BALMASEDA

Balmaseda Bizkaiko Jaurerriko hiririk zaharrenetariko bat da, eta Enkartazioetako gunerik garrantzitsuena. 1199an sortu zen hiria, bere foru propioaz. Denboraz, merkataritzarako ezinbesteko pasabide izanez, aduana eta merkatal gune garrantzitsu bihurtu zen. XVIII. mendetik aurrera Urduñako bidea irekitzean bere garrantzia beherantz joan zen.

IKUSTEKOAK

Hiriko erdigunea Erdi Aroko itxurakoa da, eta arkitektonikoki aberatsa. Ibaiarekiko lau kale paralelotan banatzen da: Martin Mendia, Pio Bermejillo, Korreria eta Aldapa.

Herriaren sarreran San Seberino Parrokia dugu, izen bereko plazan eta udaletxe neogotikoaren alboan. Gotiko berantiarreko eliza (XIV-XV), XVIII. mendean berriztatu eta pinakulu, txapitel eta gailurreria barrokoa erantsi zizkioten. Hiru barneluzegoko barrualdean gurutzeria-sabaia eta hilobi gotikoak azpimarratuko ditugu.

Elizaren alboko Korreria kalea segituz, Urrutia jauregira iritsiko gara, XIX.eko neoklasikoa. Kantoietan Urrutiarren armarriak ikusiko ditugu. Ibairantz joaz, Pio Bermejillo kalean sartuko gara eta bertan Horcasitas Jauregia dugu, XVII. mendekoa, barroko eta neoklasikoa nahastuz egina. Pixka bat aurrerago, eta San Juan plaza zeharkatuz, XV. mendeko Berpizkundeko San Juan eliza parez-pare geratzen zaigu.

Hau ere atzean utziz, Kadagua ibairaino iristen gara, gure eskuinera Balmasedako ikurra, Zubi Zaharra dugula. Merkatarien pasabide zen zubi hau, Bizkaia eta Gaztelaren arteko aduana funtzioarekin, Balmasedako sarreretako bat zen. XIII. mendean eraikia, erdiko arku oso garaia du, eta alboetan beste txikiago bi. Atxekiriko dorrona berriagoa da, eta harresien ateetako bat zen. Azkenik, Martin Mendia kalea jarraituz, Santa Klara komentu-eliza-museoa dugu.

KARRANTZA

Karrantza Bizkaiko, eta ondorioz Euskal Herriko, leku ezezagun eta ahaztua da. Injustuki ahaztua, zeren Euskal Herriko mendebaldeko muturrean dagoen udalerri honek erakusteko hainbat gauza eta leku dauka. Karrantza erdigune edo bidegurutze baten inguruan auzoez osatutako eta sakabanatutako herria da, errepide-mapa batean izar itxura hartzen duena. XVIII. mendetik eraikin ofizialak biltzen dituen erdigune hori Kontxa auzoa da.

Herria antzinatik populatua izan bada ere (Ventalaperra kobetan duela 25.000 urteko pinturak daude), lehenbizi X-XI. mendeetan ageriko da agiri batean, “Carrantia” izenarekin. Lehenago, erromatarrak ere bertan izan ziren, aztarna ugarik erakusten duen moduan. Erdi Aroan sendien arteko liskarrak ezagutu ostean (dorretxeak horien seinale dira), gobernu bakarra onartu zen: XVIII. mendera arte Soskañoko artadipean bildu ohi ziren alkate bat, sindiko bat eta bi agindari.

EL SUCESO ERMITA

Karrantzako bailararen sarreran dagoen El Suceso auzoan (ikus ibilbidea), izen bereko atsedenlekua edo askaldegia daukagu. Mahaiz beteriko zelai zabal honen alde batean zezen plaza dugu, eta bestean Gertakari Oneko Andra Mariren baseliza eta estatua handia.

Baselizatxoa Karrantzako bailara osoa ikusgai duen begiratoki natural izugarrian dago. Bertatik Karrantza osatzen duten auzo guztiak ikusiko ditugu, zelai eta tarteko arboladiak, Kantabriarako sarrera den Ranero haitz ikusgarria... ikuspegi benetan ederra.

BIZKAIA PARKE EKOLOGIKOA

Biañez auzoan kokatua (ikus ibilbidea), bertoko fauna hobeto ezagutu asmoz berau babestu eta erakusten duen fundazio batek kudeatzen du. Parkea “El Carpín” etxaldean dago, 20 Ha.ko ingurune natural ederrean. Bertan, bakoitzaren ingurune naturala erreproduzitzen duten eraikin zabaletan, Europako faunaren espezie nagusiak ditugu ikusgai: otsoak, hartzak, oreinak, hegaztiak, putreak...

Animalia gehienak instituzioek edota partikularrek emandakoak dira, askotan zauritu edo gaixoak, eta horrenbestez, lehenbizi birgaikuntza-zentrotik pasatzen direnak eta aske bizitzeko gai ez direnak. Ordu eta erdi inguruko ibileraz gain, parkeak atsedenleku, askaldegi edota erakusketa-gela eta kafetegiak ere eskaintzen ditu, egun pasarako leku atsegina bihurtuz. Zabalik: Asteburuetan 11:00etatik 19:00ak arte (sartzeko aukera 18:00ak arte), eta astean zehar 11:00etatik 18:00etara. Banakako sarrera: helduentzat 800 pzta. eta umeentzat 500 pzta. Taldean joanez gero merkeagoa da.

POZALAGUAKO HAITZULOA

Raneroko auzotik gertu eta izen bereko haitzaren pean (ikus ibilbidea), lurpeko altxor hauxe dugu. Ate txiki batek 225 metroko luzera duen haitzulo izugarrirako sarrera luzatzen digu. Nahiz eta Euskal Herrian bertan ezagunegiak ez izan, antzekoen artean munduko ederrenetakoak kontsideratuta dauden haitzulo hauek existitzen diren estalaktitarik bitxienetakoak erakusten dituzte.

Karstifikazio prozesuan dagoen kobazulo honetan milaka estalaktita eta estalagmitek osatzen duten ikuskizun harrigarria miretsi dezakezue. Esaterako, bere galeria nagusian munduko estalaktita eszentrikoen (perpendikularki jaitsi beharrean zuhaitz adarrak bezala zabaltzen direnak) kontzentraziorik handiena ikus dezakegu, “Versalles gela” izenekoan.

Hala ere, nahiz eta sekulako garrantzia eduki, 1957an alboko harrobian barrenu batek eztanda egin ostean kasualitate hutsez aurkitutako haitzulo honek urte askotako ahaztura, lapurreta eta suntsipena ezagutu behar izan ditu. Azkenik, instituzioek konpondu eta 1991n bisitarientzako zabaldu zuten, 50 milioi urtetan zehar eratutako paraje harrigarri honetaz gozatu ahal izateko.

Bisitaldiak: Larunbat, igande eta jaiegunetan, 11:00etatik 17:00etararte. Taldeak egunero 94- 680 60 12-an erreserbatuz. Sarrerak: helduak 500 pzta., ikasle/jubilatuak 300, eta umeak 20 pzta.