TABERNERO. BEN PARA BOTAR As INSTRUCIÓNS CANA
Autor e director: Patxo Telleria
Actor: Mikel Martinez
Cando: 20 de setembro
Lugar: Biltxoko (Baiona)

--------------------------------------------------------

Salvo cando o cliente pide a conta, escóitase a voz do tabernero. E excepto cando o patrón lle pida contas. Nesta obra o único protagonista é o tabernero, e o espectador ve e escoita a un público que normalmente non se ve nin se ouve.

O traballador leva media ou máis vida traballando neste bar. Coñece sobradamente as caras dos seus clientes, boas e malas: as súas teimas, queixas, bebidas, aditivos, alcois, cafés e gusto musical. Coñece todos os recunchos: onde se gardan as botellas, onde se gardan as kupelas, onde as moedas e onde os billetes son para estar á vista do cliente cando son demasiado. Como estender a persiana oxidada, como facer rapidamente a operación cos prezos que están a subir continuamente e cada canto tempo quitar o po á fotografía do xefe e a súa muller. Sabe botar as espumas necesarias á cervexa e, sobre todo, manter a distancia de dous dedos do vaso ao kañero. Con todo, non manda el mesmo e sábeo.

O absurdo é o núcleo do monólogo, tan realista como absurdo, tan absurdo como a realidade. Isto provoca unha mestura de comedia e traxedia: a escuridade da crúa realidade e a graza da maneira de contar. É un traballo de curta duración, de media hora de duración, suficiente para trastornar a vida do personaxe principal e para desafogar as entrañas: o alcol é malo para quen serve, pero non para o resto. A turistificación supón un fortalecemento económico para a hostalaría, non para o traballador. Leva toda a súa vida traballando nel, pero non na toma de decisións. Quere converter toda reflexión nunha acusación, pero tamén aprendeu a volver honestamente ao seu sitio para que a rabia non se vaia demasiado lonxe. Imaxínache.

O nerviosismo e a axitación do actor levan á acción ao pensamento e ao ritmo da historia. O traballo do guionista foi xenial, toda a dramaturgia: a maneira de contar a historia, o carácter simple e complexo da protagonista, ou o punto de partida para falar do mundo desde o buraco do bar –que se dá ao final, porque a historia non se conta na orde lóxica–. E o formato, o do microteatro, o de transmitir as ideas e a propia historia comprimida como un conto, coidando e dando peso a cada palabra. Biltxoko de Baiona xogou un papel moi especial. Os espectadores foron os clientes habituais do bar e un par de satélites máis. Como no argumento, a vontade do tabernero é compartir a sabedoría de tirar ben unha cana cos clientes de sempre. O ambiente foi especial e próximo desde o comezo da primeira parte do día.Paredes de pedra, bancos de madeira e exposicións de arte acóllennos, kañs ben tirados e música en eúscaro.