URBASA MENDIA ETA BERE
MIRARI NATURALAK
Gasteizerako norabidean laster Olazti (Olazagutia)
ondotik pasatuko gara, eta berehala, ezkerreko aldetik Lizarrara
(Estella) doan errepidea hartuko dugu. Errepide bihurgunetsu honetan
gora, bistak gero eta ederragoak dira, eta 7. km-an jada Urbasako
paisaia bete-betean izango dugu ikusgai, batasun benetan ederra
sortzen duten arroka, zelai eta zuhaitzek osatua.
Beti zuzen goazela, edozein unetan paseo bat egin
dezakegu, errepidea erreferentziatzat hartuz galtzea zaila delako,
eta horretarako edozein leku egokia gertatzen delako, hain zoragarria
da-eta inguru osoa.
Handik pixka batera, sekulako zelai handia zeharkatuko
dugu, eta ibilbidearen 58,5 km-an Urbasako mendate lauan aurkituko
gara.
Berehala aparkaleku bat ikusiko dugu ezkerretara,
Urederraren Zirko izugarritik oinez minutu gutxi batzuetara dagoena.
Aparkatzen baduzue ez zarete damutuko, ikuskizuna primerakoa baita.
Beste kilometro batera begiratoki polita ikusiko duzue, aparkatzeko
leku handirik ez duena, eta bi kilometro harantzago (ibilbide osoaren
61,5. km-an eta errepidearen 19,5. km-an gutxi gorabehera), eskuinetara
egiten duen bihurgune handi batean ere aparkatzea gomendatzen dizuegu.
Bihurguneko langaren ostean, Urederraren Iturburu zoragarriraino
daraman bidezidorra abiatzen da. Bertatik abiatuz gero, azkenean
agertuko zaizuen ur-jauzi paradisiakoak txundituta utziko zaituzte,
ziur egon.
Ikuskizun honekin dagoeneko aseak geratu ez bazarete
(hobe hala ez izatea, proposatu behar dizuegun txangoa aurrekoa
baino are zoragarriagoa baita), errepidea zuzen segituz gero, Zudaire
(XIII.-XVII. mende bitarteko San Andres eliza) zeharkatu, ondoren
datorren Barindanoko herrixkan ezkerretara hartu, eta Bakedano herria
ere gurutzatu ostean (horretarako Nacedero-Aparcamiento
letreroak jarraituz), parkinean autoa utzi.
Bertatik, Urederra Euskal Herriko ibairik izugarri
eta ederrenaren ur garbi eta berde-urdinxkek sortutako uharka eta
ur-jauzi zoragarriekin gozatzera abiatu zaitezkete, inoiz ahaztuko
ez duzuen paradisuan barneratuz.
ENTZIA MENDILERROA
Ikusteko aukera izan dugun miraria oraindik sinetsi
ezinik gaudela, Zudaireraino itzuli, eta hurrengo bidegurutzean
(etorreran jaramonik egin ez dioguna) ezkerretarantz joko dugu,
Eulate-Kontrasta norabidean (76,5 km daramatzagu). Laster San Martin
igaroko dugu, aurreko beste horiekin batera Ameskoabarren udalerria
osatzen duten herrixketako bat.
Handik gutxira, Eulate herria pasatuko dugu, ezkerraldean
batez ere laborantza-lurrak eta eskuinaldean Entzia Mendilerro ikusgarria
agertzen zaizkigula. Kilometro gutxiren buruan, aldiz, Aranaratxe
eta Larraona topatuko ditugu, aurrekoak bezala abeltzaintza eta
basogintzaz arduratzen diren herrixka nekazariak. Azken honetatik
berehala, Araban sartuko gara.
Araban bisitatuko dugun lehen herria, errepidean
bi aldiz ezkerretara egin eta pare bat kilometro egin ondoren aurkituko
dugun Kontrasta herria izango da (91. km), antzina Araba eta Nafarroa
arteko bidegurutze garrantzitsua. Hori zela eta, harresiz inguratu
zuten herria (gaur egun etxeek aprobetxatzen dituzte harresi-hormak),
eta bere Jasokundeko Andre Mariaren eliza handiosak gotorleku itxura
hartu zuen. Herriaren bazter batean Elizmendiko Ermita dago, hilarri
erromatar interesgarria duela.
Errepidera itzuliz, Opakua-Agurain norabidean jarraituko
dugu, paisaia arrokatsu eta menditsu horrek tarteka galdu izan duen
ikusgarritasuna agertzen digularik berriz ere. Mendatera iritsi
arte beti zuzen segituko dugu.
Azkenik, ibilbidearen 101. km-an, Opakua Mendatearen
gainean gaudela, jaisten hasten den lekuan eskuinera bide bat abiatzen
dela ikusiko dugu. Bide horrexek eramango gaitu Legaireraino, baina
erne ibili, nahiz eta asfaltatua eta oso zabala izan, bidezulo ikaragarriak
dituelako. Opakuatik bi kilometrotara lehenbiziko aparkalekua ikusiko
dugu ezkerretara, baina zuzen segituz gero, lau kilometro geroago
arbolez inguratutako paraje eder batera iritsiko gara.
