Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2025eko abuztuaren 25ean

Ezker Abertzaleko Askok Badu Hondare Erlijioso Bat

1985eko urtarrilaren 13an

Inprimatu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Egin ARGIAkoa

Martin Orberekin Kristautasunaz Eta Politikaz
Ezker Abertzaleko Askok Badu Hondare Erlijioso Bat
UEUko lehendakaritzatik ezagutzen du euskaltzale askok Martin Orbe, baina aspalditxoagotik ere badakar historia Erandio-Goiko erretorea den Martinek. Polizia espainolak torturatua, espetxetik pasea, urte betez Iparraldean ihesi bizitua. Euskal Herriko Apaizen Koordinadorako partaide, estradizioen aurkako kanpainan ibilia batera eta bestera... Santi Brouarden hiletan egin zuen sermoiak seguru komentario bat baino gehiago egin erazi diela Setien eta Uriarte gotzaiei. Juan XXIII.aren erretratua mahai gainean.
ARGIA.–Santi Brouarden hiletan Lekeitioko elizan eman zenuen sermoia ez zen batere irentsi erreza izanen hainbat jenderentzat. Zer dela eta apaiz bat halako gauzak esaten?
Martin Orbe.–Sermoi haren testuingurua azaldu beharko nuke lehendabizi. Hasteko. ikusten nuen han Ezker Abertzalea izango zela nagusi eta niretzat argi dago Ezker Abertzalea Elizatik kanpo geratu dela baina ez berak dituen planteiaketa politiko edo erlijiosoengatik bakarrik, baizik baita ere Euskal Herriko Elizak eta orokorrean gaur eguneko Elizak daraman jokabideagatik. Oraindik ere Ezker Abertzaleko jende askok badu hondare erlijioso bat eta horrek merezi du hitz bat, jende horri benetako hitz bat ematea.
Beste alde batetik, askotan komentatu izan dugu apaiz lagunen artean Bizkaiko Eliza instituzionalak nahiko ongi tipifikatzen dituela Euskal Herrian dauden istilu edo gatazkak. Baina nahiz eta ongi tipifikatu, gero ez doa sakoneraino, iturbururaino. Asko kezkatzen nau horrek, eta batez ere biolentziaren arazoak. Nik ere bizi izan dut biolentzia, pairatu ere bai, eta irakurtzea, denok askotan irakurri dugun legez, biolentzia guztiak gaitzezten ditugula... hori ezin da. Horri erantzun txiki bat eman nahi nion. Azaleko azterketa egiten dela iruditzen zaidalako.
Eta hirugarren puntu bat ere bazen, nik Santirekin nuen harremana. Hitzaldian bertan ere zerbait aipatzen nuen: begira, nik ez nuen Santirekin halako harreman asko izan, baina benetako adiskide ginen. Orduan, ikusten ginen ikusi behar genuenean, ez ginen ibiltzen... Hor nik ikusten nuen euskaltasunaren ezaugarri bezala, euskaldunok ez gara gehienbat halako koipetsuak, beti elkarrekin bizi garenok, ez?
Eta guzti hau errekamaran neukala pentsatu nuen esan behar nuela benetan sentitzen nuena, ez neukan pieza doktrinal eta teologiko bat egiteko pretentsiorik.
A.–Eta ondorio nabarmenik ekarri al dizu zure sermoi hark?
M.O.–Batek baino gehiagok esan dit ea beldurrik ez nuen errepresio aldetik edo agintariengandik. Eta, bueno kezka bat nuen hortik zerbait etorri ote zitekeen, baina bestalde ikusten nuen momentu berezia zela, bakarra zela esango nuke, eta holakoetan guk apaiz bezala eta herritar bezala lekukotasun bat eman behar dugu.
Baina ez da ezer gertatu, eta uste dut hori neurri haundi batean gertatzen dela euskaraz izan zelako eta «Egin»en argitaratu ere euskaraz egin zelako.
A.–Hala ere oraindik behin baino gehiagotan entzun beharko duzu ea guardia civil bat hiltzen dutenean zer esango zenukeen.
M.O. Azken batean, biolentziaren arazoa tratatzean galdera batzuek egiten nituen, eta galdera horiek berdin balio dutela uste dut bai Santiren heriotzerako nahiz guardia civil baten heriotzerako. Dei bat egiten nion Elizari éta bere erakundeei denon artean azter dezagun nondik datorren fenomeno hori eta horregatik balio du berdin; izan ere, ez da alde batekoa edo bestekoa hiltzea, baizik eta zergatik gertatzen den.
Galdera horri ez dago erantzuterik baldin eta aztertzen ez bada historian zehar Euskal Herrian gure borroka zeroatik eta nondik sortu den. Hori da aztertu beharrekoa eta orduan hor genituzke soluziobideak edo gutxienez jarriko ginateke soluziobideak aurkitzeko paradan.
