Adinekoen egoitzen eta desgaitasun-zentroen egoera jasanezina da. Pandemiak agerian utzi ditu ez erabiltzaileak ezta langileak ere zaintzen ez dituen eta enpresek dirua irabazteko diseinatutako sektore baten egiturazko arazo guztiak.

Pandemiaren lehen olatuan 696 pertsona hil ziren Nafarroan erresidentzia eta ezgaitasun zentroetan, eta uztailetik 60 gehiago hil dira.

Ez dira agerraldi edo kasu isolatuak, 5 erabiltzailetik 1 pandemiaren lehen olatuan kutsatu egin zen, eta une honetan 150 dira kutsatutako erabiltzaileak. Kutsatzeak ia zentro guztietan gertatu dira: Milagroko egoitzan, Iruñeko Aita Menni, Lizarrako Santo Domingo, Mentalia de Olave osasun mentaleko klinikan, San Jose urritasun-zentroan, Lesakako Andra Mari egoitzan, Iruñeko San Fermin klinikan, Tuteran, Peraltan, Elizondoko Benito Meni psiko-geriatrikoan edo Tafalla, Viana eta Sesmako erresidentzietan. Hauek, zoritxarrez, adibide batzuk baino ez dira.

Langileak ere pairatzen ari dira zaintza-eredu horren ondorioak. Pandemiaren lehen olatuan 4 langiletik 1 kutsatu zen, eta une honetan 85 langile daude bajaz.

Ez dira kasu isolatuak. Ez dira agerraldi isolatuak. Pertsonen zaintzaren gainetik beren onura ekonomikoak lehenesten dituzten enpresen esku dagoen zaintza-eredu pribatizatu baten ondorioak dira. Hori guztia, gainera, diru publikoarekin. Eredu horri esker, funts putreak daude desgaitasun-zentroak kudeatzen, langileen prekarietatearen eta osasunaren kontura eraikitako eredua da, behar adina baliabiderik jartzen ez duena, eta erabiltzaile asko isolamendu-egoeran mantentzen dituena martxoaz geroztik. Egoera hau zaintza ereduak eragin du, Covid19-a azken tanta besterik ez da izan da.

Azaroaren 17ko grebak aldaketa historikoa bultzatu behar du sektore honetan, hurbiltasunean, kalitatezko tratuan eta pertsonen autonomiarekiko errespetuan oinarritutako zaintza eredu publikoan bihurtzeko. Horretarako, ezinbestekoa da zaintza sektoreko profesionalen lan-baldintzak duintzea.