawaii aurkitu nuen

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Olatukoop

Hamar urte lanean, denontzako bizitza oparoagoaren alde

Gizartea eraldatzeko helburuz jaio zen Ekonomia Sozial Eraldatzailearen mugimendua Euskal Herrian duela hamar urte, Olatukoop sarean bilduta. Denbora honetan ez da gutxi egindakoa: hamaika kooperatiba eta ekimen jarri dituzte martxan, eta sarea zabaldu egin da. Baina erronkak... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

Eguneraketa berriak daude