Monzonen « Menditarrak» taulagainean berriro


1985eko otsailaren 10ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
"Iturri" antzerki taldekoei elkarrizketa
Irisarriko «Iturri» taldeak estreinatu zuen
Monzonen « Menditarrak» taulagainean berriro
Aurtengo lehen estrenaldia izatearen garrantzia gaineratu zitzaion Telesforo de Monzonen «Menditarrak» antzezlanaren Irisarriko emankizunari. Antzezlanei bisita egin genien emanaldia hasi aurretik, makilaian azken ukituak eman eta falta ziren detaileak burutzen ari zirelarik, eta amaiera ondorako elkarrizketarako zita egin genuen.
«Aterbea» salako atzekaldera pasa ginen eta bertan antzezle, zuzendari eta laguntzaileak ikusle eta lagunen eritziak biltzen aurkitu genituen: sandiari ez zaiola bigarren eszena gustatu; urliari berriz hori gehien. Polemikatxo eta zorionen zurrunbilotik «Iturri» taldeko hiru partaide erreskatatu eta taulagain, orain hutsera, itzuli ginen berriz.
Estreinaldiaren ondoren «Iturri» taldearen sorreraz
ARGIA.–Zer moduz gaurko emanaldia, estreinaldia izan denez geroztik?
ITURRI.–Uste dut ongi joan dela. Jende batzukin mintzatu gara, eta lehen aldia motela izan dela uste dut, eta bigarrena eta hirugarrena piztu dela. Baina ongi pasatua da. Lehen aldia delarik esan behar da piska bat zainak badugula, zainetan garela, eta normala da hutsak egiten baditugu ere. Lehen aldia izanik publiko aitzinean, eta herrian, beti badauka zerbait.
A.–Lehendik ere «Iturri» taldea aritu izan da antzerkia egiten konda ezazue nola izan zen berrelgartze hori?
I.–Lehenik esan behar da herri honetan aspalditik izan dela antzerki taldea. Hemengo zenbait gaztek hasi genuen 76an sail berri bat «Gure Borda» antzerkiarekin; gero Daniel Landarten «Noiz», «Hil Biziak» eta «Ama» emanez. Hiru urtez gelditu ginen, eta duela hiru urte berriz hasi ginen baina ez Irisarrikoak bakarrik Ortzaize, Aiherra, Heleta, Bidarrai eta... Irisarritik hamabost-hogei kilometrotara dauden Nafarroa Behereko herrietakoak elgartuz.
A.–Eta zein lan egin dituzue duela hiru urtetatik gaurdaino?
I. Duela bi urte «Bordaxuri» eman genuen, iaz «Manex Azeri» eta aurten «Menditarrak»...
A. - «Iturri» taldearen bigarren alditzat izenda dezakegun honetan Daniel Landartekin ari zarete lanean.
I.–Aurretik ere beti Daniel Landartekin egin dugu lan, ezberdintasuna da duela hiru urte arte jokalariak, denak, Irisarri bertakoak zirela... Gero gertatzen da asko gauza badelarik herri batetan, biziki nekea dela herri batetako gazte guztiek antzerki bat antolatzea: zenbaitzu ari dira kultur eta kirol mailako beste lanetan. Orduan beste taldetan eta beste herrietako jendeari galde bat eginez berriz sortu zen «Iturri» taldea.
A.–Taldea ze asmorekin sortu zen?
I.–Antzerkia egiteko asmoarekin, asmo soil horrekin... Nik antzerkia egina nuen, baina gero armadarengatik utzia nuen eta lanagatik ere urrun bait nintzen, gero hurbildu naiz honerat eta berriz asmotan nintzen antzerkiaren egitea, pentsatzen bait genuen antzerkiak bazuela berpiztearen beharra...
Monzon aukeratzearen arrazoinak
A. - «Bordaxuri», Molléreren «Manex Azeri», eta orain Monzonen «Menditarrak». Zergatik hautatu duzue antzezlan hau?
