Como estades os membros de TV3? Tempos emocionantes para facer xornalismo, non?
Si, as máis emocionantes que coñecemos. É unha sensación ambivalente. Estamos entusiasmado, porque é sorte que desde a televisión pública nacional abórdese en primeira liña o día a día dun proceso con esa dimensión. A xente está orgullosa profesionalmente de poder vivir este momento. Ao mesmo tempo estamos moi cansos, xa que levamos un gran ritmo facendo informativos especiais e un seguimento en grao sumo longo posible. Os informativos de TV3 teñen máis peso que nunca na programación, non pairamos de facer programas especiais, de abordar os plenos do Parlamento e as manifestacións... E a redacción é a de sempre.
Cantos sodes nos informativos?
300 persoas contando todos os informativos da xornada. Realizamos os seguintes programas: informativos mediodía e noite, programa matinal, cadea de información 24 horas, páxina web que actualizamos continuamente, programas informativos, como reportaxes 30 minuts, documentais, económicos e informativos InfoK de mozos. Ao final somos moita xente, pero abrimos xanelas que van máis aló dos informativos.
Estades no punto de mira dos medios de comunicación en España.
"Unha televisión que funciona en catalán sendo a diana do nacionalismo español desde sempre"
Vivimos a campaña contra TV3 con moita tristeza e desesperación. Trátase dun relato absolutamente malintencionado, do que estamos convencidos que está a xurdir un relato que xustificaría a intervención dos medios públicos de comunicación en Cataluña. A diana do nacionalismo e o centralismo español foi a cadea pública que desde sempre funcionou en catalán e que ten unha mirada catalá. Sempre nos denunciaron sen ningún fundamento, pero o de hoxe é escandaloso. Esta intoxicación é a desesperada dimisión ética dunha parte importante do xornalismo español.
E que tedes que dicir ante iso?
No abanico mediático español os servizos informativos de TV3 son obxectivamente os máis plurais. En todos os informativos, nos faladoiros, hai todas as sensibilidades, o que non ocorre nas cadeas privadas e públicas españolas. A nosa pluralidade é innegable e o criterio sempre é informativo. Algúns denuncian que TV3 emite en directo varias manifestacións, como a que levou a cabo en protesta polas detencións de Cuixart e Sànchez por parte de Cuixart. Critícannos todo, pero nós facémolo todo. Tamén demos o apoio á unidade de España e, ademais, nós directamente démoslle máis cobertura que TVE. O público catalán que presenciaba TV3 ou 324 tivo coñecemento da manifestación, con entrevistas na rúa e outra información elaborada a partir da mesma. Con todo, incluíron no imaxinario español que é parcial que se informe da situación de independentismo.
Que queres dicir?
Vouche a contar unha anécdota explicativa. Ana Pastor entrevistou hai dous anos a Artur Mas, entón presidente da Generalitat. Preguntoulle cales eran as desvantaxes que podía ter a independencia de Cataluña e Mais fíxolle unha lista. Unha vez concluído, cando o entrevistador se dispuña a cambiar de tema, Mais díxolle: “Permíteme agora falar dos bos aspectos da independencia”. E o outro respondeu que non, “iso sería facer propaganda”. Ese é o imaxinario que queren instalar: que falar do malo da independencia é imparcial. Pero sempre tes que dicir o bo e o malo. As dúas caras da moeda, gústeche ou non, vanche ben as cousas ou non. TV3 nunca foi unha cadea a favor da independencia, iso si, TV3 informa das manifestacións que organiza unha maioría social e se estas son cada vez máis grandes, por suposto que se informará. Iso é o que hai, gústelles ou non. Os medios de comunicación españois tratan de impor unha gran perversión da realidade.
Facilítasnos algúns datos?
"No campo dos informativos somos líderes desde 1994 e desde fai 15 anos duplicamos o número de espectadores á seguinte edición de Tele5"
TV3 leva sete anos sendo a cadea máis vista de Catalunya. No ámbito dos informativos somos líderes desde 1994, e desde fai 15 anos duplicamos o número de espectadores á seguinte edición de Tele5. O noso share medio rolda o 25% e o de Tele5 o 12%. Cando suceden cousas importantes, como o referendo ou a folga xeral, obtemos datos moi altos. O día que Puigdemont declarou a independencia e suspendeuna, chegamos ao 52,3% de share, é dicir, máis da metade dos cataláns que vían a televisión vían TV3. Demostra que cando ocorre algo importante a xente busca a televisión catalá.
É unha gran responsabilidade.
