Gure herriaren zatiketa irudika dezakeen Behobiako herritik hasiko gara. Herri honen parte bat Iruni dagokio, eta bestea Urruñari.

Handik gertu, Bidasoa ibaiaren erdian, Faisaien Irla dago. Irla honetan (urte erdian espainiarra eta beste erdian frantziarra dena) Luis XIV.ak eta Felipe V.ak “Pirinioetako Bakea” sinatu zuten 1659an. Akordio horretan gaur egun ezagutzen dugun Espainia eta Frantziaren arteko muga adostu zuten, eta horrenbestez, Behobia eta, oro har, bi aldeetako herriak definitiboki banatuak geratu ziren.

Bidasoa gaineko zubia iparralderantz igaro eta berehala eskuinetara eginez gero, Biriatu herri politerantz igoko gara, handik 3 km-tara. Herritxo hau Bidasoaren gaineko balkoi natural batean dago, herria bera begiratoki pribilegiatua bihurtuz. Bertako pilotaleku, Herriko Etxe, ostatu, eliza-hilerri, etxeek... osotasunean hartuz oso leku atsegina bihurtzen dute.

Behobian eskuineko aldetik Urruñarantz egin eta 3 km-tara errepidea ezkerretara utziz, beste km. batera Florenia izeneko Lore-Parke koloretsua dugu: milaka zuhaitz eta zuhaixka, milioi bat lore baino gehiago, uharkak, bidexkak... Jatetxe eta bestelako zerbitzuak ere eskaintzen ditu.

Errepidean berriz, 2´5 km egin eta ezkerretara, Urruñan sartuko gara, historikoki Iparraldeko herririk garrantzitsu eta handienetako bat. Erdialdean, Herriko Etxearen aurretik igoz gero, Sokorriko Kaperara iritsiko gara. Bertan Larrungo bista politak eta estela diskoidal interesgarriak aurkituko ditugu.

Urruñako elizaren aurretik igaro, erdialdetik irten eta errepidean sartu ondoren, momentuz bederen zuzen-zuzen ekingo diogu, 500 metrotara Urtubiko Jauregia bisitatzeko. 1149an eraiki eta 1341ean gotorleku bihurtua, XVI. mendean harresiak galdu eta Omenaldi-Dorrea eraiki ostean, XVIII.ean berriztatu eta beste eraikin batzuk erantsi zizkioten. Guztiaren ondorioz, kanpoaldea nahiz barrualdea oso ederrak ditu, Flandesko tapizak barne. Apiriletik urrira bitartean egunero zabalik dago (astearteetan izan ezik), 14-19 bitartean; helduen sarrera 35 libera dira

URRUÑA

Denbora luzean Lapurdiko eta, oro har, Ipar Euskal Herriko udalerririk garrantzitsuenetakoa izandakoa dugu, baina denbora aurrera joan ahala, gune esanguratsuenak banandu egin zaizkio, Hendaia adibidez.

XI. mendetik ezaguna, XVII. mendea arte Paris eta Madril arteko biderik motzenean kokatua (Pariseraino 13 egun dilijentziaz), bere kale-errepideak hainbat mendetan pasabide eta atsedenleku izan dira. Bere garrantziaren beste bi adibide hurrengoak izan daitezke: Lapurdiko lehen posta ofizialetako bat izatea, eta Lapurdiko armarria ere Urruñakoaren berbera izatea.

IKUSTEKOAK

Nahiz eta udalerria berez nahikoa zabala izan, erdigunea Kale Nagusiak zeharkatzen duen plazaren inguruan bildua dago. Lapurtar kutsu nabarmeneko Plaza honetan arkupedun Herriko Etxea, frontoia, eliza eta baserri moduko etxe tipikoak aurki ditzakegu. Banaka hartuta, bat ere ez da gehiegi nabarmentzen besteen gainetik, baina orokorrean, Lapurdiko beste herri askotan bezala, enparantza oso atsegina bihurtzen dute.

San Bizente eliza berez XI-XII. mendekoa da, baina XVI.ean Berpizkundeko estiloan berreraiki zuten. Barruan XVIII.eko pulpitua azpimarratuko dugu. Kanpoan, 45 metroko kanpandorrean esaldi esanguratsua irakur daiteke: “Vulnerat omnes, ultima necat” (Denek dute kolpatzen, azkenak du hiltzen).

SOKORRIKO BASELIZA

Izen bereko bidearen amaieran, 100 metroko altueran dagoen ermita honetatik Landetarainoko kostaldea ikus daiteke, ikuspegi ederra baitago bertatik.

XVI.ean Ama Birjinaren omenez eraikia, Frantziako Iraultzaren garaian suntsitua, eta berriz ere 1813an berraltxatua, 1608 eta 1831ko izurriteetan hildakoak gogoratzen dituen hilarri diskoidal bilduma oso interesgarria ikusiko duzue jiran jarriak.

FLORENIA LORE-PARKEA

Behobia eta Urruña artean kokatua, 18 hektareatan zehar barreiaturik mundu osoko milioi bat lore baino gehiago eta milaka zuhaizka eta arbola ikusteko eta horiekin gozatzeko aukera izango dugu. Parke osoa paseo atseginean (pare bat ordutan) bisitatzea errazten diguten hainbat bidezidorrek ere laguntzen dute.

Zabalik: Otsailaren 5etik martxoaren 5era, 14-18 ordu bitartean. Apirilaren 1etik urriaren 1era 10-19 ordu bitartean. Urrian 14-18 bitartean. Uztaila-abuztuan izan ezik, astelehenak itxita. Sarrerak: helduek 36 libera; umeek 25 libera.

Florenia