Pentsatu izan duzu zuk ere zenbat urtera arte biziko zaren. 70? 75ekin konformatzen zara? 85ekin? Diotenez, gero eta gehiago biziko gara. 95 urtera arte edo. Ez dago gaizki, ezta? Mende bat ia.
Ba, badakizu zenbat egun
diren 95 urte? Bat, bi, hiru, lau, bost…. 35000 egun. Hori jakinda, zer da ba
egun txar bat izatea. Pentsa. Egunean 8 orduz egiten baduzu lo, 11.500 egun
pasatuko dituzu denera lo. Herena. Egun asko dira lotan, ezta?
Aizu eta komunean? Badakizu
zenbat egun egingo dituzun bizitzan denera? Horretarako komunean zenbat ordu
egiten dituzun jakin beharko nuke. 20 minutu? 40? Ordubete? 40 minutu pasatzen
badituzu denera 963 egun egingo dituzu komunean sartuta. Kopuru klaustrofobikoa
da, ezta?
Eta… egiten duzu sukaldean?
Nahi duzu jakin zenbat egun egingo dituzun bizitza honetan… takatakatakaka tipula
xehatzen? Egunero kutxiloarekin malkotan 5 minutu pasatuko dituzula pentsatuz… Bizitza
honetan 120 egun pasatuko dituzu takatakatakaka (egin keinua). Ez jarraian,
noski, baina bai denera.
Prestatu zaitez beraz
tipulak luzaroan zatitzeko, prestatu egunean ordu erdi korrika egingo duzula
pentsatuz, 722 egunez korrika aritzeko, 65 eguneko orgasmoa izateko, 3827
egunez azkazalak jaten ibiltzeko.
Zuk
erabaki zenbat egun pasatu nahi dituzun maite zaitut esaten, zuk erabaki zenbat
egun egingo dituzu gorrotoan. Zuk erabaki, 35000 egunetatik, zenbat egunez izan
nahi duzun…. Zoriontsu.
Guk asko dakigu. Hainbesteraino non geure buruari… Homo sapiens deitzen diogun. Homo sapiens, bai. Izaki jakintsu. Umiltasun pixka bat eskertuko genuke akaso baina, nola inor ez zaigun kanpotik etorriko kontuak eskatzera… Hor konpon Mari Anton!
Gainera,
egia esan, asko dakigu. Badakigu esaterako, egitura linguistiko konplexuak
eraikitzen. Kapazak gara esateko adibidez: oraintxe bertan bidaliko nuke
kantauri itsasoa zuregana belarri atzeko azkurak kentzera. Argi eta garbi
motzean esan beharrean, oraintxe bertan egingo nukeela zurekin larrutan dinbi
ta danba, ta dinbi ta danda…
Bai, badakigu
egitura linguistiko konplexuak erabiltzen. Badakigu logika erabiltzen ere,
Baztango behi batek inoiz egingo ez lukeen moduan. Badakigu hipotenusa,
logaritmoak eta erro karratuak kalkulatzen. Eta sortu ditugu bankuak, patatak
zuritzekoa bezalako tresnak eta hondartza artifizialak. Kontatu gabe
smartphone, GPS eta Google Glass betaurrekoak.
Asmatu
ditugu erlijioak, fundatu elkarte gastronomikoak, eta badakigu, orain bai
badakigula, lurra limoi baten formakoa eta gustukoa dela.
Badakigu eta
hauxe da akaso inportanteena…
tortila patatak egiten.
Badakigu dakiguna dakigula eta
ez dakiguna ez dakigula. (eta hori ere inportantea da, eh?)
Bai, eta badakigu gehiago ere.
Badakigu etxerako bidea. Gehienetan.
Bai
badakigu, badakizkigu, badakizkit eta badakizkizu-kizkizu-kizkizu
badakizkigula, badakizkitela badakizkizuelako.
Asko dira gure esaera zaharren artean “andre” edo “ emakume” hitza bilatzeko jarrita sareko bildumetan aurkitzen diren astakeriak. Lotsagorritzekoak dira gehienak. Baina hor daude, hainbestetan harrotasunez ohoratzen dugun gure euskal memoria kolektiboaren erakusgarri.
Kontuz mandoarekin atzetik, zakurrarekin aurretik eta
emakumearekin alde guztietatik
Astoa eta emakumea ez zaizkio iñori uzten.
Andrea ta astoa temosoak
Ahuntza, astoa ta emakumea ez ditu iñork teman autsiko
Andrea (h)artzeko ta astua erosteko, zu(h)urtzia da
be(h)arrezko.
Gure esaera zahar zenbaitek adierazten digutena ikusita, Euskaltzaindiako
eta Euskal Idazleen Elkarteko larrialdi kabinetea biltzea eskatzen dut sortu
dezan batzorde bat edo azpibatzorde bat edo zeharkako lerro estrategiko bat esaera
berriak sortzen hasteko. Ze esaera zaharren-zerrenda-beltza… luzea da, oso-oso
luzea:
Emakumeari eta lapurrari okasiorik ez ipini.
