TRATU HAUEN ONDORIOAK BETI HERRIAK JASATEN DITU
aurre egingo dieten hedabide independenteak
HBk bere barne egitura berritu duenean, Mahai Nazional berria osatuz, Bizkaitik beste hirurekin batean sartu dute Karmel Etxebarria. Larrabetzuko udal gizon eta HASIko partaide, euskara dotore batean mintzo zaigu. PNV eta Estatutoaren krisiaz, Nazio Askapen Mugimenduaren indartzeaz, Euskadiko Ezkerraz...
Une klabeetan ikusi da PNVk Herriaren eskariak alde batera utzirik atzera jo duela eta guk pakto hau testuinguru horretan kokatzen dugu. Historian atzera jota, 36ko gerran esate baterako PNVren gidaritza zalantzan egon zen, ea indar faxistekin batera ala masa herritarrekin eta langileekin legalitate errepublikanoaren alde jokatzea.
Oraintsuago, 77an. gerraosteko borroka utzi eta Erreformaren gurdian sartu zen PNV. Frankismoaren aldaketa barik itxura aldaketa hutsa izan zen Erreforma, PNVk hor egindako jokabidea ere prezedente bezala hartu behar da. Geroztik PNV ere Konstituzioaren aurka atera zen, HB bezala, eta Euskal Herriak gaitzetsi egin zuen.
Baina Konstituzioari ezetza eman arren, bere muga estuetan sartzen den Estatutoa bultzatu, defendatu eta azkenean baietza ematen dio. Gure askapen borroka gelditu asmoz atera zen Estatuto hori, zeuden arazo guztiak hitz bat esatearekin konponduko zirela esatearekin. Baietza eman eta Nafarroarekin batera lau probintziak elkartuko zirela, euskara zegoen zulotik ateratzeko kondizioak jarizen zirela eta abar luze bat.
Bide horretan sartzen da usoak atera zituzteneko ETAren kontrako manifestazio famatu hura ere, San Simon eta San Judas egunez egin zena. Une hartan PNVn zeuden hainbat jende Nazio Askapen Mugimenduko erakundeetan sartuta daude gaur egun, HBn hain zuzen ere.
«Zergatik gertatu zaigu Estatuto honek porrot egitea, zergatik dago lur jota gure estrategia?», bere buruari hori galdetu eta baseari argi eta garbi esplikatu beharko lioke, eta esplikatu Estatutoak bost urtetako esperientzia izan duela. ez dela gai izan Euskal Herriaren arazoak konpontzeko eta beste estrategia bat hartzea egokiago litzatekeela.
Baina konponbide bat aurkitzeagatik esku eta hankak loturik PSOEri entregatu zaio, oligarkiaren eta aginte faktikoen jestore eta euskaltasunaren arerio nabarmenena izan denari.
Holako paktoen ondorioak beti Euskal Herriak jasaten ditu, nahiz eta jasan beharko lituzketenak tratua egin dutenak berak izan. Azken batean paktatzen badute KAS alternatiba negoziatzeaz hitz egiterik ere ez dagoela. hori kirtenkeria politiko bat da. Ez Herri Batasunaren ikuspegitik bakarrik, prespektiba historiko minimo bat duen edonor konturatzen da arintxoago edo berandutxoago negoziatu egin beharko dela.
Negoziatzeaz hitz egin ere ezin dela, firmatu egin dute, beste gauzak firmatu dituzten bezala: abertzaletasunari uko egitea, Ajuriaenean piperpotoa jartzea eta beste hainbat gauza. Baina guzti horren aurrean gure aukera politikoa inoiz baino tinkoago ari gara ikusten; beste alde batetik, aldiz PNVko baseetan herri batean baino gehiagotan karnet apurtzeak eta holakoak suertatu dira. Jende askorentzat ulertezinezkoa da Ajuriaenean bandera espainola ezartzea, eta betidanik euskaldunon arerio izan dugun PSOErekin elkartzea...
Orain, Nazio Askapen Mugimendutik begiratuta, nahi duten konponbidea ipiniko diote irtenbiderik ez duen Estatuto eta Konstituzioaren aukerari, baina ez du zulotik difinitiboki aterako, prozeso hori bueltatu ezinezkoa delako. Berentzat ere egoera gogorra da. Logika erabili behar lukete. Duela bost urte bi alternatiba zeuden eta lojikotzat jotzen dugu Estatutoaren bidetik ametsetan-edo esperantzak izatea, burruka barik Madrilekin tratuak eginaz Euskal Herriaren etorkizuna bideratu zitekeela. Baina bost urte ondoren garbi dago bide hori lur jota dagoela eta KAS alternatiba negoziatzea guztiz beharrezko jotzen dugu.
Minimo arazo bat delako gainera. Euskal Herriaren berreraikuntza nazionalerako. Nazio subiranotasuna garantizatzeko, euskararen iraupena gutxienez garantizatzeko, galdutako terrenoa berreskuratzeko, betidanik egon diren indar errepresiboak hemendik kanpora botatzeko, langabezia eta langileriaren egoera sustraitik aldatzeko... KAS alternatiba beharrezkoa da horretarako ez bait dago beste aukerarik.
