Hobe musu txar bat baino belarrondoko bat 

2019-04-09  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

Zuei ere umetan emanarazten zizkizueten muxuak? Nola sentitzen zineten muxu jasa haren erdian? Orduan zergatik behartzen ditugu gure seme-alabak gauza bera egitera? Edukazioagatik? Baina, esaidazue, zer da edukazioa ume batentzat? Edukazioagatik muxuak gogoz kontra emateko eskatzen diegunean, zer ari gara erakusten? Esaten diogunean musu bat emateko bestela triste jarriko garela, zer ari gara esan nahian? Heldu batek musu bat emateko eskatzen dionean, kasu egin behar diola? Benetan umeak horrela portatzea nahi dugu? Edo nahi dugu eurak izatea erabakitzeko gai. Nahi dugu eurek aukeratu ahal izatea muxuak noiz eta nori eman? Gure bikotea behartuko genuke behartutako musuak ematera? 

 Zergatik ez diogu uzten umeari bere kasa erabakitzen! Ez, beti da ez. Baita umeek esaten dutenean ere. Edo hobeto esanda: baiezkoak bakarrik esan nahi du baietz. Eta punto.

Damu da Cervantes, euskararik ez zekielako

2019-03-26  //  Bizhitza  //  Iruzkinik ez

Euskal literaturan ez daukagu Cervantesik, ez daukagu Shakespearik. Ez edukitzen hasita, ez daukagu Coliseorik ere.  Baserri eder askoak baditugu baina ez daukagu Alhambrarik eta ez zitzaigun okurritu, Urbasan  Machu Pichu bat eraikitzea. Baina bagara herri, nor izateko ez delako behar piramiderik Bardeetan: Nahikoa dugu hizkuntza. Eta hori ez dute inoiz jakingo euskararik ez dutenek. Hemen bizita ere. 

Ezin baitute guk bezala barre egin Iker Laurobaren txio txisteekin (gaizoak!), ezin dute Eider Rodriguez irakurri eta fantaseatu, ezin negarrik egin BECen Bertsolari txapelketa nagusian sentitzen den emozioekin, ezin dute Kirmen Uribe guk bezala mirestu eta amorratu bere iruzkin eta argazki monarkikoekin, ezin dezakete miretsi Zakilixut, maitatu Miren Azkareteren hizkera osoa, jasoa, ezin dute HAZI HEZI bezalako aldizkari puska irakurri, ezin dute guk bezala, irrintzi bat entzutean lurra sentitu. Ez dute inoiz jakingo gure pozak desberdinak direla, adibidez, herritik kanpo norbait euskaraz entzutean. Ez dute inoiz jakingo gure malkoek zapore berezia dutela: adibidez, epaitegietara eramaten zaituztenean euskaraz egiteagatik. Jakingo ez duten bezala euskara jendea izateak zein bizi indar ematen duen. Kasik bizi arrazoi bakar izateraino. 

Ez dute. Ez lukete. Baina balukete. Luketeki saiatuko balira. Bazinate.  

Gizona gizon izango bada

2019-03-12  //  Bizhitza  //  Iruzkinik ez

Tamainak inporta du. Eta asko gainera. Ez dira alferrik operatzen urtean 15000 zakil. Luzatzeko noski. Gizona gizon izango bada ezin daiteke penetratua izan. Ipurtzulotik?! Ezin mintzatu daiteke gizonezkoa emozioez: bueno bai, pixka bat bai, baina gehiegi-gehiegi ere ez. Gizonok gure hauskortasunak ezkutatzen ditugu eta ez dugu laguntzarik hain erraz eskatzen. Eta debekatuta daude gure arteko besarkadak. Eskutik heltzea bezalako keinuak. Musuak. Gizona gizon izango bada. 

Horregatik daukagu guk ere askatu beharra. Eta ez bularreko ileak soiltzetik bakarrik. Geure buruak maitatu eta onartu behar ditugu. Bat egin emakumeekin. Feminismoa ez baitator emakumeen interesak babestera eta gizonak mehatxatzera. Berdintasunean libre eta zoriontsuago izatera baizik. 

 Zer egin dezakegun horretarako? 