Emakumea eta gezurra egun berean jaio ziren.
Andreak sukaldie bete eiñ bie dau.
Emakumeak gobernatzen duan etxia ta oilluak gobernatzen duan baratza
berdiñak.
Andrea gustura eukitzeko, a(h)aria bezela batetik bestera ibili behar
da pasiatzen.
Andreak eztu alper egon behar, oiloak pixa in
bitartean.
Andrearen indarra, titiak eta negarra.
Emakumearen negarra ta ahuntzaren edo antxumearen orroa berdintsuak
Nik ez dakit Gotzon Garatek esaera zaharrak bildu zituenean gizonezkoei
bakarrik galdetu zien edo zer! Presazkoa da esaera zaharretatik esaera berriak
sortzea. Diru publikoz finantzatu beharko genituzke dozena erdi bat lanpostu
altxortegi hori berritzeko. Batzorde hori, bistan da, emakumeek gidatuko
lukete. Eta horrela, gure iruditeria berritzeaz gainera, emakume poetez
betetako lanpostuak sortuko genituzke. Gure irudimena eta imaginarioa berritzeaz
gainera, poeta bakar bat ere langabezian gehiago geratu ez dadin.
Bai, Euskal Herrian badira bizitzeko toki eder askoak, baina ni ez nauzue engainatuko, ez dago iragarki batean bizitzea bezalakorik.
Izan ere, iragarki
batean ez dago etsairik. Denak dira… lagunak, kolegak. Eta inportanteena, ez
dago lagun kaspadunik, inori ez zaio puparikateratzen ezpainetan,
begizuloak ez dira existitzen eta ez da ile errebelderik sortzen…
sudurzuloetan. Eta norbaitengana gerturatzean inori ez diozu hatsss kiratsdunik
sumatuko. Ahhhh… ahhhh. Iragarki batean denek garbitzen baitute ahoa…
Listerinerekin.
Anuntzio, erreklama batean
bizitzea ekintza artistikoa da. Museo eder batean bizitzea bezalakoxea. Edo
beti ondo bukatzen den pelikula batean. Poesiaren etxean. Ez dago iragarkietako
esloganetan fijatu besterik:
Imposible is nothing
Just do it
No Martini… no party
Edo Alzolak, gure basque water-ak, erabili zuen hura:
Be water, my friend.
Bai, anuntzio batean
bizitzea paradisuan bizitzea bezalakoa da. Atsedenaldiak kit-kat bihurtzen
dira, irribarreak Profident eta loaldi ederrenak Picolin.
Bai. Ez dago iragarki
batean bizitzea bezalakorik. Nork nahi du etxe bat Donostiako kontxako lehen
lerroan, iragarki batean bizitzeko aukera izanez gero!
Anuntzio batean denak
balio du gutxi.
Dena da koma 99.
Arropa beti ateratzen da zuri labadoratik
Telefono denak dira 5 G
eta orgasmora une berean helduko zarete preserbatiboak erabiltzen
badituzue.
Anuntzioetan Iberdolarrek ere Greenpeace ematen du.
Eta lasai. Anuntzio
batean ez zara inoiz geratuko bakarrik. Iragarkietan ez dago banku bat baino
lagun hoberik. Zu laguntzeko daude ONG Direct… estoooo ING Direct eta Bankia
eta Saxo Bank eta noski, Bank Bank Bank… Kutxabank.
Eta, ai, gaixoa.
Nekatuta zaudela?
Hartu Powerade bat.
Haserre eta freskatzeko beharrean zaudela?
Paco Rabannek itsasoa bidaliko du zuregana, Tafallan edo Isaban zauden
erreparatu gabe.
Gose zarela?
Zer nahi duzu? Mcburger
erraldoi bat ala Pescanovako arrain kongelatu freskoa?
Bai, benetan, nik
esaten dizuet, probatu dut eta bai. Ez dago anuntzio batean bizitzea
bezalakorik. Horregatik erabaki dut anuntzio batean geratzea…
Zalantzan egon naiz
Tampax anuntzio baten edo zerbeza anuntzio baten artean… Zuek zein iragarki
aukeratuko zenukete?
Egia esan, Tampaxenak
gehiago pegatzen dit niri baina… zerbezarena aukeratuko dut.
Zerbeza anuntzio
batean bizitza sinplea baita eta beti irabazten da. Bai futbol partidetan eta
bai hondartzetan. Getariako Elkano jatetxean bazkaltzean bezala da: win win.
Zerbeza anuntzioetako
hondartzan eguzkiak ez zaitu inoiz erreko, zerbeza asko edanagatik ez zaizu
inoiz tripatxorik aterako. Zerbeza anuntzio batean dena da positiboa, dena da
guaya. Ez dago langabeziarik. Denbora librea bakarrik.
