"Hemen Ez Gara Egiten Ari Europan Egiten Den Literatura Mota"

1986ko maiatzaren 04an

Andolin Eguskitza idazleari elkarrizketa

Andolin Eguskitzak Bere Lehen Poema Liburua Kaleratu Du
"Hemen Ez Gara Egiten Ari Europan Egiten Den Literatura Mota"
Andolin Eguskitza Iparrameriketatik etorri berria dugu, bertan zazpi urte eman ondoren. Aukeraz profitatu gara bere zenbait eritzi biltzeko.
Iparramerikara joan aurretik bi urte egon zen Alemanian eta beste bat Espainian. Oraingoan poema liburuarekin etorri zaigu, baina aurretik ba genuen ezaguna "Xaguxarra'' eta beste literatur aldizkarietan ibilitakoa da eta.
ARGIA.– Poesia liburu honen aurretik, nobela burutu zenuen, gutxienez orain hamaika urte. Zerk bultzatu zintuen hora idaztera, eta zer izan zen, ardura literarioa edo linguistikoa?
ANDOLIN EGUSKITZA.– Dudarik gabe heldugabetasunak bultzatu ninduen, gogotan nituen gauzak kanporatzeko nahia. Nire buruari buruz ari den nobela da. Ni naiz hor erdigunea. Eta lehenengo ardura literarioa izan zen, baina gero ardura linguistikoa ere bazegoen, eta nahiko handia.
A.–Zenbaterainoko lotura eduki zenuen «Xaguxarra»rekin?
A.E.– "Xaguxarra" izan zen nik asmatutako gauzatxo bat, eta Txema Larreak eta biok landu genuen kontua. Guk nahi genuena zera zen, literatur aldizkari bat. Ez pintorerik, ez fotografiarik, ez ezer; literaturaz ez besterik diharduen aldizkaria nahi genuen. Bertan hiru maila zeuden: beti poesia eta prosa, euskaldunek sortutakoa, kritika literarioa, bai atzerrikoa bai bertakoa, eta hirugarrenez kanpoko testuak ezagutzera ematea, hau da, munduko literatura euskaldunei ematea. Hau izan zen projektua, eta neurri batez egin zena, baina gero Ameriketara joan, eta porrot egin nuen projektuan. Honelako gauza bat beharrezkoa da. Oraingo «Egan» beharbada horren ordezkari izan liteke.
A.– Tarte luze baten ondoren, barriro kalean, baina oraingoan poesiaz.
A.E.–Liburu hau orain bi urte t'erdi amaitu nuen, eta horiek dira, Ameriketan batez ere, idatzi ditudan testu batzu. Gehiago idatzi nuen, baina hauek dira bost urtetan egindakoetatik gorde ditudan bakarrak. Hara joan baino lehen, egia esan, oso ideia exoterikoak nituen poesiari buruz. Idazteko pertsona gutxienez arraroa izan behar zela pentsatzen nuen, edo bestela egoera psikosomatiko berezitan egon. Hori ez zela egia konturatu nintzen, lagun batek esanda, eta ni neu hasi nintzen poesiak egiten.
A.– Poema hauen forma eta fondoa kritikatu izan dira. Zer dago honetaz?
A.E.–Modaz kanpo daudela esan da, eta ez nago ados. Eritziak eritzi dira, baina hortaz aparte, egin behar den bakarra da munduko literatura begiratu. Errusiako literatura poesia neurtuz beteta dago, eta berdin Ingalaterran, Amerikan edo Alemanian. Eta beste bestaldetik gai eta irudi mila daude. Hemen ba dirudi nik asko maite ez dudan joera bat dagoela nagusi, surrealismoaren antzekoa, elkar ulertzeko. Irudiaz beteta, baina hainbeste irudi ez dela ezer ulertzen. Irekiegiak dira poemak. Nonbait hori da modan dagoena, eta modernotzat jotzen dena. Nik ez dut uste hori egia denik. Beharbada Espainian dateke, dateke diot, ez nagoelako seguru. Espainiakoa ez dut horrenbeste ezagutzen.
A.– Europan beraz, ez da honelakorik egiten ari?
A.E.– Poesia mota hori niri ez zait gustatzen, edo hobe esan, gustatzen zait edozein testu, ona bada. Ona izateko irakurketa bat hartzen baduzu –eta normalean imitazioak dira– ezin da ezer atera. Berbateria hutsa da, berbak pilatuta, eta besterik ez. Nik ez dut holako literaturarik maite.
A.–Zure ustez, nolakoa izan behar du poesiak?
A.E.–Literatur testu batetan esaldiek, esaldiak izan behar dute, esaldi osoak. Poema batek hasiera eta amaiera eduki behar du, eta euskal literaturan ikusten dena da ez dagoela ez hasierarik, ez amaierarik. Unitate erritmikoa falta dute.
Laura MINTEGI
41

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakEGUSKITZA1
PertsonaiazEGUSKITZA1
EgileezMINTEGI1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Lagunak, adiskideak eta beste hainbat etsai

Gorka Bereziartua

Nola landu desirak, aniztasun sexuala edota identitatea 12-18 urteko ikasleekin?

Mikel Garcia Idiakez

Hezkuntza komunitateak protestara deitu du Palestinako haur eta nerabeen alde

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Manifestazio eta aldarri ugari Maiatzaren Lehenerako

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

2x11: Odei Barroso | Erabakiak hartzea

ARGIA

Azkenak

2024-04-30 | ARGIA

Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”

34.000 palestinar baino gehiago hil ditu Israelek urriaren 7az geroztik Palestinan, eta beste milaka dira desagerturik edota larri kolpaturik. Jarraipena egiten ari gara.

2024-04-30 | Zigor Olabarria Oleaga

Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”

Israelek 40 eguneko su-etena eta preso trukea eskaini dio Gazari, baina akordioa lortu edo ez Rafah inbadituko dutela adierazi du Netanyahu lehen ministroak. AEBk eta Erresuma Batuak Hamas presionatzen ari dira Israelen eskaintza onar dezan. Astelehenean 47 palestinar hil zituen... [+]

2024-04-30 | ARGIA

Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea

Langilea larri zauritu zen apirilaren 24an, eta astelehenean, hilak 29, hil da. 22 urte zituen eta sektorean bi hilabete soilik zeramatzan lanean. 2024 urtean hildako 22. langilea da.

2024-04-30 | ARGIA

Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria

Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.

2024-04-30 | Bitor Abarzuza Fontellas

Sustapen sozialeko etxebizitzak herritar guztiontzat orain!

Eguneraketa berriak daude