Beste kilometro erdira Legaireko zelaietara daraman
bidexka abiatzen da, gure ezkerretara (zuzen segituz gero bidea
moztu egiten da). Landa hauen inguruan eta Mirutegiko balkoi natural
izugarriraino, sekulako ibilera egin ahal izango duzue, edo besterik
gabe, atseden ederra hartu, zelai zabal eta atsegin hauek horretarako
aproposak dira-eta.
|
URBASA-ENTZIA
MENDIZERRA
Zunbeltz izeneko failak banatzen dituen bi mendilerro hauek 1.000
metro inguruko altuera duen karezko goi-lautada bat osatzen dute,
batetik erdialdeko Nafarroa menditsua bitan banatzen duten Urbasa
eta Andia mendilerroak, eta bestetik Araban barneratzen den Entzia,
200 km2-tan zehar barreiatzen diren baso, zelai eta erreka zoragarrien
paradisua osatuz.
Historiaurreaz geroztik artzain-kultura ezagutu duen inguru basati
honetako biztanleei dagokienez (Urbasa izen
egokia da oso), batez ere lasai asko bizi diren ardi latxak eta
pottokak ikusiko ditugu, eta horiez gain, sai zuriek, basurdeek,
basakatuek, katagorriek eta abar luzeak ere bertan dute beren etxea,
izugarrizko etxea hain zuzen ere.
PILATOSEN BALKOIA
Naturaren mirari ikaragarri hau behatzeko egin beharreko gauza
bakarra zera da, Urbasako goi-lautadaren erdian dauden aparkalekuetan
autoa utzi (ikus ibilbidea), eta errepidea atzean utziz, bost minutuz
ibiltzea.
Denbora horretan, Urederra ibaia jaiotzen den anfiteatro moduko
zirko ikaragarriaren erlaitz edo hegalera iritsiko gara. Hortik
aurrera, nahi dugun arte luza dezakegu berau inguratzen duen paregabeko
ibilbidea, ez baikara inolaz ere aspertuko.
UREDERRA URBASA MENDITIK
Urederra ibaiak (izena jada nahikoa adierazgarria da), batez ere
bere iturburuak eta lehenbiziko kilometroak, Euskal Herriko txokorik
maitagarrienetako bat osatzen dute.
Izan ere, bere zirkoaren harresietatik irteten den erreka, jaio
eta berehala, sortzen hasten den ur-jauzi ikusgarri eta uharka ugariek
(zein baino zein miragarriagoa) beste inon gozatuko ez duzuen (eta
ahaztuko ez duzuen) ikuskizun bakarra eskainiko dizuete.
Urbasatik jaisten ari garen bihurgune handiaren hesiaren atzean
(ikus ibilbidea) abiatzen den bidezidorra hartu eta zuzenean iturburura
eramango gaitu. Egin beharreko bakarra paretaren kontrako bide errazari
jarraitzea da. Bidea ez da Bakedanotik bezain ikusgarria, baina
parean agertuko zaigun ur-jauziak txundituta utziko gaitu, ziur
egon. Argazki-kamara eraman.
UREDERRA BAKEDANOTIK
Aurrekoa baino ibilera apur bat gogorragoa da, baina ordea, ikusiko
dituzuen mirariak ikusita, neke apur hori berehala ahaztuko zaizue.
Herritxoaren atzealdeko aparkalekutik (ikus ibilbidea) bidexka batetik
jaisten hasiko gara, sigi-saga, errekaren ezkerralderaino iritsi
arte.
Hortik aurrera, egin beharreko gauza bakarra uraren sorlekurantz
abiatzea da, batzuetan uraren albotik eta beste batzuetan metro
batzuk urrundu ostean berriro ere itzuliz, lurraldeak leku bakoitzean
eskaintzen dituen bideak (eta begiratokiak) aprobetxatuz. Bitartean,
aurrean duzuen ur urdin-berdexka ezin garbiago hori benetakoa ote
den pentsatuko duzue, bata bestearen atzean igaroko dituzuen uharka
miragarriak aluzinazioak ote diren, edota ur-jauzi eta ur-lasterrak
ametsetako kontuak ote diren.
Pagadi misto honetan zehar aho-zabalik aurrera egiten duzuen bitartean,
azkenean beste guztien gainetik nabarmentzen den ur-jauzi are ikusgarriago
bateraino iritsiko zarete (ezinezkoa dela pentsatzen baduzue ere),
aurreko besteak baino altuagoa eta bertikalagoa baita.
Haren gainetik ibaiaren beste aldera pasatu, eta eskailera batzuetatik
barrena Urederraren Iturbururaino eramango gaituen bidezidor eta
zubitxoraino hurbilduko gara.
LEGAIREKO ZELAIAK
Urbasaren Arabako jarraipen gisa, zelai hauek herrialde honetako
eremu oso atsegina osatzen dute. Opakuatik gertu dagoen aparkalekutik
(ikus ibilbidea), landa eder hauek iparrerantz zeharkatuz Legaire
izeneko errekatxora iritsiko gara, pagadi, trikuharri eta bordak
barreiatzen diren inguru lasai eta zoragarrian barrena.
Hemen, sartaldeko malkarrerantz joz gero (bista politak), Atau
mendatea topatuko dugu, eta hemendik, hegaletik gertu jarraituz,
gurutze altu batek seinalatuko digun Mirutegi Gaineraino, amildegiaren
gainean bertan. Balkoi pribilegiatu honetatik dugun ikuspegia izugarritzat
joko dugu, besterik gabe. Ibilera nahikoa laua da, eta presarik
gabe arratsalde batean egiten da.
|