J.M. Velez de Mendizabal: "Idazlea profesionalizaldu behar dugu"


1986ko urriaren 12an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
J.M. Velez de Mendizabal: "Idazlea profesionalizaldu behar dugu"
Aspaldi honetan Euskal Idazleen Elkarteak zeregin ugari izan du. Irailaren azken egunetan Galizian ospatu ziren idazle galego, katalan eta euskaldunen topaketetara joan zen, zenbait idezlerekin batera, eta urriaren lehen egun hauetan, Donostian, bera izan da Europako idazle elkarteek eduki dituzten jordanaldien anfitrioi. Topaketa hauetako klausuran, ondorioak atera berri direnean, lehendakaria den Velez de Mendizabal-i aktibitate guzti horretaz galdetu izan diogu.
ARGIA.– Lehenengo eta behin, zein izan da Galiziatik ekarri izan duzuen inpresioa?
J.M. Velez de Mendizabal.–Nik bakarrik alde batetik aztertuko dut, itxaropenari dagokiola egin daitekeen azterketa. Hor hain zuzen ere bi puntu ziren nagusi, eta nire ustez inportanteena, nola arraio eman genezaiokeen erantzuna guri ostikada galanta eman digun lege famatu horri, Jabegoa Intelektualaren legeari hain zuzen. Gure helburuetariko bat idazleen eskubide ekonomiko eta moralak zaintzea da, eta elkarte bezala legeari erantzuna eman behar genion. Euskal Liburuaren Lege bat ateratzea idazleentzat oso onuragarria izango da. Eta arrazoi bategatik, legeak babesten ez duen gauza asko, Liburuaren Legearen bidez egin ahal izango dugulako.
A.–Zeintzu dira Euskal Liburuaren Lege horrek ekar ditzakeen abantailak?
V.M.– Abantaila batzu, hala nola eskubideak, post mortem-eko berrogei urteak, hirurogei izatea, eta behar bada larogeitan uztea, domeinu publikoa ordaindua liburutegi publikoek beraien inbertsioen gainean ehuneko hamarra idazleentzako jartzea, liburutegietako liburu maileguzko zerga, fotokopien arazoa, eta abar, eta abar.
Nik ez dut esaten hiru elkarteek egingo dugulako lortuko dugunik. Nik uste dut guk bakarrik lortuko dugula, Euskal Idazleen Elkarteak.
A.–Zergatik uste duzu Liburuaren Legea bakarrik euskaldunek lortuko dutela, eta ez besteek?
V.M.– Arrazoia sinplea da, galegoek eta katalandarrek ez dute lortuko, daukaten egoera ekonomikoagatik. Guk Jaurlaritzari aurkezten badiogu Legea, berak badu egitasmoari baietza esateko posibilitatea, dirua duelako. Baina haiek ez daukate dirurik, eta dirurik gabe ezin dute egin. Nola egingo dute legea gero Madriletik ez badiete dirurik ematen?
A.– Batzutan ematen du Elkerteak bere gain hartu duen ardura hau eta idezleek eguneroketasunean dituzten arazoak ez datozela bat, hau da, bata eta bestearen artean dibortzio nabaria dagoela.
V.M.–Zeintzu arazo?
A.– Esaterako, argitaratu ahal izatea.
V.M.–Ez dut uste argitaratzeko inork problema duenik. Elkartean behintzat ez du inoiz inork horrelako planteamendurik egin. Askotan nik nere buruari esaten diodan zera hauxe da, ondo al goaz daramagun bidetik? Inork ez dit ezer esaten. Zuk esaten duzuna ez dute inoiz planteatu. Elkartearen betebeharrak idazleari balio dio? Ez dakit nik. Nik behin baino gehiagotan planteatu dut elkartean, idazle guztien artean inkesta bat egin behar dela jakiteko zer arraio nahi duten, askotan nik ez bait dakit. Eta ez dakit norainoko pasotismoa ez ote den.
Baina ez da ahaztu behar zer dioen araudiaren lehen puntuak: eskubide profesionalak, ekonomiko eta moralak.
A.–Agian hori bera dugu arazoa, gure artean idazle profesionalik ez dagoela, eta hortik dikotomia.
V.M.– Lehendabizi, eta profesionalak izan nahi badugu, profesionalizatzerako bideak zabaldu behar ditugu, eta agian oker goaz, baina Euskal Liburuaren Lege on bat egiten ez dugun bitartean, profesionalizazio hori nahiko nekeza izango zaigu. Gaur egunean ez dugu marko egokirik. Hemendik eta handik ematen dizkigute ostikadak. Idazlearen status-a lortzeko, Gobernuari textua sartu behar diogu, eta horren arauera gure marko egokia bilatu. Eta orduan hasiko ginateke profesionalizazioaz mintzatzen. Horrela idazleek duten Damokles-en ezpata kenduko genuke, eta idatz dezaten kondizioak jarriko.
Laura MINTEGI
39

GaiezKulturaLiteraturaElkarteakEHIE
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakVELEZ DE1
PertsonaiazVELEZ DE1
EgileezMINTEGI1Kultura

Azkenak
Makro-onurak, mikro-ondoezak

Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Irakasle plazen %17 hutsik geratu dira Nafarroako Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan

473 plaza eskaini dituzte eta 84 ez dira bete. Lehen Hezkuntzan, aldiz, ia lanpostu guztiak bete dira.


Inoiz izan ez zen osasun ituna: aukera galdua Osakidetzarentzat

Duela gutxi Eusko Jaurlaritzak bultzatutako "Euskadiko Osasun Ituna" izenekoaren porrota ez da anekdota politiko soil bat, ezta osasun-kudeaketan unean-uneko estropezu bat ere. EAEko osasunaren ikuspegi kolektibo, inklusibo eta benetan publiko bat galtzea politika... [+]


2025-08-26 | Josu Iraeta
Euskara, oldartu zaitez

Euskarak urte luzeetan ezaguturiko zapalkuntzaren ondorio larriak, frankismoaren errepresio itogarriak, baita gure hizkuntzarekiko erakutsi zuen jarrera erasokorrak ere, piztu zituzten herri honen euskaldungoaren kontzientzia eta oldarra. Eguneroko esperientziaren egoera larriak... [+]


Meatzaldea eta Ezkerraldea ez dira zuen zabortegiak

A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]


Gazara abiatuko da Global Sumud Flotilla, Euskal Herriko ordezkaritzarekin

Ontzidia abuztuaren 31n irtengo da Bartzelonatik. Euskal Herriko lau kide joango dira bertan, munduko beste 40 herrialdeetako solidarioekin batera. 


Dopina

Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]


Gorpu bat aurkitu dute Nagoreko urtegian, Nafarroan

Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.


Ukrainako Independentzia Egunean, Kievek eta Moskuk 146na preso trukatu dituzte

Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez hemeretzi pertsona hil ditu, tartean lau kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Imanol (edo futbola gizartearen isla, beste behin)

Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.

Ez zait... [+]


2025-08-25 | Thomas Barlow
Hizkuntzaren ertzetik erdialdera

Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]


2025-08-25 | Haritz Arabaolaza
Irakasleon figura

Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]


2025-08-25 | ARGIA
Euskaltzale independentistak Behorlegiko kanpaldian bildu dira, Nafarroa Behereko EHEk gonbidatuta

Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.


Eguneraketa berriak daude