Ez dut uste herri honetan inor denik hain bihotzgabea heriotzea maitatzeko, hori ez du inork maite. Baina baita ere baita ere ulertu behar dugu Herri hau ez dela gizaldi batetik ukatua izan, gizaldietatik izan dela ukatua. Pentsatu behar dugu zenbat frustrazio joan den hemen pilatzen, eta hori ez da belaunaldi bateko kontua. Hor fenomeno oso larri bat dago eta ez dago esaterik "biolentzia guztiak gaitzezten ditugu " horrekin ez goaz inora. Sakondu egin behar da eta, sakontzeak ondorio oso latzak ekarri ditzake, baina hori egiten ez bada ezin da ezer egin.
Osterantzean jarraituko dugu esaten "ea heriotz hau azkenengoa den" baina ezer ez esatea da hori, kunplitzeko ihardutea, esaten duenak ere badaki-eta desio horrekin ez goazela inora.
A.–Zure ustez ezin da esan biolentzia guztiak berdinak direnik eta berdin gaitzesten direnik, baina Euskal Herriko Eliza ofizialaren jokabidea hortik doa.
M.O.–Zoritxarrez horrela da. Bai. Eta guretzako desafio bat da, prolema hain latza denez ikustea zergatik biolentzia guztiak ez diren berdinak. Nik orduan jaso nituen nire ustez gure Herrian une honetan dauden biolentzien ereduak. Batetik nazio arazoari erantzuten dion biolentzia. Bestetik sozial arazoari erantzuten diona. Gero kultur mailakoa, eta hor hizkuntza hartzen dute eredu bezala. Eta laugarren errepresioarena.
Kasu batzuetan gauza oso garbi dago.Hemen berton, etxetik, ikusten nituen "Euskalduna"ko langileak, hementxe bait dauka lantegi bat, tiragomaz eta nolako armaz borroka egiten zuten.
Baina zure galdera ez zen hori, ez direla berdinak. Niretzat garbi dago. Elizak zergaitik gaitzezten ditu gehienbat alde bateko bortxakeriak? Teoriaz biak gaitzezten ditu,hitzez, eta Santi Brouardena ere kondenatu zuten. Baina zer nahi duzu... gogorra da hau esatea baina Eliza sinestedunen taldea da, gizakiek osatua eta bere kontraesanak ditu.Eta horregaitik nik ez dut Eliza utziko, zeren eta uste dut gizarteko beste taldeetan ere badaude kontraesanak: kontraesan eta guzte joan beharko dugu benetako Eliza sortzen.
Beharbada guri esango digute berdin, alde batekoa bakarrik kondenatzen dugula. Horregaitik nahi eta nahiez dialektika bat sortu beharko dugu eta denon artean argitasuna lortu baina atzera errepikatuko nizuke: argitasuna ez da inoiz etorriko eztabaida honenatik, zuek alde batekoak eta zuek bestekoak kondenatzen dituzue, baizik nondik datorren biolentzia aztertuta.
A.–Estilo horretako pentsakeraren inguruan mugitzen zaretenak zaudete Euskal Herriko Apaizen Koordinakundean bildurik. Indarrik ba al du ala lau zarete?
M.O.-Apaiza naizenez hau nik esan beharko nukeen ez dakit baina uste dut Herria bera ere konturarzen dela holako zerbait beti egon dela Euskal Herrian. Har dezagun gerra zibileko historia: apaiz herritarrak Herriarekin bizi ziren eta orduko errepresioa ere herriarekin sofritu zuten, eta ez apaiz soilak bakarrik, hor duzu Mateo Mujikaren kasua.
Francoren garaian ere euskal kleroak izan zuen bere protagonismoa gutxi-asko eta herriaren aldamenean sofritu ere egin zuen, ez guztiek, baina klero herritarra hor zegoen. Eta orain, demokraziara edo demokrazia deitzen den honetara iritsi garenean, nik uste azken batean fenomeno berdintsua dela. Eliza, eta beti hala gertatu da Constantinoren garaietatik, agintearekin ondo konpondu izan da, eta joera horri kontrapuntua jarri dion eragin bat ere egon da beti.
Gaur egun kontutan hartu behar duzu batetik kleroa asko jaitsi dela, eta bestetik bataz besteko adina asko igo. Une honetan neronek berrogeitamar urte ditut eta "apaiz gaztea" naiz: beti joango naiz Bizkaiko bataz besteko adinaren atzetik. Martxa hontan apaiz gazte izaten hilgo naiz.
Eta orduan baldintza horiekin ez gara asko, probintzia batzuetan besteetan baino gehiago. Bizkaian izango gara behar bada talderik ahulena., baina nik ez nuke indarra kopurutik neurtuko. Guk benetan asmatuko bagenu gure herriaren azterketa on bat egiten, eta gaur Elizak zer eta nola eskaini behar dion Jesusen mezua Herri bakoitzak une bakoitzean bizi duen egoerari, hortik letorke indarra.
A.–Kleroaren urritasuna aipatu duzu eta apaiz euskaldunak oso ugariak zireneko garaiak datozkigu gogora, kleroak oraingo aldean eragin haundia zuenekoak. Francoren kontrako borroketan ere apaiz batek baino gehiagok hartu zuen parte. Zer gertatu da, elementurik gogorrenak joan egin direla?
