«Altxorrak eta bidaiak" liburuaren inguruan


1985eko urriaren 27an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Idazle talde bati elkarrizketa

Idazle andanaren inizazioa
«Altxorrak eta bidaiak" liburuaren inguruan
Ez da bat ere arrunta liburu kolektiboa herri honetan; are bitxiago izaten dira ikasleek heurek burututako liburuak. Baldintza biak betetzen dituen liburuaz hitz egiteko bildu gara, igande eguerdiz mahaiaren inguruan, luzeki eta sakonki. Gaiak berak sorrarazten du jakinraina niregan, «inizazioa» zelan ematen den gazte literaturan ezezik, kantetan, komikietan, e.a. aztertzeari ekin bait diote Derion «Magisteritza» ikasketak amaitzear dituzten bizkaitar gazteok. Lanaren zuzendari Ion Kortazar ibili zaigu, aldizkari honen irakurleontzat ezaguna bera. Hara hemen elkarizketaren zatirik mamitsuenak.
ARGIA.– Lehen galdera, ohizkoa, zelan sortu zen lan hau burutzeko asmoa eta zelan gero argitaratzekoa.
TALDEA. - (Ion) Historia hau metodologia baten ezagupenagatik dator; lehendabizi, Vierneren ezagupena dago, ostean pentsatzen dugu posible dela hori eskolan aplikatzea. Eskola diodanean ez magisterion, ez bada ere, eskola normal batetan aplikatzea eta batez ere euskal komikiak eta euskal munduan. Vierne irakurtzen ari nintzenean ari nintzen baita "Ion eta Mirka, espedizio galdua" irakurtzen eta ikaragarri gustatu zitzaidan komikia izan zela esan behar, oso komik aproposa da, eredu egokia halako metodologia aplikatzeko.Orduan haur mundua piskat aztertzea nahi izan nuen; zelan ideia baneukan eta zelan ez nuen neuk ere metodologia landua, ez arazo teorikoa landu, pentsatu egin nuen hori lantzea posible izango zuten bitartez. Klase batetan ea nor jartzen zen boluntario galdetu eta taldea osotu gnuen. Saiatu egin naiz, beti, klase klakisoen mugak apurtzen bide hordretan, apurretarik haundiena ikasleak eta irakaslea bera maila berdintsuan jartzea dateke, liburu honen bidez egin dugun bezala. Hirugarren puntua, mintegia datekela elkarrekin gogoetan iharduteko erarik interesgarriena.
T.- Erdaraz. dago eta bera Tesis dotorala iniciatica en la Dhotel»
A.–Ea nor den zein den liburuan zehar agertzen den teoria nagusiaren funtsa azaltzen. Zeren bila joan zarete, zein da altxorra
T.–Edozeren interpretazioa, dela filma batena, dela liburu batena, beste era batera egitea: metodologia hau ikasi dugu eta orain beste era batera interpretatzen ikasi dugu.
A.-Eta zein da era hori?
T.-Vierneren metodologia da. Lehenik, narrazioetan, prestaera bat egoten da: prestaera hori leku sakratuan egiten da; gero urrunketa egin behar da; ondoren, garbiketa dator, ostera heriotza iniziatikoa datorrela. Heriotza iniziatiko horren barruan froga batzu dira, hala nola, munstroarekiko borroka edo bestelako oztopoak, edozein bizimodutan egertzen diren oztopoak.
Oztopook zeuk bakarka gainditzen badituzu heroea zara; baina laguntzaz gaindituz gero, antiheroea zara. Bidai horrek igoera izan dezake, edo jeistea, batzutan "regresu aduterum" edo heriotza horren ostean dator berpiztea. Berpiztea irteera zoriontsua zein ez zoriontsua izan daiteke, aintzat.
A,–Zuen ustez kasu guztietan da aplikagarria metodologia hori?
T.–Guztietan. ez. baina gehienetan... behar bada bai. Nahiko argi dago gai ezberdinak izan direna mintegian eta guztietan eskema berdina jarri dugu, beraz beharbada guzti guztietan ez baina nire ustez gehinetan bai.
A.–Esaidazue zerbait lanen edo aztergaien aukeraketaz, zelan egin duzue?
T.–Erizpidea zera izan da haur munduan funtzionatzen ari diran espresabide batzu kontatzeko modu butzu ikustea, ez? Azpian inizazioa dutenen kasuetan erabilgarria da bide hau. Hasieran lau arlo aukeratu genituen: komiki arloa. haur literatura. kantak eta gero euskal literatura beste arrazoiren bat batzurengatik: "Ideia batzu bagenituen" "Portzelanazko irudiak" eta Barru sumatu egiten genuen eta baita «lon eta Mirka» ren kasuan ere. Besteak, portgus diskoa neuk ezagutzen nuen (dio Inek). Besteetan erdi kasualitatez gertatutako kasuak dira.
A.–Orain arte inkoszienteki ikusitako ipuinetan halako mekanismoa dabilela ikusteak, irakasleontzat zer suposatien du iraLaskuntzan, zelan baldintzatuRo zaituzte? Halako testuak bilatuko dituzue hemendik aurrera
T.–Nik neuk zera uste dut ez dakidala zein puntutaraido jarriko garen halako testuen bila: beste era batetara ikusiko ditugula bai, hainbat beste era ikasi dugun bezala. Era hau beste bat gehiago izango dela uste dut. Niretzat garrantzitsua da metodoa literaturara begira ezezik, bizitzari berari begira. errealidadea ikusteko beste era bat eskeintzen dizu eta beti egongo gara apur bat markatuta, ezta (Aurreko hau Karmele izan da).
Badaude historia batzu, eta batez ere pelikula batzu ba gure gurasoentzat,oso politak izan zirenak eta «West Point»eko horiek dira nola egiten ziren gizon eta halako gauzak: pelikula guzti horiek ikusitakoan. beti «ze pelikulon,. ze ontio pasatu dudan zinean» eta antzekoak. Eta ez da bakarrik
«West Point" baina hai nola egiten ziren pertsona eta nola egin heroea, protagonistaren moldaketa, e.a. Honekin egiten dena, pelikula guztiok sistematizatu eta historio guztiok sistematizatu eta igual, ez dakit desmitifikatu. Zergatik gusto hori, zergatik pelikua horien interestarritasuna.
A.- Baina zuek hemendik aurrera, honez gero, zelan aukeratuko dituzue umeentzako ipuinak?
Ion.- Galderari interesgarria erizten diot. Hemen badago gauza bat, zera, kontzientziak libratu egiten duela gizona, ba duela baio askatzailea eta kasu honetan, konturatze horrek balio askatzailea daukala, batere duda barik.
Itaunak badu tranpatxoa ere: gauza batek honela funtzionatzen duela jakiteak, hau komunikatzen duela jakiteak, horrek ez du besterik esan nahi hauxe baino, jende honek ipuin iniziatibo ugariago aukeratuko duela, errazago izango duelako heuretan zer dagoen azaltzea, ikustea eta abar. Btelheim-en "Psicoanalisis de los cuentos de hadas" irakurrita ere berdin berdin segitzen dugu umeei ipuinak kontatzen. Gai dira ikasleok ipuin iniziatikoetaz jabetzeko eta hemendik aurrera aukeraketa konstzienteagoa egingo dute.
A.- Bi kasutan izan ezik -"Ion eta Mirka" eta "Portzelanazko irudiak"- besteetan ez duzue azpian datzan ideologia aztertu, ez dakigu iniziazio egitura horrek edozein ideologia transmititzeko gai den ala, alderantziz, bideak bera ote duen ideologia bakarra, posible bakarra, ezartzen, hots, ez ote den medioa bera mezua.
T.-Faustorenean badago, ezta?( Kanta portugaldarraz ari dira). Saiatu egin gara abenturero guzti hoien heroizidadea desmitifikatzen. Tipoak, Faustok, alde egin zituen problemak zituelako eta. bide batez, ba ze ondo aberastu egingo naiz eta horrela. Portugalentzat gloria handia– eta. Tipoak nola gorrotatzen duen azkenean gerra nola itzultzen da azkenean pobre? Bizirik irauten du eta herori da, bere ustez garrantzitsuena. Balore guzti horiek nahiko palo handia dira gaur egun ere militar batek ez luke ulertuko.
A.–Beraz, edozein ideologia bideratzeko balio du inizazio egiturak''
T. Hemen azaltzen dira ideologia eta «West Point»i buruzko pelikuletan agertzen dena zeharo ezberdinak dira.
A.–Umeak beti egingo du bat bere burua heroearekin. jarraitu egiten duenarekin?
T.– Identifikatu ez dakit, baina bai, behintzat badaki bide bi daudena eta berak bat aukeratu behar duena. Gure kasuan, amiltzen duena, iniziatuak, ez dauka inolako altxorrik iniziatua izatearena ezik.