Os Consellos de Redacción son moi vivos e moi debatidos. Existe unha preocupación permanente polos contidos que ofrecemos, para manter o rigor e dar voz a todos. Non o dirán nunca, pero entrevistamos a xente que non votou o 1 de outubro ou a familias de policías que tiveron que abandonar o pobo de Pineda para pór dous exemplos. Esforzámonos constantemente en dar voz a todas as partes, e temos a sensación de que estamos a facer ben o traballo, aínda que sabemos que non van deixar de disparar contra nós, porque se basean na mentira.
Que ambiente hai na redacción?
A pesar de que a intoxicación é constante, na redacción temos un ambiente tranquilo. Unido ao que estamos a facer, estamos satisfeitos e satisfeitos. Non hai censura nin dirigismo, e son categórico ao dicir isto. Nos informativos de TV3, os xornalistas redactan e emiten información que eles mesmos elaboran e contrastan. Nos Consellos de Redacción os debates son moi intensos e profesionais. Isto, por exemplo, non ocorre en TVE, na delegación de Cataluña hai moitísima tensión. Ademais de escribir os comunicados, realizaron publicamente protestas en contra da censura e do dirigismo na Cámara Alta. O ambiente é totalmente diferente, pero a pesar diso, dannos leña a nós. É un paradoxo que deixa en evidencia a falsa polémica que se xerou con mala intención.
Pódenos explicar a filosofía de InfoK?
Na cadea infantil emítese un informativo de 20 minutos cada tarde, dirixido a nenos e nenas de até 10 anos. Leva 16 anos en antena e gañou moitos premios, entre eles o de UNICEF. É un do tres referentes europeos neste campo. O que está a pasar é a filosofía de explicarllo aos nenos e que eles enténdano. Este é o informativo máis difícil, e toda a redacción está moi orgullosa deste traballo. A ver como explicas a un neno, de maneira que poida entendelo, o que está a pasar en Cataluña, ou que é o PIB, a crise económica, o atentado de agosto, as noticias de agresións sexuais, o bullying... Para realizar este exercicio é necesario realizar un gran esforzo xornalístico, masticar moita información e linguaxes para facer vídeos. Ten audiencia e os presentadores andan de escola en escola dando conferencias. Ademais, as escolas utilizan moito estes vídeos, algúns case todos os días, cando teñen que explicar temas difíciles.
Que esperan que faga o Estado español? Vedes posible que a policía entrase na redacción do mandamento militar?
"Os medios de comunicación españois están a impor unha gran perversión da realidade"
Agora estamos nun momento estraño, á espera do que ocorra. Pero si, a partir da detención dos cargos da Generalitat o pasado 20 de setembro, a redacción profundou intensamente na posibilidade de que a Garda Civil entrase na sede de TV3 como televisión pública porque somos unha estrutura de Estado. É simbólica. Vemos unha campaña orquestrada contra nós e é evidente que somos un punto de partida. Vivimos a situación con angustia, pero non sempre podemos traballar con esa presión. Sabemos que o Estado fará o que queira, pero nós non lle imos a dar unha escusa obxectiva. Temos que seguir facendo ben o noso traballo.
Se teñen escusa, eles prohibírona e vostedes emitiron a publicidade do referendo do 1 de outubro.
Si, emitindo esa publicidade institucional sabiamos que desobedecemos a suspensión cautelar do Tribunal Constitucional español, pero pensabamos, como moito, que a Garda Civil viría dicindo “quitemos a publicidade ou deteremos a dirección”. Pero non foi así. Nós emitiamos, porque somos a televisión pública e nacional, o Parlamento creounos. Sabemos, e deixámolo claro informativamente, que a pesar de que os medios españois chamábano “referendo ilegal”, non era así, senón un referendo suspendido preventivamente. Non era ilegal, porque non hai unha lei que diga que é ilegal facer un referendo. Había, pois, unha gran perversión da linguaxe. Como estamos sometidos ao Parlamento, ao emitir publicidade, actuamos conforme ás leis do Parlamento, aínda que sabiamos que algunhas leis españolas ían en contra. Ese era o risco que tiñamos, porque todo é situación, e non hai moita marxe.
Falando con xornalistas que están moito máis preto dos movementos populares e que fan outro tipo de xornalismo, faláronme moi ben de TV3, chegando a dicir que “é unha das cadeas máis profesionais de Europa”. Isto non ocorre en case ningunha parte. Cales son as claves?