Bai zerbeza
anuntzio batean ez dago presarik, ez dago isunik, poliziarik ere ez dago, inork
ez du pixik egiten kalean. Eta hau flipantia da baina, mozkorrik ere ez dago. Dena
da irribarrea eta buenrollismoa. Eta inportanteena: ez dago errenta
aitorpenik ere.
Zuek ez dakit baina ni
puxka batean anuntzio honetan geratuko naiz. Nirekin etorri nahi duenak ekarri
dezala zerbeza kaxa bat… Denon omenean egingo dugu topa!
Gaur egun eskola ia denak ari dira Google suitekin lanean. Microsoften ordenadoreetan asko. Amazonek eskaintzen du adimen artifiziala eskoletarako eta hodeia eta Alexa echo dot eta Alexa echo plus. Samsungek ere badu smart school bat eta proposatzen du klaseak ematea bere Samsung Gear VR betuarrekoekin eta MagiclWB S2 arbelekin. Eurek proposatzen dute gelen antolaketa, eurek bideratzen dituzte gelako harremanak, euren arabera eginarazten dizkigute zuzenketak, jartzen helburuak. Eurek. Googlek. Amazonek. Microsoftek. Samsungek. Enpresa handi erraldoi estatu batuarrek. Doan. Baina prezio garestian. Eta horrela, hezkuntza bat daukagu gero eta baldintzatuagoa. Gero eta merkantilizatuagoa. Eta laster, denagatik dirua ateratzea onartzen dugunez, futbol estadioekin edo metro geltokiekin bezala, DBHko 1. A gelak Bic edukiko du izen eta ordainetan, gela horretako ikasle denek izango dituzte Bic boligrafoak doan, 1. B gelari jarriko diogu Kaiku izena, ez ikasleengatik, baizik eta jolasgaraian Kaiku esne basokada bat izango dutelako ikasle denek doan, Maria gailetekin. Maria izena izango baitu 1C gelak. Eta pasilloari, akaso, Mapfre deituko diogu, pasillo horretan ikasten duten ikasleen familiek bizi aseguruak izango baitituzte, nahi izatera, %25 merkeago.
Logika komertzialarekin begiratzen dugu bizitza: dena erraz, eroso, aldagarri, kalitatezko eta merke. Baita Hezkuntzarekin ere. Eta sistemak ez dakar, sistema operatiboak bezala, scape teklarik.
Kultura eta hizkuntza arrotzak indarrez ezarri zizkiguten, guk geure hizkuntza propioa arbuiatu eta gutxiesteraino. Eta horrelaxe gaude: Debeku eta zigorrez hilzorira eraman duten hizkuntza bat eta kultura bat hauspotu nahian. Iparraldeko lagunak ulertzen ez ditugula. Maulen baino etxekoago sentitzen garela Jacan. Edo Logroñon. Edo Ezkarain.
Historia ukatu digute: Estatu izan ginela.
Nafarroa bat. Garesti ordaintzen baita gerra guztiak galdu izana. Isilarazi
dizkigute hildakoak, atxilotuak, erbesteratuak. Isilarazi gure errelatoak.
Eta ezarri ziguten euren legea. Sortu
zizkiguten instituzioak bertakoak izango balira bezala. Eta guk, galtzaileok, 3
lurraldetan zatiturik, sinestu dugu euren legeak babesten gaituela. Jaurlatxirla
dugulako gobernu bat dugula. Eta hau demokrazia bat dela. Hauxe dela egoera
normala. Eta bla. Eta ja. Eta pa!
Baina nik bezala dakizue zuek: Espainia
monarkia bat da. Eta gu, galtzaileok, Espainiako erregearen oinetara makurtzen
gara Euskal Herrira
datorren bakoitzean.
Bide honetatik ondorioa garbia da: Gero eta
espainolduago gaude, gero eta frantsestuago. Gure jatorrizko nortasuna berreskuratzeko
grina uxatzeko bidean gara. Horixe dago
Espainiako monarkian segita. Horixe dago Frantziako errepublikan.
Joan gaitezen. Jango ez bagaituzte. Guztiz.
Eskatzen dugu kafesne deskafeinatua sojazko esne hotzarekin. Edo epelarekin. Edo apartsu. Eskatzen dugu zerbeza bat eta galdetzen digute tostatua nahi dugun, edo erdi tostatua edo alkoholik gabekoa. Botilatik. Basoan. Pitxerrean. Eskatu genezake te biologiko berdea menta ukituarekin, %100 Himalaiakoa, te bancha japoniarra, te beltz pakistandarra kanela, kardamomo eta bainilla ukituarekin, jan genezake arrautzarik gabeko tortilla bat, garirik gabeko ogia, haragirik gabeko hanburgesa, lactosarik gabeko esnea, arroz esnea, arroz borobila, jazmin arroza, sushirako arroza, arroz distiratsua, integrala, ekologikoa, biologikoa. Edan genezake olo esnea, olo esne kaltzioduna, olo esne kaltzioduna almendra ukituarekin. Eta dauzkagu ogiak eginaz zekalez, espeltaz edo gariz. Batzuk paxekin. Pipa eta zerelekin besteak. Ogi borobilak, luzeak, oso luzeak. Edo boilo itxurakoak. Eta segi nezake. Baina ez. Nahikoa honela.