M.O.- Elementu gogorretatik gehienak joan egin direla egia da baina horretaz aparte gauza gehiago ere badago. Egia da kleroaren zati haundi bat antifrankista zela eta horrek bere eragina sortzen zuen. Gero elementu kontzientziatu gehienek alde egin dute, eta sektore zabal batek aldiz lortu du azken finean nahi zuena. Behar bada ez zuten espero Euskal Herriarentzat gaur daukaguna baino askoz gehiago, eta konformatu egin dira: burgesiaren edo erdi klasearen agintea instalatu eta hortik aurrera ez zeukaten programa haundirik. Afirmazio gogor samarra da baina nik uste dut holako zerbait gertatu dela, Bizkaian gutxienez.
Noski, horri onartuz gero ez dago gauza gehiegi planteatzerik, hortik aurrera egoera nola mantendu izango bait litzateke kontua. Eta horrela, kristautasunak izan behar duen utopia hori galdu egin da.
A.–Askotan esana da eta zuretzat ere ez da berria izango, PNVren jarraipena egiten duela Euskal Herriko klero ofizialak, gotzaiek eta. Eta hori estatu mailan edo Europa mailan eskuinarekin lerratzen diren moduan.
M.O. Gutxienez horrela dela ematen du. Apezpikuek badaukate beren eritzi politikoak edukitzeko eskubidea, nik ez diet ukatuko hori, baina beste aukera politikoak errespetatuz. Errespetatzen dituztela esaten digute, baina prolema beste bat da. Ez da elizgizon batek bere aukera politikoak edukitzeko duen eskubidea baizik Elizak batez ere, ez erreduzionismo batean eroriaz, baina ze interes defendatzen dituen, ze aukeratik egin behar duen mezuaren predikua.
Denok gatoz ados pobreen aukeratik zabaldu behar dugula gure mezua, eta hemen sortuko lirateke istiluak. Eusko Alderdi Jeltzaleak hemen zeri erantzuten dio, hori da guk elizgizon legez egin behar dugun galdera. Politika guztiak dira teorian errespetagarriak. Baina eliztar batek bere aukera bere aukera politikoa egiterakoan badu funtsezko argibide bat: Nazaretheko Jesus pobreei berri ona iragartzera etorri zen. Hemendik bakarrik egin behar du bere aukera: Euskal Herrian zer dago pobreen aukeratik hurbilen? Eta ez du balio teoria politiko hutsak, zein den efikazagoa, edo zein den razionalagoa edo...
A.–Askatasunaren Teologia zela eta duela hilabete pare bat idatzi genuen arazo hauetaz ARGIAn, eta orduan ere gogoratzen genituen «Eliza pobrea, Eliz bat hobea, moztu gotzaien jantziak...» eta holakoak modan zeudeneko garaiak. Eta orain, ekonomia gaizki doanean, herrialderik aurreratuenetan ere miseria zabaldu denean, beste gauzak aipatzen dira, hau dela sistemarik onena dauden txar guztien artean eta beste.
M.O.–Tartean beste fenomeno bat ere gertatu da, demokraziarena. Demokrazia denontzat baina batez ere Elizarentzat oso hitz arriskutsua dela uste dut. Guk frankismoaren denboran alternatiba gisa demokrazia baten aspirazioa genuen eta esaten digute demokrazia hor dagoela. Elizak ere zentzu kritiko gehiegi gabe, onartu egin du benetan demokrazia batean gaudela.
Demokrazia kontzeptua bera Eliz ikuspegi batetik zentzu kritiko batez begiratzekoa da. Baina hori berez bedeinkatu egiten denez, ondorio erlijiosoa zein da? Gaur Elizak ez daukala zertan izanik ahotsik ez daukatenen ahotsa. Demokrazia baten gaudenez gero, beraz, guk egin behar duguna zera da, geure mezua bizi, halako bake batean, normaltasun batean. Eta Eliza replegatu egin da, bere buruari begira
Zuk diozuna egia da, egoera soziala gainbehera doala. Elizak orduan esaten du "guk gure argibidea eskainiko diogu horri baina ez gara borroka horretan sartuko, demokrazian gaudenez demokrazian jendeak parte hartzeko bideak badituelako". Eta dei solemneak egiten geratzen da, sistema zalantzan jarri gabe. Demokrazia zalantzan jarri behar dela egia bada, pentsa Euskal Herrian. Demokrazia aurreko egoeran gaude hemen. Herri izan edo ez izan bera jokatzen da hemen.
A.–Gaur egun ez dira apaiz asko izango zure hitz horiek ontzat emango dituztenak. Espainiako demokrazia munduan aho batez onartzen da.
