Nalgún momento
O carrozillo ou caracol (Rhamnus alaternus) non é abundante. É berozale e vive moi ben entre outras árbores e arbustos que comparten esta mesma afección, como o madroño (Arbutus unedo), o alcornoque (Quercus suber), o lauro (Laurus nobilis), a maternidade (Quercus pyrenaica) e outros que non teñen “resurrección” ao final do nome, como o brezo branco ou a leituga (Hojalata). Gústanlle as rexións húmidas tépedas. No paraíso da costa do País Vasco gózase, pero non en todas partes, as terras que lle gustan son secas, con pouco nitróxeno e alto pH; non en balde dise que as zonas habitadas do carrozillo son terras da arte.
É unha especie dioica, é dicir, algunhas plantas son femias e outros machos. Xa o dixen o outro día, cando o pole do macho fecundara á femia, si cómese o froito que esta última dá, as tripas baleiraranse nun dicir amén. En caso de inxestión masiva, o risco de sangrado ou hemorraxia na cavidade é moi alto. A auga das súas poliñas e follas novas tómase para derretir sangue; o botánico catalán Pío Font i Quer explícao perfectamente no libro Plantas Medicinais, O Dioscorides renovado (1961): pór un arañazo na auga, cando ferve, dicir un padriño e quitarllo do lume. Din que hai que bebela pola mañá, en xaxún, sen mesturar azucre e sen facer bobadas nin bobadas, dentro do rau! Hoxe en día, grazas á lúa, como non sabemos padriños, que teremos que dicir? Que verso ou canto ten a estatura ou semellanza daquel vello pai? O que o saiba, bótao.
Coas súas ramas fanse paus. A pel utilízase para tinguir a la de amarelo. A madeira, compacta, dura e igual, é boa para traballar no torno. O etnógrafo e académico de honra alavesa Gerardo López de Guereñu, na súa obra Botánica popular alavesa (1975), cheira a esta madeira e é un excelente combustible para quentar os fornos de pan. Do mesmo xeito que o seu primo Rhamnus, o da franga zumalicarra, é apta para facer mangos. Sobre este curmán, o biólogo navarro Luís Miguel García Bona tráenos unha bonita curiosidade en Navarra, plantas medicinais (1981): o seu carbón lixeiro usábase para fabricar pólvora.
Veneziako urmaela, 452. urtea. Hunoen inbasioak bultzatuta, Italiar penintsulako barrualdeko hainbat biztanlek eremu zingiratsuan hartu zuten behin behineko babesa. Baina lonbardiarren inbasioak iritsi ziren urte batzuetan, eta bizitoki iraunkorra bihurtuko zen etorkin... [+]
O pasado febreiro. Adeus ao inverno e benvidos á policía municipal, ao céspede ou ao céspede. É bonito que che ennegrecas, pero para unha próxima vez deixarei ese camiño. Aínda quero tirar da madeira...
O outro día Berria traía a historia da desolada fachada de... [+]
Da madeira xorde máis que acha, entre outras expresións... Pero o proverbio di: "Acha pola madeira". Volta da muela: da semente á planta, semente á planta. Moitos deles foron Gotzon Garate. Preparada para o goce?
Que madeira, que acha. Que tronco, que acha! Semente. Era un... [+]
Madeiras duras, resistentes, que terán que soportar moita tensión e forza, botaranse nestas tebras, como dicía o outro día. Si por casualidade córtasche algunha árbore para conseguir unha madeira deste tipo, a lúa menguante de febreiro pecharase cun mes, e eses son os... [+]
O inverno adoita ser a época da madeira e a madeira. A maioría dos que se usan na nosa cultura córtanse no inverno. As madeiras resistentes, resistentes, resistentes á tensión e á forza, tiraranse nestas lúas. Os traballos de demolición de troncos que dean lugar a... [+]
As condicións meteorolóxicas han acabado; a auga, a auga e a auga. De que falar no ascensor ou na parada do autobús? Non hai novidades e hai que empezar a tirar doutra cousa para contar historias. A vantaxe de que se di que hai mal tempo, hai que pensar... O barro volveu ao... [+]
A última vez que estiven rodeado de ti. Jon Maia fíxose cargo da forza que ten o bosque e a árbore sobre nós, e da influencia que ten na nosa cultura para facer un deses grandes documentais; Gutik Zura chámase Gutik Zura e quen queira axudar cuns cantos centavos a... [+]
Do mesmo xeito que á árbore, é cultura pór a árbore encima e suxeitar as ramas. Gran coñecemento, cultura. Pola contra, rompendo as ramas e deformándolas, axudaría a unha planta que sería rapaz e daría á súa vez un novo futuro. Cultura: traballar. Axudar a crecer... [+]
Toco o violín. Son un arpista mellor que violinista, pero o violín é o meu medio de vida. Verán cálido, a calor dura moito. Pegámoslle. No verán teño a pagotxa, a corda de concertos. No verán, o Alfer, ademais do primeiro, se enorgullece, e algúns teñen que explicar... [+]
Si cando eramos nenos viamos a un can rascándose coa pata para acougar o picor ou para mandar ás pulgas a tomar o vento, diciamos que estaba “a tocar a guitarra”. Os cans, non sei, pero algún can tocará o violín. Quero dicir que será algún can violinista.
Para tocar,... [+]
As árbores, árbores e arbustos se mejillan, podan e encollen. Ás veces lagartos e brotes, ás veces poliñas, lindos cornos, e mesmo ramas duras. Quiteillo e deixei a ferida de regreso.
Cortamos as plantas para darlle unha forma determinada: para ter sombra, para que o sete... [+]