Edo gu ari gara atrofiatzen edo ahaztu zaigu daukagunarekin bizitzen. Ukitu, integral, bio edo tostatu bihurtu gabe dena. Esperantza bakarra zen ardoa. Baina akabo, bukatu da. Jakin dudanetik alkoholik gabeko urteko ardoak eta kriantzak ere badaudela. Baso bat urekin hasi beharko dugu egiten topa, bizitzaz!
Kezkatuta
nago ohitu naizelako supermerkatuetan aterik gabeko hozkailuak ikustera.
Kezkatuta
ez dugulako jakingo zenbat lur eta diru kostako den AHT.
Kezkatuta
urtebetetzeetan umeei ez dakigulako zer oparitu. Eta halere, senide bakoitzak
erosten duelako zerbait. Detaile bat, badakizue.
Kezkatuta
nire umeek Mctxakur ikusi eta oparia, oparia, oparia oihukatzen dutelako.
Kezkatuta
jaiotza tasa jaisten den aldiro umeen parkeak gimnasia egiteko tramankuluekin irudikatzearekin.
Kezkatua
emakumeek ezin dutelako guk bezain erraz jantzi, esan, ibili, joan, kantatu, bizi,
bizi, bizi.
Kezkatuta
Open Armsek Mediterraneoan ibili behar izan duelako pertsonak biltzen. Eta guk
ez daukagulako beste barkurik, beste besorik, beste lurrik eskaintzeko.
Kezkatuta
sarea bihurtu delako Google suite, Facebook page eta Amazon prime.
Keztatuta
Euskal Herrian ia inork ez dakielako nor den Ximun Fuchs. Eta erdaraz mintzo
direnei euskal kultura ez zaielako, ostiarik inporta.
Kezkatuta
guk gure kulturan ez dugulako behar adina inbertitzen. Gure bizitzak gure
hizkuntzatik eta gure ikuspegitik kontatzeko.
Kezkatuta
nago Katalanak urrutiko eta arriskatu ikusten hasi garelako. Kezkatuta eman
digulako lekzio ederra Espainiako justizia. Independenteak.
Kezkatuta Gurutz, nire lehengusuak, Sevillan jarraitzen duelako urrunduta eta bakartuta, aterabiderik gabe. 200dik gora euskal presok bezala.
Baina kezka handiena badakizue zerk sortzen didan? Indiferentziak. Pasibotasunak. Gure jarduera politikoa, gehienez ere, Gobernuz Kanpoko Erakunderen batean afiliatzera eta BERRIAlagun izatera mugatzen delako. Benetan nago kezkatuta gure sumin guztiak eramaten dituelako gehienez ere lo batek , bi txiok edo ondo eramandako Crossfit entrenamedu batek
IKEAk komuneko lanpara inteligenteak saltzen ditu. Etxeko edozein tokitatik intentsitatez eta kolorez aldatu daitezkeelako. Badaude TurboWashTM 360º labadora inteligenteak ere. PIPI!! Entzuten? Oraintxe bukatu ditu lanak! Zenbait labe adimentsuk zientoka errezeta dituzte programatuta. Zenbait aspiradorak etxea erraztu ez ezik, fregatu ere egin dezakete. Inteligenteki. Badakite robotek noiz non zer egin. Pentsa. Entxufeak ere inteligenteak izan daitezke! Edo afeitatzeko aparrak, bankuko kontuak eta bozgorailuak. Ez dut begiratu baina egongo dira baloi, hautsontzi eta xugux inteligenteak ere.
Hemen denak baitira inteligente, denak smart: smart time, smart live, smartwatch, smartphone. Zalantza bakarra. Ez ote garen gure bizkar inteligentetzen ari ingurua. Hemen denak behar baitu erraz, eroso, kalitatezko eta merke. Denak behar du izan Smart. Guk izan ezik.
Kaka ona, badakin non lortu dezakedan? Jende asko ibiltzen da kalean sudurreko azkurak non arindu ditzakeen galdezka. Urduri. Ordenadoreak konektatzeko wifi bila kafetegiz kafetetegi / asko // galdezka ibiltzen diren bezala.
Garai
bakoitzak ditu bere drogak. Guk, adibidez, gauez pastillak behar ditugu lotarako,
egunez kafea, tea, edari energetikoak eta gimnasiorako batidoak. Behar ditugu antidepresiboak
eta antsiolitikoak batzuetan. Futbol ekipo bat beti. Edo eguna kirola eginez
ematea. Eta noski, behar ditugu app-ak ere. Behar dugu Candy Crush, Facebook
eta Instagram. Behar dugu Betandwin.