Estatutoaren huskeriak ekarri du PNVren barne krisis hori: krisis hori ez da sortu berez, baizik eta beren aukera politikoak lur jota aurkitu direlako. Badirudi batzuek pentsatu dutela: «Hemen Estatutoaren eta Gasteizko gobernuaren bidetik ez dugu aurrera jotzerik eta bada ez bada ere indartu dezagun diputazioen bitartez gure alderdiaren kontrola herrialdeka, eta Madrilgo eskuinarekin eta 'Pacto con la Corona' delako hori paktatu eta hortik konponbide bat bilatu».
Beste batzuek PSOErekin tratua egitearen aldeko azaltzen ziren, baina azkenean batak bezala besteak ados egon dira tratu hori egiterakoan eta guztiek ere alde batera utzi dute Euskal Herriaren soberania egarria. Zuzen jokatu balute beste era batera hitz eginen zioten alderdiko baseari. Denok dakigu PNVko edozein bazkidek askatasun egarria duela, eta Euskal Herriaren soberania nahia sentitzen duela. Arazo hauen konpondu ezina eta beste bide bati ekin beharra esplikatu behar zitzaion base horri.
Orain PSOEk behartu egin nahi du PNV bere gurdian sartzera, azken batez inperialismoaren esanetara makurtu dadin. Badirudi frantses eta espainol gobernuek errefuxiatuen aurkako erasoa planteiatu zutenean esan genuen hori goitik zetorrela, inperialismoaren gorenetik, eta badirudi PNVren gidaritzari ere aginduak hortik goitik datozkiola. Azken batean, urte askotako borrokan zehar indartu den Nazio Askapen Mugimendua alde batera utzi eta Erreformaren karamelua onartu dezan ahaleginetan elkartuak daude PNV eta PSOE.
Nazio Askapen Mugimendua indartu egin da, organikoki ere gorpuztu. Gure barne egiturak hobetzeko prozeso bat egin berria dugu Herri Batasuna barruan, eta hori ere momentu historiko bat izan da HB barruan aurrera egiteko. Ponentzia hártan hori ere aipatzen zen, HB Herriaren batasun zabal bat izateko eta inguruan jende asko biltzeko kondiziotan zegoela eta azken finean herritar masen gogoaren espresabidea dela.
Erreformari eskuartean zituen erremintak desgastatu egin zaizkio, eta bide hori geurok ere uste baino azkarrago ari da erretzen. Ez dago idatzia, baina lehen ere esana genuen egunen batean guretako norbait hiltzea zitekeena zela, edo Santi, edo Iñaki Esnaola, edo Joan Idigoras, edo Txomin Ziluaga... Prozesoa aurrera doan neurrian etsaiak ere bere erreminta guztiak erabiltzen ditu, eta tresna hori ere hor du.
Baina beranduago etorri zitekeena zela uste genuen. Tristea da baina hori da askapen prozeso guztietan gertatu dena.
Organizazioa da beste garantia. Ezker Abertzalean badago gaur egun bloke gidatzaile bat, KAS, bere barnean organizazio mota asko dituenak den-denak beharrezkoak aurrera egiteko. Gero badago Herri Batasuna, batasun herritar zabala, jendea bere inguruan biltzen duena, eta askapen nahiak orokorki batzen dituena.
Beti da posible, bai, askapen prozeso bat hiltzea, baina gurekin ez da holakorik gertatuko, indartsu, tente eta tinko gaudelako. Aurrera egiteko asmoz gaínera.
Horren bildur zeuk aipatu duzun sigla hori izan daiteke. Sigla horren aipamena entzun hutsarekin niri bururatzen zaidana da saldukeria, damutzea, burumakurtzea, Roson... Pentsa ezazu horiek esandákoek nolako balioa izan dezaketen: Television Españolan, Cadena SERren. Diario 16, Cambio 16, Correon eta abarretan EEkoentzat piropo besterik ez dago, dena goraipamenak. Madriletik hainbeste piropo jasotzen duenak Euskal Herrian lezioak eman nahi izateari nahiko kaxkarra deritzat.
Asko idatzi da EEko prozesuaz, baina ezer berririk ez du aportatzen aukera politiko horrek Euskal Herrirako. Hasierako asmo hura, Perturren eta PMen artean sortutako asmo hura Txinan gelditu zen. Gaur egun Madrilgo komunikabide ofizialen laguntza eskuzabalari esker mantentzen da sigla hori, ez Herrian daukari eraginagatik. Bestela, ez daukazu herriz herri EEko jendearen bila hasi besterik; kostako zaizu inor aurkitzerik.
Baina horren gainetik Nazio Askapen Mugimendua aurrera ateratzea da interesatzen zaidana. Eta esan dizudan legez, tinko jarraitzen dugu. Gero eta garbiago dago gure bidea dela egokia.
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]
Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]
Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]