"Euskal Herriko aartixtak" Kanbon...


1985eko irailaren 29an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Igel hantuak serie amiragarrian
"Euskal Herriko aartixtak" Kanbon...
Kanbon, hiru egun iraun duen euskal edergintzaren gestibal bat muntatu du "Euskal Herriko artixtak" deitu batasunak: erakusketak, kantaldiak (Peio eta Pantxoa, Pipas, Etxamendi-Larralde, Martikorena: denak dinausoreak!), meza euskaraz kantatua (kasik inzidente diplomatiko bat sort da Kanbon mezan erabili behar zen hizkuntzagatik), pilota partida bat eta bazkaria (ehun frankotan) bertsulariek animaturik, gai emailea Arbelbide apez progrea zutela. Joan gara beraz festa aipatu horrek zer gordetzen zuen ikustera. Harrituak gelditu gara...
Laronbat arratsaldean erakusketak ziren tokietan ibili gara. Harritu gara (bis) lehenik ik'usleen eta espozatzaleen adina kontuan harturik: gebienek berrogei ta ~hamar urte baino gehiago zeukaten. Erakustokietako pieza ederrak. Gero, erakutsiak ziren margoen aurrean txoketuak egon gara: begira, Jesus Etxevarria zizelkariaren obretaz eta Itxaro Goi-~ koetxearen margoetaz aparte ez dugu suf~sentzia eta medickritatea baizik ikusi. Trini, Paxkaline Regnier, Marie-Thereie Peilln, Terexa Leremboure andereek ez dute ez imaginaziorik, ez eta inspiraziorik. &rgatik ez tgia erran, askori gaitzitukó b~ie ere, desastrea... Triketatzen edo josten ariko balitzateLe' bezala m~rgolaritzan ari-d~ra andere~horiek. Gainera gostu txarriz ha~ntu lanak erakustera mçr~tu~a,tren dira..A. Eta muble erakusketá~n (aparte: argazkisk eta Bobinen i~ru inspiratuak) etzén hQbeklaBo. ~ Halarik ere, oogi ikaslak gare-. naz ~geroz, eta: :amiliaz: pixkat ferisaua, bi elkerrizketa egin ditugu Kanban, bat Te*xá Seguin-Leremboure margohri ~Euskaldun anixtak» batasunaren lehendakeria denarekin. eta~este bat prinziploz «artixtak» den Manex Lanathoua poetarekili. Hona jasta...
ARGIA. ~ «Eoskaldon artixtek~i batasana noiz, nola, zendéko?
TEREXA SEGUIN.–Bi ziren asmo~ ~hori ukan zutenak: Mar~ex Pagola eta Peio Ospital. blak kantati eta olerkari(!,~. Dei bat egin zuten irag~n larrazkenean eta hamabiru-hamelau! mosiLari, dantzari, olerkari,' kantari antrerkilari, marg~lari, zizelkari bildu ginen Baionan....
A.–Ze helbururekin?
T.S.-Bakoitzak gure xokoan ez dugu aski indarrik, egiten ditugunak zabaltzeko,eta bereziki oraiko tresnen (mass media) bitartez. Lehen urratsa fitxero baten muntatzea zen, euskaldun artixten zerrenda agenda batean sartzea eta zuzenbide baten ukaitea. Bestalde agertze lanaren egitea: erakusketak, gaia bada, dugun ahalen arabera, gure ideien entzun arazteko...
A.-Eta festibal hau zergatik antolatu duzue?
T.S.-Kanpotiarrak joanak dira, beraz lan gutiago dago hemengo jendeentzat, orduan Kanboko hiria hautatu genuen. Kostatik hurbil delakoz,artixta gehienak Baiona inguruan bizi dira, ikusleak ere bai, gainera hemen bada lekua. Ateak ireki dizkigute hemen: auzapezak, kontseilariek. Erreztasun guztiak eskeini dizkigute: euskal arteak ofizialtasun bat badu... Pizkundean sartu gara batasun gisa, eta Baionako Euskal Kultur zentroak diru laguntza bat ematen digu...
A.-Ze ekartzen du horrelako ekintza batek?
T.S.-Hasteko elkar ezagutzea, diziplina diferentetan aritzen garenen artean elkar ezagutzea. Gero elkarrekin izateak ematen digu esperantza gehiago ezagutuak izateko. Artixta batek gogoan duena erakutsi behar du, ez du berarentzat bakarrik egiten lana. Artea mintzaira bat da: olerkariak hitza erabiltzen du, musikariak soinua, margolariak koloreak eta zizelkariak zura edo harria.
A.- Gaurko esperientzia positiboa da?
T.S.- Lotsak nintzen... Iduritzen zait jendea pasatu dela, eta artixtak batasun hortara gero eta gehio biltzen direla... Guk egiten ditugu gauzak, baina publikoak interesatu behar du. Publiko bat eta kritikoak sortu behar dira Euskal Herrian. Behar ditugu lokarriak sortu bestaldeko artixtekin, eta mundukoekin ere...
A.-Arteak ze tendentzia du iparraldean?
