En Gipuzkoa, un neno pode inscribirse nun club deportivo, pero está obrigado a realizar Deporte Escolar de 6 a 12 anos (de 6 a 8 anos Jolas Hezi, de 9 a 12 anos Multikirola). Actualmente, 17.545 nenos e nenas participan no programa Multikirola, dos cales o 36% só fai Multikirola e o 64% inscríbese nun club, segundo datos publicados por Diario Vasco.

Por que só ao club?

A sentenza, que suspende a obrigatoriedade, congratulou a numerosos pais e nais. Argumentan que teñen que ser libres para elixir o deporte que queren e que o neno non ten por que facer outros deportes que non lle gustan. É máis, ademais de practicar o deporte que lle gusta nun club, o ir ao Deporte Escolar lévalle moito tempo, polo que é comprensible que algúns pais consideren excesiva a obrigatoriedade. O rendemento tamén é ás veces clave: neste deporte que o neno (a familia) elixiu, a miúdo buscan mellorar e progresar, especializarse no que lle gusta ou no que é hábil e hábil. Ademais, na cabeza do deporte de elite, o modelo que se imita ou se achega a el, baseado na competición, non o ve mal, e moitos clubs móvense ao redor dese modelo.

Por que Deporte Escolar?

Desde a Deputación Foral de Gipuzkoa, en relación co recurso que se interporá, acláraselle: Si o Deporte Escolar abandónase e só queda o deporte baseado nos clubs como acenos de identidade entre os nenos e nenas, “construiríase un sistema elitista e excluínte, estruturado ao redor das persoas con talento e centrado no resultado e no logro. Se segregaría entre os ‘bos e os malos’”. De feito, quen non pode participar nun club, por exemplo, debido á situación socioeconómica, queda fóra do modelo.

Un dos obxectivos de Deporte Escolar é probar de todo o relacionado coa actividade física e traballar de maneira integral as habilidades e destrezas, en lugar de limitarse a un único deporte –no caso dos mozos, directamente ao fútbol–, xa que a especialización temperá non é beneficiosa a longo prazo segundo diferentes expertos. Así resumiu as características e valores do Deporte Escolar Luís Mari Zulaika, profesor de Educación Física, nunha mesa redonda organizada por ARGIA: “a diversidade deportiva; réstaa de importancia ao resultado –nos niveis inferiores non hai clasificación–; a non realización de grupos por categorías –en lugar de pór os mellores e os máis mediocres nun grupo, formando grupos naturais e mixtos cos compañeiros de clase–; a prioridade dos obxectivos educativos; a responsabilidade da xestión nos centros educativos e non nos clubs ou asociacións deportivas que teñan como obxectivo o resultado e o rendemento; a participación de todos para que a diferenza sexa mínima”.

Un modelo e outro: árbore vs pirámide

Podemos falar de gustos, de liberdade, de perder o tempo… Pero no fondo, a miúdo hai detrás dúas formas de entender o deporte, que chocan en varias ocasións. Así o explicou Zulaika na citada mesa redonda: “Antes seguíase o modelo da pirámide, organizado para crear no futuro deportistas de alto nivel, e para iso elixíanse os mellores, concentrábanse neles e os outros ían perdendo no camiño. No século XXI, se o obxectivo é promover un estilo de vida activo entre toda a cidadanía, ese modelo non nos serve. Hai vinte anos expúxose unha lei xeral para a CAPV –logo cada territorio histórico fixo a súa propia interpretación–, máis cerca do modelo que sería para toda a cidadanía, para promover un estilo de vida activo e saudable. Para iso optouse polo modelo de árbore: que o neno e a nena proben desde o principio as habilidades motrices básicas para desenvolvelas na súa totalidade e na súa globalidad, e que o día de mañá empezarán a saír as ramas, algunhas se destinarán á categoría superior e ao dominio, pero todos os outros estarán preparados e terán interiorizada a cultura para manter unha vida activa no tempo libre. Que pasou? Que os colectivos a favor do rendemento teñen unha forza enorme, que son un poder fáctico excepcional, e que quen deberían tomar decisións sucumben a esa presión. No caso de Gipuzkoa, por exemplo, durante moitos anos tivemos o modelo da árbore moi ben desenvolvida, pero imos retrocedendo pola forza que ten o modelo de pirámide”.