É un paradoxo, porque non é complicado. O triste é que isto sexa unha excepción. A resposta é sempre priorizar o criterio profesional. O que pasa é que en moitas televisións públicas non se priman criterios profesionais, senón ideolóxicos, partidistas ou económicos. Parécenos un heroísmo, como en TV3, pór por encima de todo o criterio da independencia profesional e o xornalismo. Non só porque desde a dirección decidiuse facelo, tamén pola estrutura da redacción. Ten moitos contrapesos. Ademais do comité de empresa, existe un comité profesional formado por xornalistas de todas as seccións e cuxo obxectivo é preservar o seu contido. Calquera dúbida fálase aí. O debate e a autocrítica son constantes. Hai controis internos autónomos e os xornalistas votan a ver que xornalistas deben participar aquí. A vontade de primar o criterio xornalístico por encima de todo é explícita. Membros doutros medios de comunicación entenden que, ao cambiar a dirección dos informativos, os directores dos programas cambian en función desa afinidade. Eu levo ano e medio no cargo e sempre fixen todos os cambios que fixen por criterios operativos. Non hai ningún caso denunciado ou sospeitoso pola afinidade do cambio. Porque non existiu. Cando se pon á xente nos postos de mando, faise polo criterio xornalístico e o percorrido, non pola afinidade política. E facelo ben ten os seus froitos.
Imaxínasche TV3 en castelán?
"O principal reto é salvar a campaña de intoxicación contra nós"
De ningún modo. A razón fundacional de TV3 é a televisión catalá. A razón pola que Cataluña ten unha televisión digna no seu idioma é porque existe. “En Cataluña hai dúas linguas e facemos a metade e a metade”, afirman o PP e Ciudadanosetik.Hasteko non hai dúas linguas en Cataluña, senón 300, pero aínda que o castelán estea á altura da media do catalán, non ten sentido facer a metade e a metade. Temos que reflectir o noso país e facémolo. Nas entrevistas salguen os que falan castelán, etc., os subtítulos utilizámolos moito, pero todos os presentadores e programas están en catalán, porque o catalán é o único que ten TV3. Como cadea de televisión temos unha media do 11,5% de share. Iso significa que o outro 88,5% das televisións españolas están integradas en cadeas de televisión en castelán. Por tanto, os cidadáns que ven a televisión en Cataluña xa teñen oferta en castelán. Esta polémica non ten sentido.
Que retos tedes de face ao futuro?
O principal reto é salvar a campaña de intoxicación. Non imos deixar de facer ben o noso traballo e estamos a tentar illarnos da presión mediática dos medios de comunicación españois. Manter o noso criterio e estilo... e non vai ser a intervención do Estado español! Sería un desastre para nós, para o país e para a sociedade española en xeral. Sería moi grave desde o punto de vista dos dereitos civís. Hai xente que o xustificaría por ese falso relato que crearon os medios de comunicación españois, polas mentiras que fixeron sobre Cataluña. As protestas pacíficas en Cataluña convértense en disturbios [“altercado”] ou tumulto [“tumulto”]. O relato que se está elaborando para que a sociedade española compre intervencionismo e agresión ao Estado é moi perigoso.
“Kataluniako garai erabakior hauetan, hainbat medio erabakitzeko eskubidearen aurka ari direla argi ikusten da, eta beraz, mugimenduak gertatzen ari dira: jendea hedabidez aldatzen ari da, El País gisako hainbat mediotan zutabegileak zentsuratzen edo joaten ari dira, medio berriak sortzen ari dira... Kataluniako gizartea berkokatzen ari da, eta hedabideak horren isla dira”. La Directako kazetari David Bou eta Jesús Rodriguezekin bildu gara, hedabideen prismatik abiatuta, egoera aztertzeko.
Hedabide publiko eta pribatuak bereizten dituzte analisirako. Pribatuen alorrean, prozesuaren beroan hainbat medio digital sortu edo aurretik existitzen zirenak indartu dira. Hor aipatzen dituzte El Mon, Nació Digital eta Vilaweb adibidez. “Hedabide hauek diru-laguntza publikoak jasotzen dituzte, eta albisteak sortu eta sortu ari dira, asko biralak, proiekzio handia emanez soberanismoaren kontakizunari”, dio Bouk. Hedabide hauek harpidedunak irabazten ari dira beren hitzetan.
