É tan habitual aceptar certas verdades, sexan reais ou presuntas, porque se recoñece autoridade ou confianza a quen as comunica, e só por iso podemos dicir que é un “acto fehaciente laico”.

Por iso é tan sorprendente que moitas persoas entendan así a realidade, non como ven ou perciben, senón como outras lle contan. O acto de fe, agora, non é crer o que non vemos, senón crer que o que estamos a ver é como o que nos contan.

Esa reflexión pódese derivar, claro, pero o que eu quero subliñar é que ese “acto laico de fe” ten a súa orixe na desconfianza persoal, na falta de criterios, na debilidade persoal e na falta de madurez. Sempre aceptando a presunta autoridade externa. E iso é perigoso. Moi cómodo, si, pero perigoso.

Outra derivación moi importante, non persoal, pero tamén social, que se está producindo nas últimas décadas; un claro divorcio entre a mensaxe da dereita abertzale e a praxe, no sur de Euskal Herria.

É prexudicial e perigoso, porque deixa de lado a capacidade de cada un e aceptamos e asumimos como auténtica o que nos entra pola porta da falsidade que deixamos aberta.

Algo parecido ocorre cando o señor Eneko Andueza di que el non sabe nada sobre a corrupción que imperou no seu partido. Está a tecer estratexias afastadas da intelixencia e do instinto. Só quere cumprir unha conciencia fiel ao imperativo categórico do poder. Votar é unha condición necesaria en democracia, pero non suficiente para asegurar a calidade moral do sistema.

Unha democracia constitucional debe basearse na pluralidade de partidos, nas eleccións libres e competitivas, na separación de poderes, na soberanía popular. É dicir, en garantía de dereitos fundamentais e liberdades públicas.

No sistema actualmente existente no Estado español, a historia dos últimos 40 anos mostra que a elección dos gobernos non se proxecta desde o plebiscito de masas, senón desde a suposta imparcialidade dos xuíces. E iso non o di “só” o señor Iraeta.

Os parlamentos, os parlamentos centrais do sistema, son só aparencias, substitutos, eco do poder insaciable.

A división de poderes, na práctica política, queda absolutamente difuminada, moi afastada da realidade. En canto á garantía de dereitos e liberdades, nun lugar como o Estado español, onde os xuíces independentes son escasos, é imposible que a xustiza que se fai sexa correcta.

Por todo iso, nestas condicións, convocar eleccións é burlar de democracia. Só serve para satisfacer, lexitimar e protexer o imperativo do poder e dos seus colaboradores.

Desde o meu punto de vista, desde Navarra, está claro que neste conflito político apenas hai nada que pareza. Para o goberno de Pedro Sánchez, a táctica “antiga” segue sendo válida. Por tanto, non hai un conflito vasco, o único que hai é que tanto uns como outros, os seus colaboradores queren ignorar o que a maioría dos vascos afirma que non son españois e queren ser o que son, os vascos.

Nun sistema que se considera democrático é inaceptable, vergoñoso, cínico e mesmo teatral, expor nestes niveis de coñecemento e coñecemento que o nó gordiano da convivencia entre os dous países limítrofes atópase nunha necesidade ética urxente (herdeiros de ETA). Con iso queren ocultar as carencias do réxime que impoñen desde Madrid.

Teño que recoñecer que me parece lamentable defender un proxecto que impoña un nacionalismo concreto (español) desde tribunas prestixiosas, condutas que se consideran sabias, e cualificar como excluínte, sen ningún tipo de vergoña, o dereito á libre determinación.

Quero lembrar que unha e outra vez acudir á memoria selectiva supón un risco evidente de “atrofia cerebral” ao rexeitar de forma intencionada unha parte do cerebro. Hai intelectuais que aceptan este risco porque creo que o consideran rendible. Evidentemente, é unha cuestión de principios.

Un libro de dous mil cincocentos anos, A arte da guerra, un dos textos clásicos chineses máis importantes, aínda que pasou tanto tempo, ten moita forza e segue sendo útil. É máis, si trasladamos as súas estratexias de loita ao mundo da política, que en realidade é o campo de batalla actual.

Porque a obra de Sun Tzu non é só un libro de prácticas militares, senón un tratado que mostra a estratexia de aplicar con sabedoría o coñecemento humano en momentos de confrontación. Trátase , por tanto, dunha obra para entender as raíces do conflito e buscar unha solución.

Seguramente o señor Pedro Sánchez non ten a formación necesaria para asumir unha responsabilidade histórica como a actual, ou non lle deixan “quen” que manteñen nA Moncloa. Dá igual. O certo é que a sociedade abertzale ha visto que chegou a hora de tomar decisións e levalas a cabo. Decisións boas, serias e irrevogables. Decisións que posibiliten o acceso ao lugar desexado.

A mesa está lista, chegou a hora para comer.

Josu Iraeta, escritor