Xabier Kintana albiste izan dugu egunotan, "Iruña", kafetegiak antolaturiko Nobela-Sariketan garaile gertatu delako. Ezin ahantz dezakegu ha
Nik gogoan dut momentu honetan Boris Pasternak-ek izugarrizko itzulpen lanak egin zituela, bere lan originalekin batera eta bata bezain bestea inportanteak kontsideratzen zituela.
Hemen, erdal idazleak ba du erraztasun bat–hainbeste milioitik hitzegiten du erdaraz–eta orduan, hainbeste milioien artean, beti egoten da pertsona ugari lan hori egiteko. Baina Euskal Herrian zoritxarrez, gaztelaniazko literatura euskaraz itzultzen saiatzea, astakeria hutsa da. Nahi baldin baduzu sinbolismorako, nolabait itxura egiteko, «El Quijote» euskaraz izatea ere, ez legoke gaizki. Baina, jakina, iparraldekoak alde batera, euskaldun gehienok, gaztelania euskara bezain ongi ulertzen dugunok, eta gainera sasoi hartako erdarak dituen eragozpenak kontutan hartuta, nire ustez, denbora diletantea da horretan aritzea.
Aldiz, beste hizkuntzetako literatur lan ezagunenak, has gaitezen Grezia eta Erromako klasikoetatik, gero Italiako Errenazimenduko Petrarca, Dante... Europako literatura inglesa, aleman, frantsesa... euskaratzeak, nire ustez horrek emango liguke oinegitura bibliografiko oso inportantea, orain falta duguna.
Beste adibide bat ipiniko dizuet: «La Gran Enciclopedia Catalana»k ba du, katalan klasikoekin batera, munduko klasiko guztiak katalanez itzulitako bilduma bat. Honen zergatia, luzarora begira egindako lana litzateke. Orain herriak ez du horren premia, baina bihar izango du, eta nik uste dut lan batzu egin behar direla, ez behar direnean, baizik eta behar direnerako.
Momentu honetan, itzulpenak egitekotan, halako lana egin beharko litzateke; baina, jakina, hori da luzarora begira osatu beharko genukeen mosaiko bat, erdaraz osatuta dagoena eta euskaraz apurka-apurka egin beharko genukeena. Nik uste dut lan polita litzatekeela erdaraz oraindik ez dauden gauzak euskaraz lehenbiziko aldiz itzultzea. Eta honetaz doa nik eskuartean dudan projektua.
«Manifestu Komunista»koa berriz, oso hizkuntza teknikoa da, hor ez dago problemarik, nahiz eta aitortu egin behar Marx eta Engelsen prosa oso atsegina dela, eta grazia handikoa, eta ahalegindu nintzen ahalik eta fidelkien ematen. Baina betiere, birsortze lana da euskaraz itzulpena, hiztegiek ez bait dute gauza asko ekartzen.
Duela zenbait urte hau egin nuen: euskal poesiaren antologia bat egiteko materiala bildu nuen, fotokopiatu eta kanpoan ditudan lagunen artean banatu. Agertu zen lan bat nederlanderaz, euskal poesiaren antoIogia alegia; momentu honetan Italian, Cesare Pavese-ren loba batek italieraz egiten dihardu; eta Finlandian ere aritu dira halako lanaz. Georgian ere poza handiz hartu zuten lan berbera, Natela Sturua eta Salome Gabuniak. Hauek, duela bi urte, Euskal Herriko Unibertsitateak gonbidaturik, Udako Nazioarteko Euskal Ikastaroan egon ziren, eta euskaraz poliki ikasi dute. Azkeneko gutunean esan didaten bezala, hile honetarako berez lana guztiz amaituta egongo da. Hau da, nik emandako materiala hitzez-hitz georgierara itzulita izango dute. Georgian, itzulpen lana astiro eta kontu handiz egiten den gauza da.
Gaur, Euskara Batua beharrezko da, eta PNVk berak gogoz kontra bada ere, onartu behar izan du beharrezko delako, ez gogokoa duelako agian. Guk «Jakin» inguruko taldeak (Txillardegi, Aresti, Krutwig...), behar hori planteiatu genuenean, urte askotara.begira espejismo bat zen. Krutwigek ikusi zuen lehenbiziz momentua helduko zenerako prest eduki behar genuela Euskara Batua, garai hartan premia elite batek bakarrik sentitzen bazuen ere. Eta korrontearen kontra ibiliz, lortu zen eredu bat.
Euskaltzaindiak, egia esan, aspaldiko urteotan eta batez ere Bergaran egin zen Kongresuaz gero, etengabeko trabak jartzen ditu. Aresti hil zenetik, Batasunaren arazoan, motel, geldi eta atzerapausuka ibili dira. Zenbait pertsonaren izen-deiturak eman daitezke, horretan saiatu direnak. Eta alderdi batzuren trabak ere aipa daitezke.
Azkenaldian, oso erabaki interesgarria hartu du Euskaltzaindiak nazioarteko hitzei buruz, baina pausu hori oso atzeraturik gelditu da; hori praktikan aspaldian zerabilen, bai UZEIk, bai Mikel Zalbidek, bai unibertsital mailako textu-liburuek, UEUk etab. Arazo hanetan, motelegia ikusten dut Euskaltzaindia.
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.
Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]
Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.
Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]
Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]
Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.
“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.
Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.
"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.
639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]
Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.