1. Kontu hauetaz hausnartzea autokritikaren bidez 
2. Taldean elkartzea eta bat egitea XXI. mendeko borrokarik interesgarrienarekin. 
3. Konplize ez izatea gizonen arteko gizonkerietan 
4. Emakumeak entzutea eta irakurtzea eta batzuetan isilik egoten jakitea. 
5. Norbere biktimismoa lantzea eta galdetzea zer den gaur eta hemen emakume izatea, zer den gaur eta hemen gizon izatea.  

 Gizonok ere bandera morea jaso beharra daukagu. Gizona gizon izango bada. 

I love nire burua (eta nire burua bakarrik)

2019-02-26  //  Bizhitsa  //  Iruzkinik ez

Interesatzen zaigula uste duzu egunero jaten duzunaren argazkiak ikustea? Zertan egiten gaitu pertsona hobe, gimnasiotik tirantezko kamisetetan igotzen duzun argazkiak? Zein balio transmititu nahi dituzu? 

Gaur egun, harrokeria ez dago gaizki ikusia. Areago, ez dugu ia besterik egiten. Selfigintzak hondoratu gaitu, Instagram bihurtu zaigu 2.0 ispilu. Operatzen ditugulako aurpegia, bularrak eta niak. Orain inor ez dago lodiegi edo argalegi. Argazki on batek balio baitu Zarauzko etxe batek baino dezentez gehiago. 

Niaren urrezkoa aroan bizi gara. Eta ikaragarri gustatzen zaigu esatea zein goapo gauden, selfiak etengabe egitea. 

Lehen horrela zebilena, lagunik gabe geratuko zen, herriko harroa izango zen, herriko babua. Baina orain iritsi gara harrokeria gauzarik normal eta eginbeharrekoena izatera. 

Gu benetan garenarekin zerikusi gutxi duten pertsonaiak sortzen eta sinesten ari gara. Norbaitek galdetuz gero benetan nor garen, pertsonaia hura garela esaten amaituko dugu azkenean, gu benetan garenaz lotsatuta. 

Nola izan superguraso eta Euskadi Sari bat irabazi

2019-02-12  //  Bizhitza  //  2 iruzkin

Epaitua eta akusatua izateko, ez dago parkeetako banku bat baino aulki hoberik. Aukeratu parke bat, eta orain aukeratu parke horretako banku bat. Eta eseri, eseri lasai. Eta behatu nola mugitzen diren umeak parkean, aztertu nola jokatzen duten gurasoek. Eta kritikatu. Kritikatu lasai: aita horrek zer egiten du mugikorretik burua arratsalde osoan jaso gabe. Nolatan ekartzen dio beste horrek tableta umeari parkera! Amona horrek bai sartzen dituela orduak parkean! Gehiegi! Eta umeei merendatzeko ematen die beti… Kinder Bueno. Faborez! 

Errazegi epaitzen dugu elkar gurasook. Presio eltze bihurtu zaigu aro ero hau guraso izan nahi dugunoi. Ez da makala eman diguten lana: Ume perfektuak sortzea. Liburuak saltzen dizkigute nola hezi jakiteko: seme-alaba arrakastatsuak, emozionalak, zoriontsuak, sortzaileak, ausartak. Alegia, kaka egiten duten umeak, baina neurrian. Zure seme-alaba zuk nahi duzun bezalakoa izango baita. Eta ez bada izaten… zerbait egingo zenuen gaizki. Ez duzu behar bezainbeste motibatu, entzun eta gidatu. Zure semea edo alaba zure arte obra izango da eta zutaz ere asko esango du. Horregatik, proposatzen dut urteko guraso onenak izendatzeko Euskadi Sariak sortzea. Eredu bat izan dezagun, eredu eman dezagun. Eta bide batez jasaten dugun gizarte-presioak, sikiera urtean behin, sari bat irabazi ahal izateko aukera eskaini dezan. Hautagairik ezagutzen duzue? 

Urte berri om, 2019!