Amaitzeko denei galdetzen diet ea segitzeko asmoa duten, ea idazteari ekingo dioten hemendik aurrera, denek aitortzen bait dute lan honen ekarpenik haundiena heurak ere iniziatuak izatearen izan bait da. Batek bera ipuin batekin dabilela dio, ikasitako eskemari jarraituz ikasia bera. Besteek, ostera, prest daudela beste mintegiren batetan esku hartzeko, bai, baina ez dutela literatura egiteko asmorik. Hala ere ez omen da euskararen zailtasunagatik, lan paratzean ez bait dute, arlo horri dagokionez, arazo berezirik aurkitu, zailena ez bait da euskaraz idaztea, euskaraz zein erdaraz espresabide egokiak lantzea baino. Hori, denok ados horretan, ekinaren ekinez lortzen den trebetasuna dugu. Ea iniziatuak zaretenez ea jarraitu egiten diozuen, Maite Abasolo, Karmele Ansotegi?, Arintza Aurtenetxe, Bego Barrenetxea, Amaia Bikandi?, Amaia Goiri, Susana Intxausti, Jose Luis Liz, Itziar Mena, Rosa Mari Urrutia?, Gorka Zarate eta Jon Zorrozua idazle andana berria.
E. Jimenez
32-33

GaiezKulturaLiteraturaBesteak
EgileezJIMENEZ3Kultura

Azkenak
Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak kultura eskaintza murriztu beharko du laguntza publikoen murrizketa dela medio

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek iragarri du Israelek eta Iranek su-eten akordio bat adostu dutela

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du gertakariaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Irango Atzerri ministro Abbas Araghtxik ukatu egin du menia bat adostu dutela, eta adierazi du Israelek "bere legez kanpoko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


Eguneraketa berriak daude