• Europako txosten batek agerian jarri ditu bultzatzaile genetikoen teknologiak giza osasunerako eta ingurumenerako dituen arriskuak.
• Ingeniaritza genetikoko teknologia berri honek aldaketa genetikoak zabaltzeko diseinatutako organismoak sortzea ahalbidetzen du — baita aldaketa horiek hilgarriak badira ere — basoko populazioetan.

‘Bultzatzaile genetikoak dituzten erakundeak: dimentsio berri bat ingeniaritza genetikoan’ txostenak, Ecologistas en Accionek gaztelaniaz argitaratua eta argitalpen zientifiko ugarik babestua, sustatzaile genetikoen aplikazioak deskribatzen ditu, bai eta teknologia berri horrek osasunerako eta ingurumenerako dituen aurrekaririk gabeko arriskuak ere.

Gaur egun ikerketa hainbat arlotan zentratzen bada ere, malaria bezalako gaixotasun-bektoreak desagerraraztea barne, nekazaritza bultzatzaile genetikoen aplikazio-eremu garrantzitsuena bihur liteke epe luzera. Bultzatzaile genetikoen patenteek ehunka animalia eta landare zerrendatzen dituzte, eta horiek eusteak edo ezabatzeak nekazaritza industrialaren errendimendua handitu dezake aldi baterako.

Eremu honetako bultzatzaile genetikoen helburua “izurrite eta belar txarrak” deiturikoak desagerraraztea da, eta, aldi berean, landareek hartu dituzten herbizidei aurre egitea saihesten da, agrokimikoen gehiegizko erabilera dela eta. – Baina bultzatzaile genetikoak dituzten organismoak (OIG) helburu kaltegarriekin ere erabil daitezke, adibidez, pozoiak edo patogenoak hedatzeko, nahiz eta eduki horiek ez diruditen espazio-efektuak eta espazio-efektuak.

Ecologistas en Accionek adierazi duenez, orain arte, bultzatzaile genetikoekin egindako esperimentuak konfinamendu-baldintzetan egin dira (laborategian edo edukiontzi itxietan), baina etorkizun hurbilean naturan OIG akabatzaileak askatzea aurreikusita dago.

Esperimentu horrek arrisku handiak izango lituzke, inolako bermerik gabe; izan ere, ez dago mekanismorik liberatu ondoren haien hedapena eraginkortasunez kontrolatzeko, eta ez dago ezagutza nahikorik izan dezaketen inpaktuak aurreikusteko. Espezieak nahita aldatzea eta/edo ezabatzea mehatxu bat da ekosistemen egonkortasunerako eta giza osasunerako.

Hauek dira txostenean dokumentatutako arriskuetako batzuk:

— Kontrol-ezintasuna. Ingurumenean askatu ondoren, organismo genetiko bultzatzaile bat (OIG) aktiboki hedatzen da basoko populazioetan, eta azkar barreia daiteke distantzia handira. Eragindako ekosistemen aniztasunak askoz zailagoa egiten du egon daitezkeen arriskuak aurreikustea eta kontrolatzea.

– Itzulezintasuna. Bultzatzaile genetiko batek genomaren etengabeko aldaketa eragiten du, eta aldaketa hori hurrengo belaunaldi guztiei transmitituko zaie.

— Beste espezie batzuekin gurutzatzen da. Bultzatzaile genetikoak espezie bakar baten genoman txertatzeko diseinatuta daude, baina kasu askotan ezinezkoa izango da eboluzioz hurbileko espezieekin gurutzatzea saihestea, espezieen muga gaindituz.

— Teknologiaren ondorio aurreikusezinak. Bultzatzaile genetiko askok CRISPR/Cas9 ingeniaritza genetikoko tresna erabiltzen dute, zeinak xede-genearen jarduera alda dezakeen eta/edo mutazio genomikoak eragin ditzakeen. Gainera, aldatutako organismoetan erresistentzia posibleak agertzeak tresna horren funtzionamendua alda lezake, aurreikusi ezin daitezkeen ondorioekin.

Diego Barcena Ecologistas en Accioneko bozeramaileak adierazi duenez, txostenak ondorioztatu du bultzatzaile genetikoak dituzten organismoak paradigma-aldaketa bat direla genetikoki eraldatutako organismoekiko, eta teknologia horri nazioartean luzamendua ematearen alde egiten du. Organismo horiek naturan askatzeak urratu egiten du Europako ingurumen-araudia arautzen duen arreta-printzipioa. Inoiz ez zen arreta-printzipioa OIGekin bezain garrantzitsua izan. Txosten hau argitaratuta, herritarrak eta gure arduradun politikoak teknologia berri honen balizko arriskuaz ohartarazten lagundu nahi dugu.

Hemen duzu txosten osoa (gasteleraz).