Ihes
egin nahiko bagenio bezala denari. Ihes egitea bera bihurtu balitz bezala
helburu. Droga itxurarik gabeko droga horiekin. Droga batek arrakasta izateko,
ez baitu droga itxurarik izan behar. Dena behar du izan plazer, dena ohitura. Futbol
liga izan daitekeen bezala abuztuaren hasieran, Larretako yogur bat
bazkalostean edo sagardotegi bat otsailean.
963 egun komunean
2019-12-10 // 27zapata, Bizhitza // Iruzkinik ez
Pentsatu izan duzu zuk ere zenbat urtera arte biziko zaren. 70? 75ekin konformatzen zara? 85ekin? Diotenez, gero eta gehiago biziko gara. 95 urtera arte edo. Ez dago gaizki, ezta? Mende bat ia.
Ba, badakizu zenbat egun diren 95 urte? Bat, bi, hiru, lau, bost…. 35000 egun. Hori jakinda, zer da ba egun txar bat izatea. Pentsa. Egunean 8 orduz egiten baduzu lo, 11.500 egun pasatuko dituzu denera lo. Herena. Egun asko dira lotan, ezta?
Aizu eta komunean? Badakizu zenbat egun egingo dituzun bizitzan denera? Horretarako komunean zenbat ordu egiten dituzun jakin beharko nuke. 20 minutu? 40? Ordubete? 40 minutu pasatzen badituzu denera 963 egun egingo dituzu komunean sartuta. Kopuru klaustrofobikoa da, ezta?
Eta… egiten duzu sukaldean? Nahi duzu jakin zenbat egun egingo dituzun bizitza honetan… takatakatakaka tipula xehatzen? Egunero kutxiloarekin malkotan 5 minutu pasatuko dituzula pentsatuz… Bizitza honetan 120 egun pasatuko dituzu takatakatakaka (egin keinua). Ez jarraian, noski, baina bai denera.
Prestatu zaitez beraz tipulak luzaroan zatitzeko, prestatu egunean ordu erdi korrika egingo duzula pentsatuz, 722 egunez korrika aritzeko, 65 eguneko orgasmoa izateko, 3827 egunez azkazalak jaten ibiltzeko. Zuk erabaki zenbat egun pasatu nahi dituzun maite zaitut esaten, zuk erabaki zenbat egun egingo dituzu gorrotoan. Zuk erabaki, 35000 egunetatik, zenbat egunez izan nahi duzun…. Zoriontsu.
Badakigu dakiguna dakigula
2019-11-26 // 27zapata // 2 iruzkin
Guk asko dakigu. Hainbesteraino non geure buruari… Homo sapiens deitzen diogun. Homo sapiens, bai. Izaki jakintsu. Umiltasun pixka bat eskertuko genuke akaso baina, nola inor ez zaigun kanpotik etorriko kontuak eskatzera… Hor konpon Mari Anton!
Gainera, egia esan, asko dakigu. Badakigu esaterako, egitura linguistiko konplexuak eraikitzen. Kapazak gara esateko adibidez: oraintxe bertan bidaliko nuke kantauri itsasoa zuregana belarri atzeko azkurak kentzera. Argi eta garbi motzean esan beharrean, oraintxe bertan egingo nukeela zurekin larrutan dinbi ta danba, ta dinbi ta danda…
Bai, badakigu egitura linguistiko konplexuak erabiltzen. Badakigu logika erabiltzen ere, Baztango behi batek inoiz egingo ez lukeen moduan. Badakigu hipotenusa, logaritmoak eta erro karratuak kalkulatzen. Eta sortu ditugu bankuak, patatak zuritzekoa bezalako tresnak eta hondartza artifizialak. Kontatu gabe smartphone, GPS eta Google Glass betaurrekoak.
Asmatu ditugu erlijioak, fundatu elkarte gastronomikoak, eta badakigu, orain bai badakigula, lurra limoi baten formakoa eta gustukoa dela.
Badakigu eta hauxe da akaso inportanteena…
tortila patatak egiten.
Badakigu dakiguna dakigula eta
ez dakiguna ez dakigula. (eta hori ere inportantea da, eh?)
Bai, eta badakigu gehiago ere.
Badakigu etxerako bidea. Gehienetan.
Bai badakigu, badakizkigu, badakizkit eta badakizkizu-kizkizu-kizkizu badakizkigula, badakizkitela badakizkizuelako.
Esaera zaharrak berritu ala hil
2019-11-12 // Sailkatu gabea // 2 iruzkin
Asko dira gure esaera zaharren artean “andre” edo “ emakume” hitza bilatzeko jarrita sareko bildumetan aurkitzen diren astakeriak. Lotsagorritzekoak dira gehienak. Baina hor daude, hainbestetan harrotasunez ohoratzen dugun gure euskal memoria kolektiboaren erakusgarri.