I.–Jadanik gutariko batzuk duela urte asko Heletako taldeak eman zuena ikusi eta oroitzapen ona ukan zuten, eta nola orain antzerki berriak ez diren idazten usu... Daniel Landartek ere duela bizpahiru urte Hegoaldeko antzerki talde batek Ustaritzen emandakoa ikusi eta ez zitzaion biziki gustatu. Jadanik joan den urtean lerratu zizkigun zenbalt hitz, biziki maite zuela antzerki hori, eta eman nahi zuela. Beste antzerkirik hatzemaiten ez genuelarik, elgarrekin hautatu dugu. Nik uste Daniel Landartek ideia asko bazuela antzerki horrentzako, eta antzerki bati lotzekotan hobe da gusturekin lotzea.
Bai, Heletarrak eman zutelarik, duela hogei bat urte, ttikiak ginen denak, baina testua leitu dut eta biziki gustatu zait. Eta ainitz zirto, bertso eta poetika badu. Testoa ez dugu batere aldatu, ingurumena baizik.
A.–Zuen aurreko lanarekiko ze aurrerakada dakar antzerki lan honek?
I.–Zenbaitek gorputz mugimenduzko «stage» batzu segitu dituzte. Duela bi urte hemen Iparraldean, hasitako ikastaldiak dira horiek Francis Basterot jaunari esker, hau da « Bordaxuri» antzerki taldearen kudeatzailea ere. Ikastaro horiek oso baliagarri izan zaizkigu gero, bereziki antzerki honetan baliatzeko. Iaz, «Manex Azeri» eman genuelarik, guttiago baliatu genuen ikastaro horien emaitza. Aurten gehiago baliatu dugu, bereziki «mari-gaixto»k egiten ditugunak, ikastaldi horiei esker hobeki baliatu dugu «mari-gaixto»en jokua.
A.–Apaindura eta jantzikeri aldetik zer ikusten duzue?
I.–Ingurumenari dagokionez badugu xantza bat, edo suerte bat, Orzaizeko lagun batzu badira tindatzeko eta apainduren egiteko. Orainarte ez genuen suerte hori, baina ezagutu ditugularik horiei esker apaindurak «Iturri» taldean egiten ditugu. Nik uste dut beharrezkoa dela pizu bat ukaitea apainduran ere istorioa laguntzeko.
A.–Basterotekin gorputza eta landu duzue, bestalde interpretazio aldetik ze behar ikusten duzue?
I.–Beharra beti badugu. Hartako ditugu hasi berriz ikastaro horiek. Bigarren urtekoek segitzen dugu, eta bada beste talde bat, lehen urtekoak, beste hamabost bat, orain hasi direnak.
A.–Diralaguntzen aldetik zer dago Iparraldean?
I.–Erran behar da, Daniel Landart gure kudeatzailea Baionan eraikia den Euskal Herriko Kultur Zentroan dagoela, han lan egiten du antzerkiaz eta bertsolaritzaz arduratuz. Kultur Ministeritzatik dirua ematen dute kultur mailean egiten den lanentzat. «Iturri» taldearentzat ere, aurtengoz, etorriko da dirua Gobernutik eta Bordeleko Rontseiletik paperak eta behar direnak Landartek eginik. Erran behar da, kultur sailean laguntzarik ba dela.
Bestalde, diru sartzeak saioetatik dira bestela ez dago ezer.
Aurtengo lehen estreinaldiak, esperantza berriak
A.–Zuek zarete aurtengo lehen estreinaldia, nola ikusten duzue aurtengo antzerkialdia?
I.–Bai, urtarrilaren 27an gara. Eta laster ikusiko dugu Garaztar talde bat, «Hiruak Bat» taldea. Besteak ere ari dira prestatzen: Hazparneko «Bordaxuri» ari da; Ezterenzubikoak ere ari direla uste dut; «Xirristi Mirristi»koek ere nahi dute antzerki bat eman aurten... Talde guztiek badaukate zegitzeko asmoa.
A. - «Menditarrak»antzerkiarekin Iparraldean normalki arituko zarete, baina Hegoaldera joatearena?
I.–Orainarte ez dugu batere gomitarik Hegoaldetik. Pentsatzen dut otsailean eta martxoan arituko garela Iparraldean. Gero gelditu egingo gara, berriz ere, ekainean edo uztailean hasteko.
Mikel Antza
36, 37


