• Bero-boladek, gero eta ohikoagoak, kutsaduraren inpaktua larriagotzen dute, eta igorpenak presaz murrizteko beharraz ohartarazten dute. Hiriko trafikoa da eragile nagusietako bat.
• Clean Cities kanpainaren azken txostenaren arabera, Europako 320 hiri hasi dira ibilgailu kutsatzaileak beren guneetatik botatzen, eta 500 baino gehiago izango dira datozen bi urteetan.

Osasunaren Mundu Erakundearen arabera, airearen kutsadura osasun publikoko larrialdi bat da, eta urtean 300.000 heriotza goiztiar baino gehiago eragiten ditu EBn. Hiri-trafikoa da horren arrazoi nagusietako bat, eta, azterlanek erakusten dutenez, isuritako behe-eremuek airearen kalitatea hobetzen dute, eragin positiboa dute merkataritzan eta hiriko bizi-kalitatearen hobekuntzan. Gainera, hirietako biztanle gehienek nahi dute gasolina- eta diesel-auto guztiak hirietan sartzea eragoztea, iaz egindako inkestaren arabera.

Clean Cities kanpainak (ConBici, ECODES eta Ekologistak Martxanek parte hartzen duten ekimena) txosten berri bat argitaratu du gaur. Bertan, Europan lehendik dauden ZBEak, neurri horrek dituen onurak eta Europako hiriek beren gain hartu dituzten eta hartzen ari diren konpromisoak berrikusten dira. Aurreikuspenen arabera, 2025erako Europan 500 ZBE baino gehiago izatea aurreikusten da, eta Espainia izango da gehien haziko den herrialdea, horrelako neurriak garatzeko udal-atzerapena dela eta. Horren inplementazioak berreskurapen- eta erresilientzia-funtsetatik datorren finantzaketa du.

Legez, 50.000 biztanletik gorako 149 hirik jarri behar dituzte martxan 2023a baino lehen Espainian. Oraingoz, Madril, Bartzelona eta Sant Cugat del Vallések soilik dituzte ZBE operatiboak, baina muga askorekin. Era berean, hiri batzuetan hiri-bidesariak ezartzea ere mahai gainean dago. Esate baterako, Bartzelonako eta Valentziako gizarte-erakundeek hiri-bidesaria martxan jartzea proposatu dute, kutsadura murrizteko neurri erabilgarri, premiazko eta beharrezko gisa. Bidesariaren diru-bilketak garraio publikoaren finantzaketa handitu behar du, maiztasuna eta kalitatea bermatzeko, eta gizarte-arrakala larriagotzea saihesteko.

Europako 320 hirik beren hiriguneetatik atera dituzte auto kutsatzaileak atmosferaren kutsadura murrizteko [1], 2019tik % 40 gehiago. Adibidez, Herbehereetan, 40 hirik konpromisoa hartu dute salgaien banaketa erabat deskarbonizatzeko Zero Emisio Guneak ezarriz. Eremu horiek ez dira hirien erdiguneetara mugatzen, auzo eta eremu periferikoetara ere zabaltzen dira. Martxan zeudenak aldatu egiten dira murrizketa-mailarekin alderatuta, Londres eta Paris baitira hiritik ibilgailu kutsatzaileak ateratzeko konpromiso handiena duten hirien zerrendako buru.

ConBici, ECODES eta Ekologistak Martxan erakundeek berretsi dute herritarren osasunak lehentasuna izan behar duela, larrialdi klimatikoaren aurkako premiazko borrokarekin batera. Hirietako trafikoa murriztea agenda politikoen funtsezko puntuetako bat izan behar da hurrengo udal-hauteskundeei begira. «Badirudi epai judizial berri batzuek lehentasuna eman nahi diotela autoa edonondik gidatzeko — eta autoa aparkatzeko espazio publikoa edukitzeko — ustezko eskubide bati, gure Konstituzioan jasota dauden ingurumenerako eskubidearen edo osasunerako eskubidearen aurrean, gure Konstituzioan», adierazi dute erakunde horietako ordezkariek.

Clean Cities kanpaina babesten duten kolektiboek hainbat proposamen aurkeztu dituzte ZBE garatzeko, beharrezkoak diren emisioak murrizteko helburuak betetzen dituztenak, hala nola: ECODES, Transport & Environment eta Fundación Renovables erakundeek duela urtebete aurkeztu zuten erregulaziorako gutxienekoen proposamena; ZBE hiri txiki eta ertainetan abian jartzeko gida, Ecologistas en Accion taldeak Cyici proiektua ezagutzera eman zuena, otsailetik aurrera. Era berean, antolatutako elkarrizketa-gune irekietatik ateratako gomendioak egin dira.

Hemen duzu txosten osoa erderaz.