Gure esaera zahar zenbaitek adierazten digutena ikusita, Euskaltzaindiako eta Euskal Idazleen Elkarteko larrialdi kabinetea biltzea eskatzen dut sortu dezan batzorde bat edo azpibatzorde bat edo zeharkako lerro estrategiko bat esaera berriak sortzen hasteko. Ze esaera zaharren-zerrenda-beltza… luzea da, oso-oso luzea:
Nik ez dakit Gotzon Garatek esaera zaharrak bildu zituenean gizonezkoei bakarrik galdetu zien edo zer! Presazkoa da esaera zaharretatik esaera berriak sortzea. Diru publikoz finantzatu beharko genituzke dozena erdi bat lanpostu altxortegi hori berritzeko. Batzorde hori, bistan da, emakumeek gidatuko lukete. Eta horrela, gure iruditeria berritzeaz gainera, emakume poetez betetako lanpostuak sortuko genituzke. Gure irudimena eta imaginarioa berritzeaz gainera, poeta bakar bat ere langabezian gehiago geratu ez dadin.
Bizitza dut anuntzio
2019-10-29 // 27zapata, Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Bai, Euskal Herrian badira bizitzeko toki eder askoak, baina ni ez nauzue engainatuko, ez dago iragarki batean bizitzea bezalakorik.
Izan ere, iragarki batean ez dago etsairik. Denak dira… lagunak, kolegak. Eta inportanteena, ez dago lagun kaspadunik, inori ez zaio puparikateratzen ezpainetan, begizuloak ez dira existitzen eta ez da ile errebelderik sortzen… sudurzuloetan. Eta norbaitengana gerturatzean inori ez diozu hatsss kiratsdunik sumatuko. Ahhhh… ahhhh. Iragarki batean denek garbitzen baitute ahoa… Listerinerekin.
Anuntzio, erreklama batean bizitzea ekintza artistikoa da. Museo eder batean bizitzea bezalakoxea. Edo beti ondo bukatzen den pelikula batean. Poesiaren etxean. Ez dago iragarkietako esloganetan fijatu besterik:
Bai, anuntzio batean bizitzea paradisuan bizitzea bezalakoa da. Atsedenaldiak kit-kat bihurtzen dira, irribarreak Profident eta loaldi ederrenak Picolin.
Bai. Ez dago iragarki batean bizitzea bezalakorik. Nork nahi du etxe bat Donostiako kontxako lehen lerroan, iragarki batean bizitzeko aukera izanez gero!
Anuntzio batean denak balio du gutxi.
Dena da koma 99.
Arropa beti ateratzen da zuri labadoratik
Telefono denak dira 5 G
eta orgasmora une berean helduko zarete preserbatiboak erabiltzen badituzue.
Anuntzioetan Iberdolarrek ere Greenpeace ematen du.
Eta lasai. Anuntzio batean ez zara inoiz geratuko bakarrik. Iragarkietan ez dago banku bat baino lagun hoberik. Zu laguntzeko daude ONG Direct… estoooo ING Direct eta Bankia eta Saxo Bank eta noski, Bank Bank Bank… Kutxabank.
Eta, ai, gaixoa. Nekatuta zaudela?
Hartu Powerade bat.
Haserre eta freskatzeko beharrean zaudela?
Paco Rabannek itsasoa bidaliko du zuregana, Tafallan edo Isaban zauden erreparatu gabe.
Gose zarela?
Zer nahi duzu? Mcburger erraldoi bat ala Pescanovako arrain kongelatu freskoa?
Bai, benetan, nik esaten dizuet, probatu dut eta bai. Ez dago anuntzio batean bizitzea bezalakorik. Horregatik erabaki dut anuntzio batean geratzea…
Zalantzan egon naiz Tampax anuntzio baten edo zerbeza anuntzio baten artean… Zuek zein iragarki aukeratuko zenukete?
Egia esan, Tampaxenak gehiago pegatzen dit niri baina… zerbezarena aukeratuko dut.
Zerbeza anuntzio batean bizitza sinplea baita eta beti irabazten da. Bai futbol partidetan eta bai hondartzetan. Getariako Elkano jatetxean bazkaltzean bezala da: win win.
Zerbeza anuntzioetako hondartzan eguzkiak ez zaitu inoiz erreko, zerbeza asko edanagatik ez zaizu inoiz tripatxorik aterako. Zerbeza anuntzio batean dena da positiboa, dena da guaya. Ez dago langabeziarik. Denbora librea bakarrik.
Bai zerbeza anuntzio batean ez dago presarik, ez dago isunik, poliziarik ere ez dago, inork ez du pixik egiten kalean. Eta hau flipantia da baina, mozkorrik ere ez dago. Dena da irribarrea eta buenrollismoa. Eta inportanteena: ez dago errenta aitorpenik ere.
Zuek ez dakit baina ni puxka batean anuntzio honetan geratuko naiz. Nirekin etorri nahi duenak ekarri dezala zerbeza kaxa bat… Denon omenean egingo dugu topa!