2018-12-30  //  Bizhitza  //  Iruzkinik ez

Ez diot eskatuko ezer 2019ari, ez bada, ez bada… nire buruarekin gehiago egoteko denbora. Ez diot eskatuko, ez bada, askatzea, goizean jaiki orduko, mugikorreko aplikazio guztiak errepasatzeko ohitura inozotik. Eta gosaltzean, gosaltzean bakarrik pentsatzea. Ez beste ezertan. Entretenitu gabe periodiko, blog edo zereal kaxen atzealdeko promozioak irakurtzen. Eta bai, disfrutatzea komunean… kontzientzia osoarekin. Lanerako bidean oinez, ibilbidean jartzea arreta osoa, lanean ez hasteko, lanera iritsi baino lehen. Eta klaro, lanetik atera eta lagunekin egoteko hartzea denbora eta batzuetan, pazientzia. Denbora galdu dezakedala ikastea. Eta disfrutatzea horrekin, adibidez, adibidez disfrutatzea Donostian turista japoniarrak kontenplatzen. Funtsean, denbora galdu alde jartzea. Gure ama zenak esango zukeen moduan: aspertzen ikastea.

Ez diot ezer eskatuko 2019ari. Pribilegioa baitut Zarautz bezalako konderri batean bizitzeko, Termomixen xehetzeko azalore pureak eta maite nauen eta maite dudan familia bat bizitzeko. Egun hauetan ez dut gehiegi disfrutatzen erregaloak egin eta jasotzearekin. Konturatu nintzenetik ni naizela nire buruari oparirik ederrena egin diezaiokeena: adibidez, kontzientzia osoarekin janez amamak ostegunero ekartzen dizkigun albondigak, distrakziorik gabe, arreta unoro enfokatuta. Kontzientzia osoa izanez daukadanarekin. Eta naizenarekin.  

Urte berri on lagunok!!

Jaio-etxea-hil

2018-12-20  //  Bizhitza  //  Iruzkinik ez

Etxean hil zen ama. Bere betiko ohean. Familian. Gordina izan zen agurra baina geurea, geure-geurea dena. Bizitza hutsa. Heriotzan ere. Beilategiko langileak etorri ziren arte. Artean gorpua epel, objektu baten gisara eraman zuten eta ezarri denek ikus zezaten kristalaz bestaldera, beneratu beharreko trofeoa nola. Jende zaratatsuegiaren aurrean. Intimitaterik gabe. 

Etxean jaio zen Xuhar eta orain gutxi Orhi. Bere betirako ohean. Familian. Gordina izan zen agurra, gogorra erditzea. Baina geurea, (amarena dena) geure-geurea dena. Bizitza hutsa. Jaiotzan. Sinetsita prestatuta geundela gure kasa etxean erditzeko. Intimitatean. Lekurik goxoenean.  Magaleko emaginekin: Euren lana duintzen eta etxekotzen saiatzen diren emaginekin.  

Ulertzen zaila dena da zergatik ez den oraindik hemen aukera publikoa etxean erditzea. Erditze segurua izatera doazen emakumeak ez baitaude gaixo eta ospitalera joan beharrean. Emakume bakoitzak aukeratu beharko luke etxean ala ospitalean erditu nahi duen. Zerk eta nork ematen dion ziurtasuna, konfiantza. Eta laguntza publikoa berdin jaso. Gure amek gure haurrak non erdituko dituzten askatasunean erabaki ahal izateko. 

5 urte, ama

2018-11-27  //  Bizhitsa  //  Iruzkinik ez

Lasai nago. Lasai noa. Esan eta… banan bana agurtu gintuzun… Sedatu aurreko uneetan. Bagenekien betirako zela agur hura, azkena zela:

Orain ni,

            ni naiz.

esan zenigun, ama.

Denbora behar izan nuen hitz horiek ulertzeko.

Lasai joaten uzteko eskatu nahi zenigun

artean zu

gu ere bazinelako.

Eta zu ere baginelako gu. Eta gurekin nahi zintugun. Ez zintugun joaten utzi nahi. Baina iritsia zen ordua.

Zu… zu zinen dagoeneko. Gaur bete dira, ama, 5 urte.

Eta hala ere, joanagatik, guregan zaude. Airea loditu balitz bezala zure presentziarekin, ausentziarekin.

Gaur dira 5 urte. Kontatuko nizuke urte hauetan ezkondu egin naizela, aita izan naizela, aldatu dudala lantokiz, eta hurrengo egunetan jaioko dela Orhi, gure hirugarren umea.

