ENKARTERRIKO SARRERA
Bizkaia ukitzen duen lehenbiziko ibilbide
hau hasteko Gueñes aukeratu dugu, bisitatu behar dugun eskualdeko
ekialdeko muturrean. Zehatz-mehatz esatearren, herriko udaletxea
eta eliza kokatzen diren gunean hasiko gara, Bilbotik dakarkigun
errepidea utzi eta Galdameserako norabidea hartzen dugun bidegurutzean
bertan. Erromatarren garaian merkatal gune garrantzitsua, gaur egun
ondare interesgarria zaintzen duen erdi nekazari erdi hiri kutsuko
udalerria da. Erdigunean, lehenbizi udaletxeak berak gure arreta
piztuko du, Urrutiatarren jauregi burges ikusgarria, eta metro batzuk
atzerago, Andra Mari Parrokiaren aurrealde bikaina, Eguzkia
izenaz ezaguna eta gotiko loretsu eta isabeldarraren arteko trantsizioaren
adibide ederra. Eliza bera XVI.ekoa da, XI-XII. mendeko beste baten
gainean berreraikia. Honez gain, Gueñesen jauretxe bat baino
gehiago ikusteko parada duzue, Arangoiti, Estrada edo Zeribai kasu.
Eliza eskuman utziz, Zallarantz
abiatuko gara, horrela kilometro batera Aranguren auzotik pasatuz.
Zallako erdigunea bera, pare bat gehiagotara harrapatuko dugu. Altzarigintzan
ospe handia duen herri honetan monumenturik aipagarrienak barneluzego
bakarreko San Migel Parrokia (XII. mendekoa eta XVIII. mendean berreraikia)
apaindua, eta Terreros Erdi Aroko Dorretxea direla esan dezakegu.
Erdigunean bertan, Balmasedarako
norabidea geroagorako utziz, une honetan eskumarantz joko dugu,
Otxaran-Sopuerta bidean. Horrela, hiruzpalau kilometroren bueltan
Otxaran auzo menditsura iritsi eta berriz ere eskuinera joko dugu,
bide politean zehar laister gure hurrengo helmuga ikusgarria ikusiko
dugularik: Urreztieta (Avellaneda) eta bertako Juntetxea.
Jauretxe eta dorretxez jositako
Garape-Sopuertako auzo hau Bizkaiko nobleziako zati garrantzitsu
baten jatorria izan da, Enkartazioetako Juntetxearen bilgune izateaz
gain. Juntetxea bera edo Urreztieta dorretxea, paraje ederrean kokatutako
gaztelu itxurako eraikin ikusgarria da. Gaur egun, bertan Enkarterriko
Museoa dugu, eskualde honetako historia eta bizimodura hurbilduko
gaituena. Zabalik: asteartetik larunbatera 10-14 eta 16-18 artean
(udaldean 10-14 eta 17-19); jaiegunetan goizez. Sarrera dohainik.
Berriz ere Otxaranen, oraingoan
Balmasedarantz joko dugu, lehenbizi eskuinerantz eta laister alderantziz.
Azkenik, 14,5. km.an Balmasedan sartuko gara, kilometro erdi geroago
elizaren ondoan aparkatzeko leku egokia dugula. Historian garrantzi
handikoa izan den hiri honek Erdi Aroko kale-trazadura gordetzen
du, Bizkaiko ikurrik ospetsuenetakoa den Muza Zubi Zahar eta hainbat
monumentu erlijioso eta zibilekin batera. Orokorrean, Bizkaiko alde
honetako hiririk interesgarrienetakoa da.
Hiriko sarreran dagoen bidegurutzean
berriz, oraingoan Turtziozerantz abiatuko gara. Puntu horretatik
hiru bat kilometrora dagoen bidegurutzean ere ezkerrera jo behar
dugu, beti ere mende-balderantz.