Galletas Maria klaseak
2019-10-22 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Gaur egun eskola ia denak ari dira Google suitekin lanean. Microsoften ordenadoreetan asko. Amazonek eskaintzen du adimen artifiziala eskoletarako eta hodeia eta Alexa echo dot eta Alexa echo plus. Samsungek ere badu smart school bat eta proposatzen du klaseak ematea bere Samsung Gear VR betuarrekoekin eta MagiclWB S2 arbelekin. Eurek proposatzen dute gelen antolaketa, eurek bideratzen dituzte gelako harremanak, euren arabera eginarazten dizkigute zuzenketak, jartzen helburuak. Eurek. Googlek. Amazonek. Microsoftek. Samsungek. Enpresa handi erraldoi estatu batuarrek. Doan. Baina prezio garestian. Eta horrela, hezkuntza bat daukagu gero eta baldintzatuagoa. Gero eta merkantilizatuagoa. Eta laster, denagatik dirua ateratzea onartzen dugunez, futbol estadioekin edo metro geltokiekin bezala, DBHko 1. A gelak Bic edukiko du izen eta ordainetan, gela horretako ikasle denek izango dituzte Bic boligrafoak doan, 1. B gelari jarriko diogu Kaiku izena, ez ikasleengatik, baizik eta jolasgaraian Kaiku esne basokada bat izango dutelako ikasle denek doan, Maria gailetekin. Maria izena izango baitu 1C gelak. Eta pasilloari, akaso, Mapfre deituko diogu, pasillo horretan ikasten duten ikasleen familiek bizi aseguruak izango baitituzte, nahi izatera, %25 merkeago.
Logika komertzialarekin begiratzen dugu bizitza: dena erraz, eroso, aldagarri, kalitatezko eta merke. Baita Hezkuntzarekin ere. Eta sistemak ez dakar, sistema operatiboak bezala, scape teklarik.
Jango ez bagaituzte
2019-10-15 // Sailkatu gabea // Iruzkin bat
Kultura eta hizkuntza arrotzak indarrez ezarri zizkiguten, guk geure hizkuntza propioa arbuiatu eta gutxiesteraino. Eta horrelaxe gaude: Debeku eta zigorrez hilzorira eraman duten hizkuntza bat eta kultura bat hauspotu nahian. Iparraldeko lagunak ulertzen ez ditugula. Maulen baino etxekoago sentitzen garela Jacan. Edo Logroñon. Edo Ezkarain.
Historia ukatu digute: Estatu izan ginela. Nafarroa bat. Garesti ordaintzen baita gerra guztiak galdu izana. Isilarazi dizkigute hildakoak, atxilotuak, erbesteratuak. Isilarazi gure errelatoak.
Eta ezarri ziguten euren legea. Sortu zizkiguten instituzioak bertakoak izango balira bezala. Eta guk, galtzaileok, 3 lurraldetan zatiturik, sinestu dugu euren legeak babesten gaituela. Jaurlatxirla dugulako gobernu bat dugula. Eta hau demokrazia bat dela. Hauxe dela egoera normala. Eta bla. Eta ja. Eta pa!
Baina nik bezala dakizue zuek: Espainia monarkia bat da. Eta gu, galtzaileok, Espainiako erregearen oinetara makurtzen gara Euskal Herrira datorren bakoitzean.
Bide honetatik ondorioa garbia da: Gero eta espainolduago gaude, gero eta frantsestuago. Gure jatorrizko nortasuna berreskuratzeko grina uxatzeko bidean gara. Horixe dago Espainiako monarkian segita. Horixe dago Frantziako errepublikan. Joan gaitezen. Jango ez bagaituzte. Guztiz.
Bio-organic bizitza
2019-10-08 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Eskatzen dugu kafesne deskafeinatua sojazko esne hotzarekin. Edo epelarekin. Edo apartsu. Eskatzen dugu zerbeza bat eta galdetzen digute tostatua nahi dugun, edo erdi tostatua edo alkoholik gabekoa. Botilatik. Basoan. Pitxerrean. Eskatu genezake te biologiko berdea menta ukituarekin, %100 Himalaiakoa, te bancha japoniarra, te beltz pakistandarra kanela, kardamomo eta bainilla ukituarekin, jan genezake arrautzarik gabeko tortilla bat, garirik gabeko ogia, haragirik gabeko hanburgesa, lactosarik gabeko esnea, arroz esnea, arroz borobila, jazmin arroza, sushirako arroza, arroz distiratsua, integrala, ekologikoa, biologikoa. Edan genezake olo esnea, olo esne kaltzioduna, olo esne kaltzioduna almendra ukituarekin. Eta dauzkagu ogiak eginaz zekalez, espeltaz edo gariz. Batzuk paxekin. Pipa eta zerelekin besteak. Ogi borobilak, luzeak, oso luzeak. Edo boilo itxurakoak. Eta segi nezake. Baina ez. Nahikoa honela.
Edo gu ari gara atrofiatzen edo ahaztu zaigu daukagunarekin bizitzen. Ukitu, integral, bio edo tostatu bihurtu gabe dena. Esperantza bakarra zen ardoa. Baina akabo, bukatu da. Jakin dudanetik alkoholik gabeko urteko ardoak eta kriantzak ere badaudela. Baso bat urekin hasi beharko dugu egiten topa, bizitzaz!
