Bilbon Liburu Bila
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Mila bide ezberdin aukera daitezke Bilbon zehar galtzeko; eta trajektu hautatuaren arabera, mila imajina diferente isladatzen dira antonomasiaz giro urbanoaren eredu dugun Botxo honetan: Arestiren erdal herria, Egillorren «Bilbao la muerte», Atxagaren zubi, estazio eta jantzi laranjazko kale garbitzaileak, edo dilubioaren ondorengoz Zazpi Kale lohi gaztigatuak, poteo tabernaz josi-berritzen hasiak, eta Corte Inglesaren zilbor inpudikoa.
Guk oraingoan trajektoria aurrepentsatu bat hartu dugu: liburuen merkatua, Liburudendarik ezagunenak zerrenda batetan jarri eta banan banan, bisitatzera joan gara. Hauek ere Bilboren aurpegiaren izpilu zati sakabanatuak direlakoan.
Bilbok. 450.000 bizilagun, azken urteotan hazkunde arina ezagutu duen unibertsital Campusaren kokaleku (20.000 unibertsitari) ez du ordea, bizitza kultural loratsurik. Hitzaldiak ez dira aukeran izaten, musika taldeak ere maizago joaten dira Donostia edo Gasteizera, eta museoa ezagunagoa egin da herri honetan, bertan ematen diren Hitchock edo Bogart-en filmengatik beste ezergatik baino.
Liburu kontutan ere, aukera ez da zabalegia. Ez dira dozenatik gora liburudenda on-ezagunak, eta hauetatik ia bat ere ez espezialdua, zentzu zehatzean.
Hamar hartu ditugu, eta berauek aztertu: Verdes eta Bilbaina, Parte Zaharrean; Universitas, Kirikiño eta Universal, Albia inguruan; Galeria del Libro, Herriak eta Agirre 11, Bilbo erdian; Bernat Etxepare, Casillan eta Paradiso, Deustuan.
Jasotako datuen arabera, hamar hauetan (zalantzarik gabe, gehien saltzen dutenak), 600.000 liburu inguru saltzen dira urtean.
Tradizio handikoa dugu liburuen munduan Verdes izena. Gerra aurretik, ez bakarrik liburudenda, inprimategi famatua ere ba zen hau, euskal liburuekin eta zehatzago Bilboko garaiko abertzaletasunarekin lotura handia zeukana.
Mugimendu abertzalearen berritzeak, jabego berria ere ekarri zion liburudendari.
IKER taldeak erosi zuen lehenengo, eta gero Jabier ta Asun Zuloagak hartu zuten, orain harte jarraituz.
Eta anekdoten artean, ba garai hartan Bizkaiera eta Batuaren arteko eztabaida pilpilean zegoelarik, hona etortzen zitzaigun andra nagusitxo bat, larogei urte ingurukoa, Agur aldizkariaren erosle zintzoa genuen. Gero, Anaitasuna erostera ere jo zuen; gainera, zenbaki bakoitzeko bizpahiru ale, lagunei ere erregalatzeko; baina erregalatu aurretik, etxean, boligrafoz eta banan banan h guztiak kentzen zizkion Anaitasanari.
Euskal liburuen artean ere, denetarik saltzen da. Hasieran, liburu klandestinoak ziren salmenta handikoak. Geroztik, Euskararen irakaskuntzakoak, metodoak, gramatikak eta beste. Orain literatura gorantza doala frogatu dugu.
Verdes utzi eta euskal liburuaz espezialduta dagoen bestea, Kirikiño, bisitatu dugu. Hau eta Lauaxeta jabe berdinarenak dira, Txomin Saratxaga, zeinek gainera San Miguel distribuidora eta Geu argitaletxea dituen. Euskal liburu zahar eta berriak saltzen dira Kirikiñon; izaten da bertan aukera aspaldian agorturik dauden liburu interesgarriak aurkitzeko ere. Margarita Unzalu-k kontatu digunez, handik ibiltzen dira Lino Akesolo, Mitxel Unzueta, Jon Kortazar eta beste asko liburu bila.
Jende asko datorkigu liburu zaharren bila, eta gu ahalegintzen gara, biblioteka partikularretatik, halakoak lortzen.
Ez dira bi urte, Mazarredo kalean
«Universitas» liburudenda zabaldu zela. Solasaldi luzea izan genuen Aurora, jabearekin. Kezkati agertu zitzaigun liburudendetarako administrazioak agertzen duen axolagabekeriaz. Behi eta berriro, liburuaren lege bat egitearen beharra azpimarratu zigun. Eta bere ideia landuen artean, gogo bat agertu zuen: epe laburrera, gai ezberdinetaz tertuliak edo solasaldi irekiak antolatzea, Bilbok horren beharrik ba duela eta.
Gure sektore hau arazoz beterik dago. Esaterako; ez dira bereizten oraindik liburudendak eta paperdendak; bestalde, sarritan distribuidoreek ere zuzenean saltzen dute, deskontu marjen handingorekin eta hori gure kalterako doa.
Berri edo berriztua behintzat dugu Ledesmako «Universal» denda txikia, erosle gazteak, liburuen ondoan komiki bilduma ugaria, eta pop eta jazz diskoak ere eros daitezke. Ilu eta Spaski enplegatu gazteak, bata komikietaz informatua eta bestea batez ere musikaz.
Azken liburudenda atipiko honekin iritsi gara gure ibilaldi berezi honen bide erdira. Atseden bat hartu eta hurrengoan ekarriko dizuegu beste honen beste.
Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]
Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]
Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]
Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.
78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.
Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.
Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]
Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]
María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]
Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]
Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.
Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]
Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.
Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]