ARTZENTALES ETA TURTZIOZ
Ibilbidearen 21,5. kilometroan Artzentalesen sartzen gara, auzo
guztiak erabat sakabanaturik dituen udalerrian alegia. Horietako
bat, Traslaviña berdetsua, pare bat kilometro aurrerago pasatuko
dugu. Udalerriaren zentrua honen ondoko San Migel kontsideratu dezakegu,
bertan aurkituko baititugu San Migel Linares eliza eta udaletxea.
Bien arteko plazaren erdian, oraindik aintzinako Kontzejua biltzen
zuen haritzak dirau.
29,5. km.an Cantabriaren menpe
segitzen duen Turtzioz-Billaberde (Villaverde de Trucios) zeharkatuko
dugu, Aguera ibaiaren ertzean kokatutako abeltzain-nekazal herritxoa.
Bizkaiko mendebaldean dagoen Cantabriar uharte honetan, herri honez
gain, segituan bere ondotik pasako garen Villanueva ere kokatzen
da, beste populagune batzuen artean.
Berehala errepide makalak gorako joera hartuko du, eta 33. kilometrorako
lehenbiziko panoramika politak behatzen hasiko gara, hiru kilometro
beranduago Escrita Mendatea harrapatzen dugun arte.
|
BALMASEDA
Balmaseda Bizkaiko Jaurerriko
hiririk zaharrenetariko bat da, eta Enkartazioetako gunerik garrantzitsuena.
1199an sortu zen hiria, bere foru propioaz. Denboraz, merkataritzarako
ezinbesteko pasabide izanez, aduana eta merkatal gune garrantzitsu
bihurtu zen. XVIII. mendetik aurrera Urduñako bidea irekitzean
bere garrantzia beherantz joan zen.
IKUSTEKOAK
Hiriko erdigunea Erdi Aroko itxurakoa da, eta arkitektonikoki aberatsa.
Ibaiarekiko lau kale paralelotan banatzen da: Martin Mendia, Pio
Bermejillo, Korreria eta Aldapa.
Herriaren sarreran San Seberino Parrokia dugu, izen bereko plazan
eta udaletxe neogotikoaren alboan. Gotiko berantiarreko eliza (XIV-XV),
XVIII. mendean berriztatu eta pinakulu, txapitel eta gailurreria
barrokoa erantsi zizkioten. Hiru barneluzegoko barrualdean gurutzeria-sabaia
eta hilobi gotikoak azpimarratuko ditugu.
Elizaren alboko Korreria kalea segituz, Urrutia jauregira iritsiko
gara, XIX.eko neoklasikoa. Kantoietan Urrutiarren armarriak ikusiko
ditugu. Ibairantz joaz, Pio Bermejillo kalean sartuko gara eta bertan
Buñuel Markesen jauregia dugu, XVII. mendekoa, barroko eta
neoklasikoa nahastuz egina. Pixka bat aurrerago, eta San Juan plaza
zeharkatuz, XV. mendeko Berpizkundeko San Juan eliza parez-pare
geratzen zaigu.
Hau ere atzean utziz, Kadagua ibairaino iristen gara, gure eskuinera
Balmasedako ikurra, Zubi Zaharra dugula. Merkatarien pasabide zen
zubi hau, Bizkaia eta Gaztelaren arteko aduana funtzioarekin, Balmasedako
sarreretako bat zen. XIII. mendean eraikia, erdiko arku oso garaia
du, eta alboetan beste txikiago bi. Atxekiriko dorrona berriagoa
da, eta harresien ateetako bat zen. Azkenik, Martin Mendia kalea
jarraituz, Santa Klara komentu-eliza-museoa dugu.
Herrialdea
Bilbora
Altitudea
Biztanleak
Euskaldunak
Azalera
Dentsitatea
Jaiak |
Bizkaia
29 km.
149 m.
7.144
%10
22 km2
325 bizt./km2
Ostiral Santua
San Roque (abuztuak 16)
San Seberino (urriak 23) |
|