Montserrat Auzmendi
Donostian behin baino gehiagotan bisita egin digun Toulouseko Kapitolioko Orkestra Nazionala izan genuen Kursaalen, agur esateko aurtengo Musika Hamabostaldiko edizioari. Errusia izan da aurtengo leit-motiv-a, eta, noski, bukaerako emanaldi honetan berriz protagonista izan zen musika arloan hainbeste edertasun eman dituen herrialde hau.
erantzunak (1) guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Halaxe dirudi dagoela Euskadiko Orkestra Sinfonikoa, kontuan harturik joan den ostegunean emandako kontzertua. Aurtengo Hamabostaldiko edizioan orkestra onak izan ditugu: Mariinsky antzokikoa, Errusiako Nazionala, Liverpoolekoa… Formazio sendoak eta izen ona dutenak Europan. Konplikatua da horrelako kalitatezko taldeen ondoan, printzipioz xumeagoa den orkestra bat nabarmentzea, baina gure orkestrak, baldintza guzti hauekin, paper ona egin zuen, eta une azpimarragarriak izan ziren emanaldian zehar.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Victoria Eugeniako zikloak Hamabostaldiaren edizio honetako poz bat baino gehiago eman digu abuztuan zehar. Baina agian jaialdi osoko poz nagusia atzo bertan izan genuen, Ewa Podles kontralto poloniarrarekin. Kontraltoaren tesitura nahiko berezia da, ez da munduko eszenatokietan topatzeko ohikoena. Baina, horretaz gain, esan dezakegu Podles gaur egungo kontralto onena dela, eta frogatuta gelditu zen apreziazio hau atzoko errezitaldian.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Ez da erraza gaur egungo publikoari ballet klasikoaren produkzio erakargarria eskaintzea. Oso muntaketa klasikoa bada, naftalina kutsua du, modaz pasatako zerbait iruditzen zaio jendeari; dantza garaikideak, aldiz, publiko zehatz bat du, askotan ez da sentsibilitate guztietara iristen. Les Ballets de Monte-Carlo konpainiak, Ballet Errusiarren oinordekoak, esaten den bezala, jakin du konbinaketa erakargarri eta dotorea egiten. XX. mendearen hasierako maisuen koreografietan oinarritzen da Jean-Christophe Maillot zuzendaria, baina nolabait garbitu egiten du koreografia horiek duten giro dekadentea, bultzada berria emateko espektakuluei. Eta, atzokoa ikusita, esan behar da emaitza benetan ona dela.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Ganbera musika gutxi izan dugu Musika Hamabostaldiko aurtengo edizioan. Esan genezake atzo Victoria Eugenian izandako kontzertua bakarra izan dela genero honetan. Bakarra eta oso erakusgarria. Tokyo laukotea orain dela 40 urte sortu zen, eta une horretatik bere kideak bakarlariaren karreratik urrundu egin ziren taldeko proiektua lantzeko. Horrexegatik ganbera musikako benetako profesionalak direla aitortu behar da. Eta profesionaltasun hori izan zen atzo entzuleengana iritsi zena.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Hiru kontzertu izan ditugu aurten Hamabostaldiaren Musika Garaikideko zikloan. Hauetako azkenean, Ensemble Recherche taldearen estutik, Pierre Boulezi egin zaio omenaldia, bere 85. urtebetetzean, eta aukera izan dugu, baita ere, Ramon Lazkano euskal konpositorearen azkenetako lan batzuk entzuteko.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Ez da oso ohikoa musikari batengan teknika izugarria eta musikalitate aparta, gustu onekoa, bateratua bilatzea. Eta koalitate hauek edukitzea 25 urterekin ia-ia zientzia fikziozko zeozer dela ematen du. Baina ez, badakigu posible dela, atzo bertan Victoria Eugenia antzokian holako kasu bat topatu genuelako. Rafal Blechacz piano jole poloniarrak 2005ean Varsoviako Frédéric Chopin Nazioarteko Piano Lehiaketan sari guztiak irabazi zituen, eta, egia esan, konpas batzuk entzun eta gero konturatu ginen ondo merezita zituela.