M.O.–Demokraziak gure Herriaren zatiketa konsagratzeko balio badu, barkatu jaunak baina Eliz ikuspegitik hori ezin dut onartu. Kristau izateko lehenengo pertsona izan behar dut eta pertsona bezala nire kontraesan nagusiak gainditzen ez baditu... Euskaldun naiz eta teologiarik tradizionalenean esango genuke euskaldun naizela Jaungoikoak euskaldun egin nauelako. Eta gertatzen da euskaldun bezala ezin naizela bizi. Demokraziak hori konsagratzen du eta esan behar da argi eta garbi hori ez dela demokrazia.
A.- Askapen teologiarekin suertatu dena ikusiz, esan liteke mundu mailan Eliza eskuineratze prozesu batean sartuta dagoela.
M.O.–Argi dago Elizan inboluzio prozesu bat dagoela. Azken batez, eta erru historiko bat izan daiteke. Elizak izugarrizko beldurra dio marxismoari, ez da ausartu marxismoari aurpegi ematera. Ni ez naiz gauza horietan espezialista baina oker ez banago marxismoak esaten du klase borroka dela historiaren bultzagile nagusienetarikoa. Badator Eliza eta esaten du ezin duela onartu, kristautasunak denok elkar maitatzea agintzen duelako.
Ni ere ados nago denok elkar maitatu behar dugula, baina horretarako baldintza batzuk behar ditugu. Prolema ez da klase borrokak egotea, prolema da klaseak egotea, hori aztertu beharko luke Elizak. Klaseak egotea da pekatua.
Esango didate sinplifikatu egin dudala marxismoa urak nere errotara eramateko. Egia bait da gainera marxismoa positiboki ateoa dela. Hau kristaua da, hori sinisgabea, eta abar kategoria mentalak dira, baina ikusten baduzu azken orduan Jesusek zer eskatuko digun "bilutsik nengoen eta jantzi ninduzun, gosez eta jaten eman, preso eta ikustera joan...", guzti hori nork egiten du? Hori egiten dutenak Jesukristoren erreinutik kanpo geratuko dira?
A.–Eliza barruan disidentzia eta debateak itzali egin direla dirudi. Orain beste era bateko kobertura gehiago zaintzen da, publizitatearen eragina adibidez, Joan Paulo II.aren bidaietan ikusten den bezala.
M.O.– Begira, nik nahiko argi ikusten dut Elizaren etorkizuna hirugarren munduan dagoela. Guk hemengoa ikusten dugu, Mendebaldekoa, eta hori da Vatikanoa sostengantzen duena. Baina Hirugarren Munduko Eliza izugarrizko indarrez ari da. Brasil da gotzairik gehien duen estatua adibidez. Eta Eliza hori ez da modu paralelo batean eraikitzen ari, barrutik ari da.
Europan aldiz Eliza krisian dago, bertan sistemak jasaten duen krisiari lotuta. Pobreen Eliza eraikitzen ari da eta Hirugarren Munduan dago Elizaren benetako izpiritua, nahiz gu Europakoa bakarrik ikusten jarraitu.
A.–Estradizioen aurkako kanpaina zela eta hor ikusi zaitugu firma bilketa famatu horretan. Ertameriketatik bidaia bat egiten, eta abar. Normalean apaizekin zerikusi haundirik ez duen jendearekin azken batean. Zer moduz konpondu zara?
M.O.–Aspaldi superatua daukat arazo hori. Kausa batzuk badira munduan bidezko bezala jo ditzakegunak eta horien alde lan egiteko motibazio ezberdinetatik iritsi zaitezke: premisa politiko batzuetatik, edo etikoetatik, edo filantropikoetatik, edo erlijiosoetatik. Premisak zein diren berdintsu da, eta kausa bidezko baten alde lan egiten baduzu, nik uste Jainkoak hori sarituko duela bere egunean. Gehienez ere metodoaz eztabaidatu genezake, baina aipatu didazun kasuan metodoa ezin Honestogoa zen.
Nik ez diot inori karnetik eskatu inoiz, eta makina bat lekutan ibilia naiz, baina niri ere ez didate eskatu, beti sentitu naiz onartua. Garrantzizkoa besteren alde lan egitea bait da, eta zer egin liteke besteren alde gehiago bizia bera eskaintzea baino?
Eta hori beti gertatzen da. Panamara joan ginenean ni beldur nintzen haruntza eramandako errefuxiatuak nola konponduko ziren Nuntzioarekin. Laboa Nuntzioa bait da munduarekin duten leiho ia bakarra. Eta poz haundiz ikusi nuen onartzen dutela, honestoki lan egiten duelako, eta preziorik jarri gabe.
Gero Santo Domingora joan ginen, eta han deportatu bakarra dago. Eujenio Etxebeste. Eta badakizu lehenengo eskatu zigun liburua zein izan zen? Biblia bat eskatu zigun. «Ez pentsatu apaizak zaretelako pelotilla egin nahi dizuedala, baina errespeto haundia diot eta interesatzen zait, aztertu nahi nuke». Gainera bere zaindarietako batek Bibliaren zita luzeak egiten zizkiola eta nahi zuela koiuntura hori aprobetxatu, guardianari erantzuteko. Biblia sakonagotik aztertu eta zentzua aurkitzeko.
Hori da niretzat inportantea, ez bakoitzaren hasierako motibazioak.
Iñaki ZUBIONDO
11-14

