SAN MIGELERA ERAMAN GAITUEN
BIDETIK, elizara iritsi aurretik (300 metro lehenago) eskuinean
beherantz doan bide bat ikusiko zenuten. Seinalizaturik ez dagoen
arren, hormigoizko plakez egindako bide horretxek zuzenduko gaitu
Uharte-Arakilera. Beti zuzen eta beherantz goazela, tarteka bista
ikusgarriak eskainiko dizkigu, Beriain mendiaren itsasontzi itxura
esaterako.
SAKANA Bidea Uharte-Arakilgo (Zamartzeko
Andra Mari eliza, Erdi Aroko harrizko zubia eta San Joan Bataiatzailea
eliza bisitatu daitezke) sarreran bertan bukatzen da, errepide orokor
zaharraren ondoan. Errepide honetatik oso hurbil N-240 autobide
berria pasatzen da. Bertan Gasteizerako norabidea hartuko dugu (bestela
Iruñearantz goaz). Tartean, gure ezkerraldean berriz ere
Beriain mendia dugu, bailara osoa mendean hartzen duen errege itzela.
Autobidea ibilbidearen 77,5. kilometroan utziko dugu, Etxarri-Aranatz
irteeran. Kilometro eta erdi geroago, Urbasa eta Aralar artean pribilejiatuki
kokatutako herri honetako sarreraraino ailegatuko gara (Jasokundeko
eliza bisitagai).
Orain, herriko Kale Nagusia, parke atsegina eta trenbide batzuk
zeharkatu ostean, Beasainerako bide ederrean Gipuzkoan barneratzera
goaz.
GOIERRI Gipuzkoako sarrera den
Lizarrusti mendatearen igoera zein jaitsiera politen ostean San
Gregorio auzo ataundarra aurkituko dugu, eta pare bat kilometro.
geroago San Martin, Ataungo erdigunea. Herriko auzuneak zeharkatzen
dituen kale errepidea 10 kilometro ingurukoa da, bertakoen esanetan
Ataun "Europako herririk luzeena" bihurtuz. San Martinen, elizaz
gain, Iturriko plazaren inguruko eraikinak (XVI.-XVII. mendekoak)
aipa ditzakegu; Murkoondon berriz, Sara, Joxe Miel Barandiaranen
etxea.
5 kilometro geroago Lazkaora desbideratuko gara, ondare historiko
bikaina zaindu duen herria sigi-sagean zeharkatuz. Lazkao Txiki
bertsolari maitatuaren jaioterrian hurrengo monumentuek aipamen
berezia merezi dute: San Migel parrokia (XVI. eta XVII. mendekoa),
XVII. mendeko Lazkanotarren jauregia (armarri eta zutabedun aurrealdea),
Maizpide Euskaltegiaren aurrealdea, Benediktarren monastegia eta
hurbileko Santa Ana monastegia.
Industrigunea zeharkatu eta errepidera itzuli ostean berehala Beasainen
sartuko gara, zubi pare baten azpitik eskuinera. Loinazko San Martinen
jaioterrian Igartzako monumentu multzoa nabarmen dezakegu (herriaren
sarreran): jauregia (XIII. mendeko dorretxearen Berpizkundeko oinordekoa),
burdinola, zurezko urtegia, Dolarea baserria, errota, Erdi Aroko
zubia eta gurutzea.
Hemendik hurbil, Loinatz auzoan San Martin basilika eta Andra Mariaren
baseliza ikusgai ditugu. Azkenik, erdialdean Andre Maria Zeruratuaren
parrokia, San Martin plaza eta bertako udaletxea aipa ditzakegu.
Ordiziak, Beasainekin batera hiri-multzo bakarra osatzen du, bata
amaitu aurretik jada bestea hasten delako. 1256an Alfontso X. Jakintsuak
fundatua eta karlistadetan garrantzi handiko gunea, gaur egun bertako
nekazari-azoka garrantzitsuarengatik oso ezaguna da.
Ordizian bertan eskuinalderantz Zaldibiarako norabidea hartuko
dugu, N-1ean sartu gabe sigi-sagean. Hortik aurrera zuzen goazela
bidea gero eta politagoa da, Txindokiren gailur zorrotza ikusgai
dugula.
Ordiziatik 5 kilometro ingurura Zaldibia zeharkatu (Santa Fe eliza)
eta Larraitz-Abaltzisketara goazen bitartean Txindoki gero eta izugarriago
agertzen zaigu, Euskal Herriko mendirik ikusgarrienetakoa da-eta.
Bertara igotzen ahalegintzeko lekurik ohikoena eta ederrenetakoa
Larraitz baseliza da, Zaldibiatik 5 kilometrotara.
2 kilometro geroago, Abaltzisketa herritxo lasaiko San Joan Bataiatzailearen
eliza ondotik (XIII. mendeko elizpe erromanikoa) Amezketarantz zuzenduko
gara. Jaitsieran, alde batetik Txindoki bera eta bestetik bailaran
zehar sakabanatutako baserri multzoa ikusiko dugu. Pernando Amezketarra
pertsonaia bitxiaren jaioterrian Jauregi Etxea, San Bartolome eliza
(dorre ederra) eta San Martin baseliza ikus ditzakegu.
Ibilbidea amaitzeko, Amezketan ezkerrera egin eta jada beti zuzen,
Alegiatik pasatuz (San Joan Bataiatzailearen parrokia eta Zubi Zaharra),
Tolosaraino iritsi gaitezke, horrenbestez Aralar inguruko zirkuitoa
osotuz.
|