GaiezKulturaAntzerkiaTaldeakITURRI
EgileezANTZA1Kultura


Azkenak
Cesar-Neron kasua

Martxoaren 25ean Arabako Foru Aldundiak (AFA) eta Eusko Jaurlaritzak (EJ) prentsa-ohar bat atera zuten, hedabideetan nahiko zalaparta eragin zuena, Gobierno Vasco remite a la Ertzaintza dos piezas cerámicas del yacimiento de “Las Ermitas” por ver indicios de... [+]


Ana Sagasti (AZ Ekimena)
“Jasanezina da sanferminetan pixaren kiratsa eta etengabeko soinua”

Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]


Riviera Gaza: euskal ekonomiarako aukera bat?

Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]


Donostiako Klasikoa eta Israel-Premier Tech taldea

BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]


Siriako armada hiritik irten den arren, beduinoek eta drusoek borrokan jarraitzen dute As-Suwaydan

Siriako armada Israelekin eta milizia drusoekin su-eten akordio batera iritsi bada ere, bi komunitateen arteko istiluek ez dute etenik Damasko hegoaldeko probintziako hiriburuan. Soldadu siriarrak As-Suwaydatik irten ondoren, Tel Avivek beduinoak bizi diren hainbat eremu... [+]


2025-07-21 | ARGIA
Ongietorrien auziko akordioak “borrokaren zilegitasuna” ezbaian jartzen duela salatu dute zenbait presok eta preso ohik

"Euskal Herriaren jazarpena elikatzen du Euskal Herriaren bakearen bidean egindako akordiotzat saldu duten honek", adierazi dute larunbatean Arrasaten eginiko prentsa agerraldian. 


“Gazteen kontrako kriminalizazioa” eta “Poliziaren gehiegikeria” salatu ditu Azpeitiko Gaztetxeak

Igande arratsean ehunka herritarrek elkarretaratzea egin dute herriko plazan, "Poliziaren gehiegikeria" salatzeko. Azpeitiko Udalak udaltzainei elkartasuna adierazi die, eta, aldiz, Ertzaintzaren esku hartzea "gehiegizkoa" izan zela esan du.


Euskara, katalana eta galiziera ez dira momentuz hizkuntza ofizialak izango Europar Batasunean

Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute. 


Agharas ekarteak jasandako eraso arrazistak salatu dituzte Barakaldoko txosnek

Agharas migratzaile imazighen elkartearen txosnan pertsona batek hainbat irain arrazista egin zituen. Erasoa salatzeko elkarretaratzea egin dute igandean Barakaldon. 


2025-07-21 | Axier Lopez
Bilboko Aste Nagusian genozidioaren konplize bati agur esan diote: 13 konpartsak ez dute Coca-Cola txosnetan eskainiko

Bilboko Konpartsak osatzen duten 27 taldeetatik hamahiruk erabaki dute AEBetako Coca-Cola multinazionalaren produktu guztiak kenduko dituztela haien txosnetatik, Israel palestinarren aurka egiten ari den genozidioaren konplize izatea leporatuta.


Gazan 19 pertsona hil dira gosez azken 24 orduetan, eta laguntza zeramaten 25 kamioiri tiro egin diete soldadu israeldarrek

Gazako Osasun Ministerioaren arabera, Israelek 2023ko urrian  zerrendaren aurkako oldarraldia gogortu zuenetik 86 palestinar hil dira gosez, horietatik 76 haurrak. Manifestazioak egin dituzte hainbat herrialde arabiarretan, Gazarako su-etena aldarrikatzeko eta palestinarrek... [+]


2025-07-21 | Behe Banda
barra warroak
Berritu ala hil

Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.

Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]


2025-07-21 | ARGIA
Euskararen aldeko ‘jauzi’ baten alde mobilizatu dira Maulen, Donapaleun eta Baionan

Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.


2025-07-21 | ARGIA
Egiari Zor-ek NBEren gomendioak betetzea eskatu die Espainiako erakundeei

Egiari Zor elkarteak pozgarritzat hartu du Nazio Batuen Erakundeko Giza Eskubideen Batzordeak Espainiako Estatuaren indarkeriaz egin duen txostena. Elkarteak azpimarratu du txostenak Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak dokumentatutako 5.000 tortura salaketak balioan... [+]


Eguneraketa berriak daude