Erramun Bachoc: "Ez dugu diru guztia xahutu, ez bait zen idazlerik"

1986ko ekainaren 08an

Erramun Baxoki elkarrizketa
Baionako Kultur zentroaren arduradun ohia literaturarako
Erramun Bachoc: "Ez dugu diru guztia xahutu, ez bait zen idazlerik"
Erramun Bachoc jauna zen orain arte, Frantses botere publikoak eraiki Baionako Euskal Kultur Zentroan, literatura sailaren arduraduna.
Urte bat postu horretan pasaturik, bere eginbideen konplitzera badoa: "Ez naiz samurturik jalgitzen Kultur Etxetik. Haatik, uste nuen Kultur Etxeak zuzenago laguntzen ahalko zuela. Ezta horrela gertatu, hautu bat egin behar nuen, edo literatur saila, edo "euskaraz bizi" videoa egin!" zion berak, Uztaritzeko Lafitte zenari moldatu zitzaion omenaldikari zenbait galdera umil eta efikaz batzuren egitera joan gatzaizkio. Hona, deusik aldatu gabe, zer ihardetsi zigun, Erramun Bachokek.
ARGIA.– Erramun Bachoc, zu zinen orain arte, kultur zentroko literatur sailaren arduraduna. Egiten ahal diguzu, zure urte beteko lanaren bilan labur bat?
E.B.– Bi norabide hartu ditugu: alde batetik, idazlegoa lagundu nahi genuen, eta bestetik liburugintza mailan idatzi gauzak zabaldu nahi genituen. Urte batez, urte bat fite pasatzen da, hiru dei egin ditugu idazlei. Lehenik, beren etxeetan zituzten manuskrito edo idazkiak ager zitzaten, nahi bazituzten publikatu. Hor zortzi agertu dira. Horietarik zenbait hautatu ditugu, eta orain inprimategian dituzu. Bigarren dei bat olerki bilduma baten egiteko, antologia bat, euskaraz eta frantsesez. Hor publika ahala baino gehiago bildu ditugu, ta hautu bat egin dugu ahal bezala, eta argitaletxe bat ere aurkitu. Hirugarrena "Irakur" saila, gaztetxoentzat, gazte literatura eman dezagun; hor nahi genituzke agertu ipuin historiko batzu, marrazkiekin, hamahiru-hamalau urtekoentzat. Hor ere gauza batzu heldu zaizkigu Kultur Etxera...
A.– Egun bezala, hilabetean behin, egiten zenituzten bilkuretan, ezarri duzue, doi bat, literaturaren kontsumitzailea eta produktorea elkarren parean?
E.B.–Hori zen beste ideia bat, publikoaren biltzea. Hori da Kultur Etxearen norabide nagusia, bai literaturan, bai antzerkian eta bai dantzan, orohar kulturan, eta badakizu ez dela batere errez. Beraz orain arte egin ditugunak dituzu liburu presentatzeak; jendea gomitatu dugu idazleen entzutera eta ikustera jin daitezen. Arrakasta ezta hain handia izan, baina zenbait aldiz 50-60 bildu ditugu, beste batzutan hogei bakarrik, egun berrogeinb bat ginen. Eta ere, beste animazione bat bagenuen, nik ez nuena sobera maite, baina hala ere egin dut, eskoletan ibiltzea, antzerkia eta poesia, poesi pesta, haurrek egiten dituztenak agertu, guk beste batzu erakutsi olerkari batzu eskolaz-eskola ibil araziz... Hor, gauza bat ikusi dut: izan direla Ezterenzubin edo Eihelarren, bost-hamar urteko haurrek euskararik ez dakitela. Beraz, ez dakit, eskoletan ibiliz, uste nuen azken mohikano bat nintzela, beste nonbaiteko hizkuntza batez mintzo nintzela, ta bon, liburugintza akuilatu dugu, baina nik uste dut, Euskal Herrian behar genukeela nolazpait, hizkuntza ere akuilatu...
A.–Euskeraren geroaz, pixkat pesimista agertzen zara?
E.B.– Pesimista, optimista: ez dakit zer erran nahi duen horrek. Errealista izan behar dugu. Oraiko euskaldunentzat goimailako kultura bat sustatzen dugu, eta hori ere beharrezkoa da nik uste, baina denbora berean ikusi behar da gure kulturaren oinarria, erran nahi baita euskara, galtzen ari dela, eta masiboki galtzen ari dela. Hor, Hegoalde horretan ari dira eztabaidatzen, euskara batua ala euskalkiak. Guk, Iparralde honetan beste auzi batzu baditugu, hala nola: euskara garbia ala modernoa, nik uste auzi nagusia hauxe dela: euskara ala erdera Euskal Herrian...
A.–Erraiten ahal duzu, sekretua ez balin bada bederen, nolako budgeta zenuen, aurten literatura akuilatzeko, eta nola moldatu zinen diru horrekin?
E.B.–Erraiten ahal dut, liburugintza mailan, ez nuela diru prolemarik. Horrek erran nahi baitu, xahutu ahala diru bagenuela. Adibidez, 1985ean, bagenituen hor, eskuinetik edo ezkerretik, lurraldeko liburu zentro eta horietarik 100.000 libera (berri) jendeen laguntzeko. Ehun mila libera horietarik hirurogeita bost mila baizik ez ditugu xahutu, idazlerik ez bait zen. Uste dut beraz, liburugintza ez dela diru prolema bat Euskal Herrian, beste zerbait baduzu: edo ideia prolema edo hizkuntz prolema. Idazleak baditugu irakurleak aldiz guti. Iduritzen zait Euskal Herri honetan, irakurle baino idazle gehiago badela... Bestalde, liburugintzan, eskuak libro ukan ditut beti, baina nik nahi nuen denbora berean, hizkuntza bultzatu.
Hor erran daukute ez zela kultur etxe baten lana. Beste proiektu bat bait naukan, kultur etxea uzten dut, hikuntzalaritza pratikoari lotzeko...
Itxaro BORDA
40-41