Txanponaren beste aldean, papereko egunkariak. Rodriguezen hitzetan, azken sei urteetan Bartzelonako kioskoen erdia inguru itxi dute, eta egun, paperak ez du hainbesteko eraginik: “Egunkariak medio digital bilakatzen ari dira, eta egunkarien salmenta ia %70 jaitsi da”. Bere hitzetan “prentsa idatzia hilzorian dago”, eta El Periodico eta El País gisako egunkariak ez badituzte itxi, batzuek hori gerta ez dadin dirua jartzen ari direlako da. La Vanguardiari negozio arazo bat ikusten diote: bere irakurlegoa prozesuan sartuta dago, zuzendaritzak berau suntsitu nahi duen bitartean. Hortik hitzak neurtu beharra, milaka harpidedun galdu nahi ez badituzte.
Herri mugimenduei eta protesta sozialei arreta handiagoa jartzen dien La Directako kideak pozik daude. Harpidetzetan gora ari dira, eta jende berria proiektura erakartzeko aukera ikusten dute egoera politiko honetan. Erreferendum eguna jorratzeko, aurretik greba orokorretan hasitako bidetik, hemeretzi kolektibo eta herri hedabidek indarrak batu zituzten Agència UO (Urriak 1 Agentzia) sortzeko. Guztira 150 lagun aritu ziren lanean egun horretan. Zer hobetua ikusten badute ere, halako ekimenen potentziala argi dute: lanera jende berria aktibatu eta bertan trebatzeko aukerak handiak dira. Aurrera begira, beren lekua berregiten ari direla diote, makro-politikak hartu duen dimentsioa ikusita, eta beste hedabide batzuekin albiste kopuruan ezin dutela konpetitu jakitun, beste eztabaida batzuk mahai gainean jartzeko arrakalak irekitzeko egin nahi dute lan. “Orain gizartea oso harbera dago eta zer gertatzen ari den ulertzeko iturri eta ikuspuntu berriak bilatzen ari da. Aukera bikaina da gurea bezalako proiektuentzat, ehunka milaka lagun daude burua zabalik”.
Hedabide publikoak jo-puntuan
TV3 eta Catalunya Ràdiok albistegien esparruan duten nagusitasuna oso esanguratsua iruditzen zaie Rodriguez eta Bouri: “Albistegien kulturak erabakitzen du gertatzen ari denaren eta ez denaren marko mentala. Horregatik joango dira, goiz edo berandu, TV3 eta Catalunya Ràdioren bila”. 155 artikulua aplikatu eta autonomia bertan behera utzita, aginte-kate eta egitura politiko kontuagatik, Lehendakaritza kontseilaria erori ostean, honen azpian TV3 eta Catalunya Ràdioko buruak daudela gogoratzen dute. “Denaren bila joango dira”.
Herritarrek orokorrean TV3 ez dutela arriskuan ikusten uste dute. “Ez naiz inoren gainetik jarriko moralki, baina batzuetan inozentzia puntua dagoela iruditzen zait. Halere, esan behar dut oso harrituta nagoela ikusita mobilizazioak zein puntutara heltzen ari diren, jendea eskolen atarietan egon baitzen eta jipoituta atera asko. Dena den, uste dut ez garela kontziente zer nolako tamaina hartzen ari den guztia. Gure belaunaldia ez gara hain egoera zailean sekula egon, ez ditugu imajinatu ere egiten gertatuko diren gauzak, gertatzear dago”, dio Bouk.
“Nora doa hau?” galderari erantzun gordina eman dio Rodriguezek: “Hemen unionistek ez dituzte hauteskundeak irabaziko. Katalunia indarrez hartu beharko dute. Zazpi urteko prozesuaren nekea neke, azken hilabetean gertatu den guztiarekin harri bat bezain gogor dago bi milioi pertsonatik gorak osatzen duten blokea, eta 155. artikulua aplikatuta, gehiago. Alderdi independentista guztiak ezin dituzte ilegalizatu, hori egiteko, estatu kolpe bat fundamentuz ematen duzu. Halere, errepresio maila traumatikoak aplikatzeko gai dira”, dio kazetari zailduak. Bere ustez, hildakoak badaude baliteke klase ertainek borroka utzi nahi izatea, baina kontrakoa ere gerta daitekeela dio. “Nik ez dut garbi ikusten nola kontrolatuko duten lurraldea. Agian Bartzelona kontrolatzera hel daitezke indar guztia horretara jarrita, baina Katalunia osoa?”.
Tren geltoki bateko nasa, bi lagun eta besarkada bat. Besarkada hori izoztuta geratuko da hurrengoan elkartu arte. Ni etxera itzuliko naiz, bera hor geratuko da. Han geratuko da aske izanda ere injustiziak harrapatu nahi gaituelako sentimendu mingarria ere. Jesús... [+]