T.S.-Trinik erraiten du, bereziki zizelkaritzan badela lotura bat prehistoriako artearekin. Ez dakit nola esplika: senditu behar da. Guk artixtek ateratzen dugu euskaldun arima gure lanetan. Inkonzienteki. Margolaritzan adibidez sei emazteki gara... Nere influentziak? Diote Ramiro Arruek egiten duenarekin zerbait antza duela nere lanak... Ateratzen den bezala ari naiz. Izatu naiz toki askotan erakusketak ikusten, margolariekin mintzatzen: asko begiratu dut baina guti ikasi...
Bueno, bueno'bueno...
- Bigarren elkarrizketo Manex Lanathouarekin eraman dugu. Porta horrek denhora asko eman du sail hortan zerbuit serio erra teko: lehenik A RGIA ri baruzko ironinz bete oharpenak ("zeruko ala infernuko? Ez. mementoun lurrekD" ihardetsi zion zuen zer bilzariak), gero arraposfu txa rrak. Kasik uztekotan ginen poetak mintzatzeko erabakia hartu zuenean:
ARGIA.–Zerteto sartzen da zu bezal~ko artixta famatu bat horrelako batasun bateau?
MANEX LANATHOUA.– Iduritzen baitzaut ez dela aski lanaren egitea, bereziki mublegintzan mublea saldu behar delakotz. Elkarte horrek posibilitateak ematen baditu gure lanat.en erakusteko, orduan'bere heSburnak beteak ditu...
.A.–Poetá bezala zer? ~
: M.L.–Enetrai gauza bat argi da~o: egurraren 'lantzea eta poesiarena ez ditut buta bestetik berezten. Orduan elkarte hortan poemen agertzeko laguntza bat baldin badut mubleekin nere osatasunean a~ertzen naiz...
A.– Zure liburna Parisen aurkeztu duzu: nola ~,ertatu da hori?
M:L. Parisen presentatu clut. Frantzian errana da ne~hor ez da::oela proteta bere herrian, zorigaitzez... Euskal Herrian berdin gertatzen da. Kanpotik etorri jende interesgarriaren kurutzatzeko suertea delarik. haick ikusten dute ze aberastasan duen gure lanak. Beste be~irada bat badute...
A.–Baztertua senditzen zara hemen?
V1.L. Zorigaitzez herri alienatu batean gara. eta iduritzen zaigu beti besten beharra hadu~ula... Gero artixta hitza ez dut maite. poeta naizela bon... Poetaren lana da gauzen sendiaraztea. sensibilitatearen bidetik joatea, eta ~auzak adieraztea. Sor arazteko jendeetan gozadura bat. atsegin bat ematen diozula. Zure lana hortan egina da... Jendeak ere behar bada heretik zerbait ezartzen du...
A.–Zure proiektuak z~.in dira?
M.L. -–Poema liburu bat ateratzea. Denbora libre gehiago ukaitea izkiriatzen artzeko baliatzeko. Baina dirua ere irabazi behar da bizitzeko... Izkiriatzeko. baina ez bakarrik euskaraz. pentsatzen dutalakotz gutan badugula zerbait hartzeko beste hizkuntzetatik. Poemak baditut frantseskoak eta euskarazkoak....
A.- Euskaran mugatua senditzen zara?
M.L.- Ez, baina momento batzutan euskaraz sortzen zait. beste batzutan erderaz. Poema baten izkiriatzea musika baten sortzea da: hizkuntza batek badu musika bat, beste batek beste bat. musika horiekin giro bat sortu behar da. Zergatik ez bi hizkuntzetan musiVa berdina sortu, sendimenduak berdin erran bietan...
«Euskaldun artixtui.-~, óatasanekoeh pentsatuii-o dute ine festihal hau arraLastatsua i_an dela. Guk gure aldetih. i~ ritiÖi U hezala. kritika ere sortu hehar dela diotena gero: hi gau a eçkatuLo genicke: hat i-u/itateari kontu egitea eta hesrea. i7ere,? Ierroctan ga -tetusur? / i?i i/asu n gehingosart ea.
Men tura oraingoan geh iegi galdegitea da...
Itxaro BORDA
34-35

GaiezKulturaKulturgintz
GaiezKulturaEkitaldiakBesteak
PertsonaiazSEGUIN1
EgileezBORDA1Kultura

Azkenak
‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Gaza osoa okupatzeko erabakia, atzeratuta

Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin biltzekoa zen asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko; baina atzeratu egin dute bilera. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei... [+]


Sendo eta dotore

Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.

-------------------------

Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]


Poloniak berriz ireki du Pablo Gonzalezen kontrako prozesu judiziala

Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.  


Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


Eguneraketa berriak daude