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Bagenekien nonbait nabarituko zela krisia Musika Hamabostaldian, eta, espero genuen bezala, operan izan da desastre txikia. Opera muntaketa bat espektakulu garestia da berez: musikari asko, eszenografia, jantziak, etab. Hori guztia kalitate maila onargarrian izateko aurrekontu ederra behar da. Aldi honetan merkealdietako muntaia izan dugu Kursaal Auditorioan eta emaitza, beraz, halamoduzkoa izan da.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Musika Hamabostaldiko interprete gazteei zuzendutako zikloak edizio guztietan topaketa interesgarriak eskaintzen ditu, dudarik gabe. Bestalde, aukera paregabea da musikari gazteentzat holako jaialdi batean aritzea, kontuan izanik karreraren hasieran ez dela erraza kontzertuak lortzea. Horrexegatik, ziklo honetan jotzen duten artistek arreta berezia ipintzen dute, jakinik ondo aprobetxatu behar dutela aukera hori publikoak beren dohainak ezagutzeko.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Garbi dago Errusiako Orkestra Nazionalak eta Mikhail Pletnevek musika errusiarraren estilo ia-ia guztietatik zerbait erakutsi nahi zigutela Donostian egindako kontzertu pare honetan. Bigarren saioan XIX. mendetik XX. menderako trantsizioan konposatutako estilo ezberdinak dastatu genituen Kursaal Auditorioan, emaitza distiratsuarekin, nahiz eta fintasunik ez izan une askotan.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Jakina den bezala, Errusia da Musika Hamabostaldiko aurtengo edizioaren protagonista, eta orain arte ere izan ditugu handik etorritako artistak, orkestrak, etab. Baina atzo Kursaal Auditorioan izan genuena “pack errusiar” totala izan zen. Eta ez bakarrik orkestra, zuzendaria, bakarlaria eta aukeratutako egitaraua errusiarrak zirelako, baizik eta interpretatzeko modua, musikarien izaera, tradizio errusiar onenaren jarraitzaileak zirelako, zentzu onenean.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Lehenengo saioan sumatu genuen bezala, Liverpooleko Orkestra Filarmonikoak ez zigun huts egin bigarren emanaldian. Are gehiago, aurreneko egunean baino inpresio askoz hobea jaso genuen atzo. Vasily Petrenko zuzendariak badaki musikariengandik onena ateratzen, keinu zehatz eta adierazkorrei esker, eta instrumentu joleek, beren aldetik, ongi itzultzen dute Petrenkoren intsinuazio bakoitza. Holako baldintzekin, beraz, emaitzak ezin hobea izan behar du.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Atzo eta gaur Donostian dugu Europako orkestra onenetako bat, Liverpool Filarmonikoa hain zuzen ere. Hala ere, atzoko emanaldia entzun ondoren, mota guztietako iritziak egon ziren: batzuentzat afinazio ezak, arazoak instrumentu batzuetan, etab., nabariak izan ziren; beste batzuek, ordea, oso inpresio orokor positiboa hartu zuten. Agian denok zuten arrazoi puntu bat, baina balantzaren bi aldeak baloratzerakoan, alde positiboak pisu handiagoa izan zuen, zalantzarik gabe.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Instrumentu jole gazteek ausardia gehiagoz aukeratzen dituzte beren egitarauak. Oraindik ez dute frogatu (edo hala pentsatzen dute) noraino iristen diren beren gaitasunak, beren dohainak. Izar konsakratuak, ordea, akrobazia musikalak egin ondoren, erosotasunean finkatzen dira normalean, arrisku gutxi hartuz. Bertrand Chamayou piano jole gaztea -29 urte dauzka- oraindik lehenengo urteetako ilusiozko garaian dabil, nahiz eta kalitatea sobran eduki gaur egungo piano jole onenetako bat kontsideratua izateko. Egitarau zaila, benetan zaila, aukeratu zuen, ikuspuntu teknikotik. Bestalde, jo zituen obra gehienak ez ziren txalo izugarriak lortzen dituzten horietakoak oso aditua ez den publikoarengandik.