GaiezKulturaKultur ErakBaionako Ku
PertsonaiazBAXOK1
EgileezBORDA1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

EAJko karguen senide harrobia

Ahoztar Zelaieta

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Olaia L. Garaialde

"Gazteok zutik eta mugimenduan gaude, errealitate gordin baten aurrean"

June Fernández | Pikara Magazine

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Jenofa Berhokoirigoin

Emakumeen plazera

Barbara Miller

Azkenak

2024-04-29 | Nagore Iturrioz Lopez | Yolanda Porres García | Steilas sindikatua

Hezkuntza publikoari buruz hitz txintik ere ez hauteskundeetan!

2024-04-29 | Rober Gutiérrez

Errenta aitorpena, euskaraz

2024-04-29 | Iñigo Satrustegi

Beste 40 urtez esperoan egon nahi ez baduzue

2024-04-29 | Goiuri Alberdi | Aintzira Oñederra | Asunek

Ei politikariak, “pope” akademikoek esaten badizuete, aktibatuko al zarete behingoz?

Behetik gorako komunikazioetan ez da erraza mezuen garrantzia transmititzea eta makinaria politikoa aktibatzea. Askotan, gure mezuak "belarri batetik sartu eta bestetik atera" egiten direla sentitzen dugu. Beraz, gaurkoan, nazioarteko ikertzaile ospetsu batzuek... [+]

2024-04-29 | Egoitz Alkorta Miranda

Mundu mailako lapurra

Azeria kanido bat da, otso eta txakurren familiako haragijalea. Animalia zuhur, maltzur eta argiaren fama dauka, eta ez alferrik! Ez da indartsuena izango, baina beti moldatzen da han eta hemen, mokaduren bat lortzeko.

Eguneraketa berriak daude