GaiezGizarteaErlijioaEliza katolApaizak
PertsonaiazORBE1
EgileezUBIONDO1Gizartea

ASTEKARIA

1043. zenbakia

1985eko urtarrilaren 13a

ASTEKARIA PDF-an

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Gedar

“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Efemeridea: Bittor Iturria sararra hil zuten naziek Bretainian

ARGIA

Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Jon Fernández González

Efemeridea: Blair mendiko bataila hasi zen AEBetan, armatutako 10.000 meatzariren eta poliziaren artean

ARGIA

Azkenak

2025-08-22 | Jon Fernández González

Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.

2025-08-22 | Eneko Imaz Galparsoro

Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]

2025-08-22 | Jon Fernández González

Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.

Bost teilatu

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-08-22 | Eneko Imaz Galparsoro

Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]

2025-08-22 | Jon Fernández González

Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]

2025-08-22 | La Directa | Marc Español

Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.

2025-08-22 | Iñigo Martinez Peña

Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]

2025-08-22 | Maider Leturiaga

KOMIKIA | Xamurtasunaren diktadura

2025-08-21 | Jon Fernández González

Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.

2025-08-21 | Eneko Imaz Galparsoro

Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.

2025-08-21 | Jon Fernández González

AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.

2025-08-21 | Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria

“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.

2025-08-21 | Gedar

Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.

2025-08-21 | Eneko Imaz Galparsoro

Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]

Eguneraketa berriak daude