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Egitarauaren oharretan azaltzen den bezala, Chillida-Leku zikloak aukera ematen du artea, natura eta musikaren arteko nahasketaz disfrutatzeko. Kontzertu aukeratuak, instimistak batzuetan, programatzen dira ziklo honetan. Atzo, pianoaren txanda izan zen, eta pianoaren munduan erromantizismo pasionatuaren ordezkari paregabea den Robert Schumann konpositoreari omenaldia egin zioten Zabaleta eta Borges pianojoleek musikariaren jaiotzaren bigarren mendeurrena betetzen baita aurten.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Louis XIV errege frantziarra eta Maria Teresa Austriakoa, Espainiako Felipe IV.aren alaba, Donibane Lohitzunen ezkondu ziren 1660ko ekainaren 9an, Pirineoen Tratatua sinatu eta gero. Beraz, ezkontza horren 350. urteurrena nolabait ospatzeko, edo gutxienez efemeride hori gogora ekartzeko, kontzertu batzuk antolatu dira Iparraldean. Horien artean oso interesgarria suertatu zen Conductus Ensemble taldeak emandakoa Urruñako elizan.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Victoria Euigenia Antzokiko zikloarekin jarraituz, harribitxi batekin topo egin genuen atzo. Musika korala ez da erraza; hainbeste ahots (30 kasu honetan), bakoitza bere nortasunarekin, bateratzea soinu purua lortzeko eta zuzendariaren ideia musikala emateko, ez da lan makala. Baina Smolnyko Katedraleko Koruaren kasuan, musikaltasuna abeslari bakoitzaren DNA-n sartuta egongo balitz bezala ateratzen zen.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Musikaren munduan denetarik dago: instrumentu joleak, musikariak eta benetako artistak. Elisabeth Leonskaja piano jole georgiarra azkeneko hauetako bat da, dudarik gabe. Gutxi inporta zaigu akatsen bat egiten badu, pasarte zikin samarra ateratzen bazaio. Garrantzitsuena da berak transmititzen duena: musikalitatea, obra bakoitzaren ezagutza sakona, pasarte bakoitzaren zentzua… eta hori guztia apaltasun osoz. Leonskaja ez da aurkezten “diva” bat bezala publikoaren aurrean. Musikaren mesedetan berak ematen du ahal duena (asko), opari bat bezala.
erantzunak (1) guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Amaitu da Mariinsky Antzokikoen eta Valery Gergieven “pazko-hirurrena”, bertute eta kalitate musikalez josia, dudarik gabe. Lehenengo eta bigarren kontzertuak handiak izan baziren, zentzu guztietan, hirugarrena ere ez zen motz geratu. Sinfonia erromantiko enblematiko bat aukeratu zuten eta publikoak, berriz ere, gozatu zuen.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Dudarik gabe, Mariinsky Antzokiko Orkestrak aho zabalik utzi nahi gaitu Musika Hamabostaldian ematen ari den hiru kontzertuekin. Larunbatean jasotako inpresioa, ezin hobea, areagotu egin zen igandean. Stravinskyren hiru balletak jotzea saio berean bada akrobazioa moduko ausardia, baina Mariinskykoek eta Gergievek (munduan gutxik bezala), badute horretarako eta gehiagorako gaitasuna. Baina aldi honetan, bigarren saioan, ausardia atrebentzia bihurtu zen. Egitarau luzea eskaini zuten, luzeegia agian, bariatua, non orkestraren soinuaren boterea protagonista izan zen, non bakarlariek beren instrumentuekin nahi zutena egiten zuten… gehiegi.
guztia irakurriMontserrat Auzmendi
Musika Hamabostaldiaren 71. edizioa martxan jarri da atzo bertan, han eta hemen antolatutako kontzertu eta ekimen musikalekin. Baina proposamen interesagarriena Kursaal Auditorioan aurkitu genuen, Mariinsky Antzokiko Orkestra Sinfonikoaren eta Valery Gergiev zuzendari handiaren eskutik. Izan ere, orkestra garrantzitsu honek emango dituen hiru kontzertuetan lehendabizikoa da atzo entzundakoa. Beraz, aukera bat baino gehiago izango dugu taldearen bertuteak dastatzeko.
guztia irakurri© 2009 ARGIA.eus