2020az geroztik, Hezkuntza UPNren gobernuen “modus operandi”ra itzuli da: Departamentuak eta patronalek gastu-muga bat duten Oinarriak sinatzen dituzte, eta, gero, patronalek sindikaturen bat bilatzen dute muga horien barruko akordio bat sinatzeko haiekin, eta azkenean gobernuak finantzatzen ditu. UPNren gobernuekin SEPNA (Nafarroako Irakaskuntza Pribatuko Sindikatua) zen bakarrik sinatzen zuena, baina gaur egun indarrean dagoen Akordioa sindikatu guztiek sinatu zuten, ELAk izan ezik, 2020-2022 aldirako, 2017-20koaren aldean inolako hobekuntzarik gabe.

2022-2024rako oinarriek ere ez dute hobekuntzarik aurreikusten, negoziatzen ari diren bi aldeek jakinarazi digutenez. Horrek, hiru aldeko mahairik ez egotearekin batera, ELAk bere sinadurarekin ez du Antzinako Erregimenera itzultzea legitimatuko.

Sektorean lan egiten duten pertsonek aukera dute irailean hasi eta 2023ko ekainean amaituko den aldi kontzentratuan zehar itunpeko ikastetxe ia guztietan egingo diren hauteskunde sindikaletan egoerari buelta emateko. Ez dago sistema demokratikoak bermatzen duen mobilizazio-aukera baino handiagorik, sufragio unibertsal, zuzen eta sekretua baitago bertan.

Pandemiaren hiru ikasturte hauek, ELAk, duen ordezkagarritasunarekin, patronalaren eta Administrazioaren aurrean mobilizatzen jarraitu du, bakarrik edo gainerako sindikatuekin batera, adostua izan behar zuen hezkuntza seguru eta presentzialaren alde, sindikatuak mahaitik kanporatu zituztenetik murrizketa berrien mehatxuaren aurka, irakasleen kontura eskolaz kanpoko doako bat ezartzearen aurka, eta 3 aldeko negoziazio-mahaiaren alde, lehengoratzea eta hobekuntza ekarri behar zuena.

Pandemiak are gehiago nabarmendu ditu 2008ko krisiaz geroztik Hezkuntzan aplikatutako murrizketen ondorio tamalgarriak. Murrizketa horien ondorioz, Nafarroako itunpeko irakaskuntzako langileok urte oso bat doan lan egin izanaren parekoa izan da. Gainera, ikasturtearen hasieran gure erosteko ahalmena 10 urte lehenago baino % 20 txikiagoa zen, eta soldata igoera txikiak egon diren arren, kontratatu berri diren langileak oraindik ez dira egon % 95eko soldaten parekatzean UPNrekin zuten publikoarekin, hezkuntzako lege organikoek aurreikusten duten bezala.

Ekainaren 7an egingo da lan-arloko epaitegian ELAren zerbitzu juridikoek 2020ko urtarrilaren 1etik aurrera parekatze horren pareko zenbatekoak plantillei ordaintzea eskatzeko epaiketa, martxoaren 7ko 4/2019 Legeak eta Nafarroako irakaskuntza itunduaren 2012ko Akordioak aurreikusten zuten bezala.

Gure kalkuluen arabera, itunpeko irakasle batek 250.000 €inguru aurrezten dizkio Administrazioari bere lan-bizitzan zehar, eskola gehiago eman dituelako eta berak zuzenean kontratatuko balitu baino askoz gutxiago kobratu duelako (antzinatasun handiko langileen % -18). Itunpeko Akordioak langile horien lan-bizitzaren amaiera leuntzen (gero eta gutxiago) duten neurriak jasotzen ditu, 57 urterekin 23 eskola-ordutik 21era jaitsiz, eta erretiro partzial aurreraturako 4 urte falta direnean 19ra, erretiro partzial aurreratua orain % 50era mugatzen da, 67 urterekin behin betiko erretiroa hartuz. Ezin da izan aurrezpen horren aurrean erreakzioa murrizketarik eta hobekuntzarik ez egitea izatea.

ELAk argi du sektoreak behar duena Nafarroako Hitzarmen Kolektibo bat dela, egiten dugun lanaldia islatuko duena (orain astean 2 ordu gehiago islatzen dira), kobratzen ditugun soldata-taulak (orain dezente txikiagoak), eta benetako lan-baldintzak (batzuk ez dira agertzen). Patronalek ez dute horretaz ezer jakin nahi, nahiago dute estatuko hitzarmen eskasaren ibai nahasia gehi foru akordioa eta haren soldata-osagarriak. Oso argi dute ez dutela Bizkaiko edo Gipuzkoako jesuitak edota jesuitinak bezala egon nahi, bertan hitzarmen autonomiko bat baitago, lurralde horretako plantillek dituzten lan- eta soldata-baldintzak zehatz-mehatz islatzen dituena, eta negoziatu dituzten sindikatuek (ELAk % 55ekin du lidergoa) auzitegien aurrean betetzea lortu zutela, patronalek galdu egin baitzuten eta murriztutakoaren azken zentimora arte itzuli behar izan baitzuten, hitzarmena legea baita eta ezin baita bete gabe utzi.

ELAk plantillak antolatzen eta helburu horien alde mobilizatzen jarraituko du, inplikatutako hiru aldeak mahaian eseri eta sektorearentzako bidezko irtenbide bat negoziatu arte. Orduan, ELAk sinatuko du, sindikatu guztiek 2002an egin genuen bezala, 2 eguneko greba bateratuaren ondoren, eta akordio horrek, Nafarroako Hitzarmena ekarri ez bazuen ere, eskolak 25etik 23ra jaitsi zizkigun, 4 urtetan % 95arekin parekatu gintuen eta birkokatzeko akordio bat sartu zuen.