Oier Lakuntza
Zientzia mundutik at dabilen jendearentzat, sarritan zientzia baino mito itxura handiagoa dute zientziari buruz entzuten diren kontu askok. Blog honetan, gaurkotasuneko gaietatik abiatuta, zientzia gaiak hobeto ulertzeko argibideak eskainiko dira, ahalik eta modurik xumeenean. Halaber, zientziak gordetzen dituen zenbait bitxikeriarentzat, eta beste blog nahiz aldizkarietan jorratzen diren zientzia artikuluei buruzko hausnarketa eta gogoetetarako ere tartea egongo da.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- Epigenetika: geneak ez dira dena | EIBZko liburutegia(e)k Epigenetika: geneak ez dira dena bidalketan
- Negutegi efektuaz | EIBZko liburutegia(e)k Negutegi efektuaz bidalketan
- Oier Lakunza(e)k Nanoteknologia bidalketan
- Iñaki Suinaga(e)k Nanoteknologia bidalketan
- Nanoteknologia | EIBZko liburutegia(e)k Nanoteknologia bidalketan
Oinarrizkoa/aplikatua: betiko eztabaida
Atalak: Gogoetak
Aste honetako sarreran, Elhuyar aldizkariaren azken alean Maria Jesus Esteban Galarza matematikariari egindako elkarrizketa hizpide hartuta, ikerketa teoriko eta aplikatuaren inguruko gogoeta batzuk plazaratu nahi nituzke.
Zalantzarik gabe, eztabaida hori zientziaren arlo guztietan ematen da. Nik adibidez, sarritan izan ditut era honetako eztabaidak beste lagun kimikariren batekin, eta aipaturiko elkarrizketak,, matematikariek ere halakoak izaten dituztela erakusten digu. Zentzu horretan, biólogo, fisikari edo geologoek ere beren esamesak izango dituzte.
Arloaren arabera baina, aztergaia ezberdina den heinean, ikerketa teoriko eta aplikatua bereizten dituen marra ere ezberdina da. Hala, posible da matematiketako ikerketa aplikatuaren lorpen bat, beste arlo bateko oinarrizko ikerketa edo ikerketa teorikoan erabiltzea. Esate baterako, Maria Jesusek ekuazio diferentzial ez linealen inguruan ikertzen du, eta arlo horretako ikerketa aplikatuaren lerro bat, fisika eta kimika kuantikoan ohikoak diren ekuazio batzuk ebazteko modua aurkitzean datza. Lortu ezkero, kimika teorikoko ikerlariei beren kalkuluak egiteko método berri bat eskeiniko die, ikerketa aplikatuko lorpen bat, oinarrizko ikerketarako baliabide gisa erabiliko litzateke, alegia. Horregatik nioen, zientzia esparruaren arabera, bi ikerketa mota hauek bereizten dituen marra oso aldakorra izaten dela.
Honek, ikerketa teorikora ere dirua bideratu beharra erakusten du. Izan ere, sarritan oinarrizko ikerketak zerbaitetarako balio ote duen zalantzak sortzen badira ere, era honetan lorturiko ezagutza berriak oso baliagarriak izan daitezke ikerketa aplikatuari begira. Posible da oinarrizko aurkikuntza batzuk denborarekin bide bazterrean gelditzea, baina hori bidea jorratu ahala baizik ez da ikusten, eta oinarrizko ezagutza gehiago eduki ahala, gehiago izango dira ikerketa berriei irekitzen zaizkien ateak ere.
Ikerketaren piramide horretan igotzen garen heinean baina, interés ekonomikoak ere jokoan sar daitezke. Zentzu horretan, ezin da ahaztu sarritan ikerketa munduan nolabaiteko inbertsioa egiten duten enpresa haundiek, berehalako etekinak lortu nahi izaten dituztela. Oinarrizko ikerketak ordea, ez du epe motzeko errentagarritasunean pentsatzen, eta horregatik da errazagoa ikerketa aplikatuari begirako baliabideak lortzea. Agian oinarrizko ikerketak kimika garbiago bat, gutxiago kutsatzen duen kimika bat, egiteko aukera eman dezake. Dudarik gabe,hori gizadiarentzat aurrerapauso haundia litzateke. Baina zertarako balio du horrek, gero produktu kimiko jakin batzuen ekoizpenaz arduratzen (eta baliatzen) diren enpresa haundiek ezagutza berri hori aplikatzen ez badute? Azken finean, emaitza onuragarri hori erabiltzeak, beren produkzio katean aldaketa batzuk egitea eska dezake, eta honetan, beti bezala gastuen eta etekinen arteko balantza gailentzen da.
Beraz, ikerketa teorikora baliabideak bideratzeaz gain, guztiok onura amankomun baten alde lan egitea ere beharrezkoa da. Baina gaur egungo sistema honetan, hori utopiko xamarra delakoan nago, askok dirua jartzen baitu beti onura orokorraren gainetik.
Goikoa esanda, argi ikusten da enpresariek eta ikerlariek, helburu ezberdinak izaki, ikerkuntzaren inguruko oso ikuspegi ezberdinak dituztela. Bada, nola lortuko dugu elkar ulertze hori hobetzea, ikerlarien artean ere, teoriko/aplikatu lehia baztertu ezinik badabiltza. Nork bere etxeko gaizki ulertuak konpondu behar omen ditu lehenik, gero mundua konpontzen saiatu nahi badu. Beraz, has daitezela ikerlarien arteko arazo hauek ebazten, beren arteko ulermena beharrezkoa izango baita gainontzekoen jarrera aldaketa bat lortzeko.