Iruña-Veleia continúa sacudindo o mundo da arqueoloxía. Nesta ocasión realizaron un espectacular descubrimento: Un circo romano de case dous mil anos, que podería ser para unhas 5.000 persoas, atópase oculto na parte inferior do xacemento.

A noticia, adiantada o martes na Cadea Ser, foi publicada este mércores pola mañá polos responsables de cultura da Deputación de Álava e do Goberno Vasco, e polos representantes da empresa Arkikus, Javier Ordoño e Iker Ordoño.

Para a deputada de Cultura e Deporte, Ana do Val, "o achado é moi importante e volve reiterar que Iruña Veleia é un gran xacemento da antigüidade, cun gran potencial arqueolóxico e histórico para o seu estudo".

Para atopar as pegadas, Arkikus utilizou unha técnica moi especial: fotografías antigas e novas aéreas, imaxes de drone e cartografía co escáner láser LiDAR. Así, identificouse unha estrutura de 280 metros de longo por 72 de ancho, o que, "sen dúbida", podería ser un circo romano.

Os responsables da empresa arqueolóxica han explicado que as dimensións e características da estrutura son similares ás doutros monumentos. Nas fotografías difundidas pódese apreciar unha forma longa de dúas liñas paralelas e un lado pecho por medio círculo, no subsolo dos campos de cultivo. Agora, o achado deberá ser confirmado polas escavacións que se están levando a cabo na zona.

No circuíto facíanse carreiras de cabalos e de carros, sobre todo na época romana; nun dos lados había porta triumphalis, de onde saía o gañador, di Javier Ordoño nunha entrevista en Radio Euskadi.

Ordoño explica tamén as razóns polas que non se deu conta de que até agora existía unha estrutura tan grande: "Ninguén mirou cos ollos que hai que mirar, porque non estaba adestrado e non se utilizaron as tecnoloxías axeitadas", explicou.

Segundo o membro de Arkikus, o momento da observación tamén foi clave: "Nós comparamos o crecemento dos campos e iso ensinounos algunhas estruturas. Isto só pódese facer ao final da primavera en días moi concretos, cando chegan os grans e danse as condicións axeitadas. Case vimos ao circo saír da terra, por así dicilo.

Centos de edificios baixo terra

É o terceiro circo que se atopa no norte da Península Ibérica, o da cidade romana de Tarraco en Tarragona e o de Calagurris en Calahorra. Isto demostra a importancia que tivo a cidade de Iruña-Veleia no lado da calzada que entre os séculos I e V dirixíase desde Astorga a Bordeus, segundo os arqueólogos.

Ademais, aínda hai moitas outras estruturas por descubrir. Arkikus observou ao redor de 251 hectáreas de xacemento con estas técnicas singulares e identificou "evidencias" dos restos de centos de edificios. Pertencen a un urbanismo organizado, como son as rúas porticadas, os espazos públicos, as vivendas, os barrios e os templos culturais, así como outras infraestruturas como abastecemento de auga.

No entanto, os responsables de Arkikus tamén deron mostras de prudencia na súa comparecencia deste mércores, xa que hai edificios que ven claramente e outros que aínda non se confirmaron como estruturas antigas.

Na comparecencia, tanto arqueólogos como autoridades descartaron que o circo váiase a escavar na súa totalidade, xa que non sería sostible e habería dificultades para a súa conservación: "Convén investigar, publicar, divulgar, aproveitar economicamente... pero o que nos interesa é o coñecemento histórico".