Kezkatuta nago
2019-10-01 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Kezkatuta nago ohitu naizelako supermerkatuetan aterik gabeko hozkailuak ikustera.
Kezkatuta ez dugulako jakingo zenbat lur eta diru kostako den AHT.
Kezkatuta urtebetetzeetan umeei ez dakigulako zer oparitu. Eta halere, senide bakoitzak erosten duelako zerbait. Detaile bat, badakizue.
Kezkatuta nire umeek Mctxakur ikusi eta oparia, oparia, oparia oihukatzen dutelako.
Kezkatuta jaiotza tasa jaisten den aldiro umeen parkeak gimnasia egiteko tramankuluekin irudikatzearekin.
Kezkatua emakumeek ezin dutelako guk bezain erraz jantzi, esan, ibili, joan, kantatu, bizi, bizi, bizi.
Kezkatuta Open Armsek Mediterraneoan ibili behar izan duelako pertsonak biltzen. Eta guk ez daukagulako beste barkurik, beste besorik, beste lurrik eskaintzeko.
Kezkatuta sarea bihurtu delako Google suite, Facebook page eta Amazon prime.
Keztatuta Euskal Herrian ia inork ez dakielako nor den Ximun Fuchs. Eta erdaraz mintzo direnei euskal kultura ez zaielako, ostiarik inporta.
Kezkatuta guk gure kulturan ez dugulako behar adina inbertitzen. Gure bizitzak gure hizkuntzatik eta gure ikuspegitik kontatzeko.
Kezkatuta nago Katalanak urrutiko eta arriskatu ikusten hasi garelako. Kezkatuta eman digulako lekzio ederra Espainiako justizia. Independenteak.
Kezkatuta Gurutz, nire lehengusuak, Sevillan jarraitzen duelako urrunduta eta bakartuta, aterabiderik gabe. 200dik gora euskal presok bezala.
Baina kezka handiena badakizue zerk sortzen didan? Indiferentziak. Pasibotasunak. Gure jarduera politikoa, gehienez ere, Gobernuz Kanpoko Erakunderen batean afiliatzera eta BERRIAlagun izatera mugatzen delako. Benetan nago kezkatuta gure sumin guztiak eramaten dituelako gehienez ere lo batek , bi txiok edo ondo eramandako Crossfit entrenamedu batek
Dena da Smart
2019-09-24 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
IKEAk komuneko lanpara inteligenteak saltzen ditu. Etxeko edozein tokitatik intentsitatez eta kolorez aldatu daitezkeelako. Badaude TurboWashTM 360º labadora inteligenteak ere. PIPI!! Entzuten? Oraintxe bukatu ditu lanak! Zenbait labe adimentsuk zientoka errezeta dituzte programatuta. Zenbait aspiradorak etxea erraztu ez ezik, fregatu ere egin dezakete. Inteligenteki. Badakite robotek noiz non zer egin. Pentsa. Entxufeak ere inteligenteak izan daitezke! Edo afeitatzeko aparrak, bankuko kontuak eta bozgorailuak. Ez dut begiratu baina egongo dira baloi, hautsontzi eta xugux inteligenteak ere.
Hemen denak baitira inteligente, denak smart: smart time, smart live, smartwatch, smartphone. Zalantza bakarra. Ez ote garen gure bizkar inteligentetzen ari ingurua. Hemen denak behar baitu erraz, eroso, kalitatezko eta merke. Denak behar du izan Smart. Guk izan ezik.
Denok gara yonki
2019-09-17 // Sailkatu gabea // Iruzkinik ez
Kaka ona, badakin non lortu dezakedan? Jende asko ibiltzen da kalean sudurreko azkurak non arindu ditzakeen galdezka. Urduri. Ordenadoreak konektatzeko wifi bila kafetegiz kafetetegi / asko // galdezka ibiltzen diren bezala.
Garai bakoitzak ditu bere drogak. Guk, adibidez, gauez pastillak behar ditugu lotarako, egunez kafea, tea, edari energetikoak eta gimnasiorako batidoak. Behar ditugu antidepresiboak eta antsiolitikoak batzuetan. Futbol ekipo bat beti. Edo eguna kirola eginez ematea. Eta noski, behar ditugu app-ak ere. Behar dugu Candy Crush, Facebook eta Instagram. Behar dugu Betandwin.
Ihes egin nahiko bagenio bezala denari. Ihes egitea bera bihurtu balitz bezala helburu. Droga itxurarik gabeko droga horiekin. Droga batek arrakasta izateko, ez baitu droga itxurarik izan behar. Dena behar du izan plazer, dena ohitura. Futbol liga izan daitekeen bezala abuztuaren hasieran, Larretako yogur bat bazkalostean edo sagardotegi bat otsailean.
Wifia? Badakin non duten wifi ona?