Zein tristea den horren eder eta zoriontsu bizi eta zu ez egotea, adibidez, zuk ere umeak besoetan hartu eta hazten ez ikustea. Zein tristea den dena eta zein ederra, ama.

Denok gara pixka bat Ciudadanos

2018-11-20  //  Sailkatu gabea  //  Iruzkinik ez

1975eko azaroaren 20an hil zen: FRANCO. Gaur betetzen dira 43 urte. Baina gure barruko Franko txikiak bizirik daude oraindik. Adibidez, adibidez familian. Batzuetan gurasoak bilakatzen gara Franko txiki: Umeei parkeetan, oinak busti dituztelako, ondo merezitako ipurdikoak ematen dizkiegunean, edo beste inori hitz egingo ez geniokeen bezala hitz egiten diegunean. Edo adibidez, adibidez eskolan, irakaslea botere goseak hartzen duenean: dena guk eta guk bakarrik jakingo bagenu bezala, dena guk eta guk bakarrik epaitu eta konpondu beharko bagenu bezala. Edo herrialde pobretuetara joaten garenean oporretara, giza museoetara, haiei pobre izatea tokatu egin balitzaie bezala. Edo Europak eraikitako harresiak ikusi nahi ez ditugunean. Ez eta Irungoak ere. Are gutxiago gure urbanizazioetakoak.

Normalean, boterea duenari gustatzen zaio sumisioa ikustea eta haserretzen da bere autoritatea zalantzan jartzen duenarekin. Eta saiatzen gara gure agintea babesteko arauak jartzen, batzuetan jakinda ere, ez garela ondo ari. Gure azalean korapilatuta daramagu tiranoa. Eta tirano hori, beti prest dago kontra datorrena txikitzeko, intransigenteki, miseria guztiekiko indiferente. Hori da guregan daramagun faxista. Hori da gure barruan daramagun Ciudadanos.

Eta ez. Ez da inolako faxismorik garaituko, gure barruko erregimenak derrokatzen ez ditugun bitartean.

Zahustarrak binan bina

2018-11-06  //  Bizhitza  //  Iruzkin bat

Zarautz ez da herri bat, Zarautz… konderri bat da. Ia denok bizi gara gutxienez 300.000 euro balio dituen etxeetan. Ia denok daukagu kotxe bat. Hipoteka bat eta Termomixa etxean.  Zarautz ez da herri bat. Zarautz konderri bat da… babes ofizialeko garajeetatik Audiak ateratzen direnetik. Telefono kabina ia denak desagertu zaizkigu. Eta hondartzako toldoak ere bai: Orain autokarabanak eta roulloteak eta Vitoak dauzkagulako, edo lursailak Landetako campingetan. Alkate bat daukagu txikia eta kabroya arraioa. Dama bat itsusia. 31 rotonda. 1.124 farola. Eta Barbara bat. Santa. Kiosko bat ere bai. Ostra baten formakoa. Malekoi bat itsasoari eusten ez diona. 9.000 etxe. Eta horietatik 3.000tan omen dute animaliaren bat: izan txakurra, izan aitona edo dortoka bat. Barren plazari Plaza Pilar deitzen diogu, gure barruko guardia zibil ezkutuak ohoratzeko. Herri euskalduna da Zarautz. Horregatik dago beti Diario Vasco okupatuta herriko kafetegietan. D ereduan hezi gintuzten, baina izan gintezkeenari sarriegi egiten diogu uko ez digulako inporta gehiegi… arnasak. Eta bai, guk ere demokrazia deitzen diogu monarkia honi. Surfak eta gurpilek txoratzen gaituzte. Orain gainera, eskubaloian ez ezik, golfean ere jolasten dugu. Eta konturatu zarete? Jendea antipatikoagoa da kiroldegian sauna jarri zigutenetik eta Karlos Garaikoetxea malekoian gurutzatzen ez dugunetik.

Zahustarrak binan bina eskuak patrikan… Zahustarrak nortasunik handirik gabeko memelo Pukastarrak!

Basarrik burua altzako balu, emango liguke ostia bat ezkerretik eta ostia bat eskuinetik Escuderok requiem bat konposatzen duen bitartean.