Apple bi hippyk sortu izanak ez du ezer aldatzen (Apple Inc. zuritzea II)

Gaurko gaia: Apple Inc. (aurrerantzean Apple). Hemendik aurrera jarraitzea, zure ardurapean.

Gustatuko litzaidake aurreko astean The (double) social dilemma artikuluaren iruzkinetan izan genuen eztabaidako puntu bat jarraitu ahal izateko, artikulu gisa berridaztea neure ikuspuntua.

Apple bi hippyk sortu izanak ez du ezer aldatzen.

Apple-ek, publizitate bidez, sinetsarazten du enpresa desberdina dela; izkinako kafetegia balitz bezala iragartzen du bere burua, tokian-tokikoa izatearen balioen alde apustu eginez (eta, hala ere, 2019an 55.256.000.000 dolarreko irabazi gordinak izan zituen). Era berean, enpresa berritzailea dela sinestarazten digu (Xerox Altok hamaika urte lehenago idazmahaiko inguru grafikoa eta sagua zituenean). Eta, aldi berean, gurekin, gure datuekin eta gure segurtasunarekin arduratzen den enpresa dela esaten digu (eta egunero aurre egin behar dien kritika eta eztabaidak ez dira gauerdiko eztula).

Zoritxarrez, Apple-ren historia idatzita uztea luzea bezain aspergarria egingo litzaidake, eta Steve Jobs Jainkoaren parean utzi duten filmak nahikoak deritzot lan hori egiteko. Ez dute nire beharrik. Beharbada, ateoak zaretenok ulertu duzue jada arazoetako bat.

Apple-ren formak laburbiltzeko hiru adibide besterik ez ditut jarriko: pantenteen gerra, PRISM eta Edward Snowden kasua eta ingeniaritza fiskala.

Zuen baimenarekin azken puntutik hasiko naiz, uste baitut hori dela funtsezkoena pentsatzeari uzteko Apple izkinako kafetegian kafea zerbitzatzen digun pertsona dela. Apple, zergak saihesteko asmoz, hainbat herrialdetan duen ingeniaritza fiskalagatik kritikatu dute. Horrez gain, oihartzun handia izan dute Applek Asian azpikontratatutako enpresetako lan-esplotazio praktikek. Eta ingurugiro kaltetzeaz ohartarazten dituztenak, ez dira gutxi.

Wikipedian aurkituko duzue hau dena.

Eta azken puntutik hasi garenez, alderantzizko ordenan jarraituko dugu. Apple PRISM zaintza elektronikoko programaren zati izateaz seinalatua izan da. Programa hori Estatu Batuetako NSAren esku zegoen, Edward Snowden CIAko agente ohiak 2013ko ekainean iragazitako txostenen arabera. Edward Snowden-en memoriak irakurtzea gomendatzen dizuet. Vigilancia permanete, Editorial Planeta.

Baina laburrago Wikipedian.

Apple-k ehunka patente ditu, eta behin baino gehiagotan erabili ditu sektore bereko enpresei lehia zailtzeko edo HTML5 bezalako estandar libreen garapena geldiarazteko. Niri ez zait axola Samsung-ekin gerran aritzea. Baina Apple 80. hamarkadako kapitalismo modernoaren ikono den korporazio multinazional bat bihurtzen du. Nagusitasunezko posizioari eusten dio, monopolio salaketa eskaerak diruz konponduz eta, modu berean, lehia deuseztatuz, amaierarik ez duen patente-gerra baten bidez. Software librearen komunitatean, software-patenteen aurka gaude, garapena oztopatzen baitute; FSFren End Software Patents kanpaina, zergatiaren buruzko informazio-iturri ona izango da zuontzat.

Eta euskara? Badakizue zer gertatu zen euskararekin?

Izan zaitez arduratsua, eta gerra honetan norbaiten alde lerratu behar bazara, izan dadila burujabetza teknologikoaren alde. Software librean. Apple iragarki-produktuetatik at, edertasunetik at, ezer gutxi eskainiko dizulako. Eta horretara ere berandu heldu zen.

Gogoratu kontsumitzen duguna (ere) garela.

Apple Inc. zuritzea

Oporretan Datanomics irakurri nuen.

Idazlea, Paloma Llaneza, IT arloan lan egiten duen abokatua da, sistema eta segurtasun-aholkularia eta El País egunkariaren kolaboratzailea. Curriculum hain ona izateko, liburuan egiten dituen zenbait baieztapen oso arrotzak egin zaizkit.

Izan ere, liburuaren sarreran bertan, Apple enpresaren – eta bere CEO den Tim Cook-en – erabateko zuriketa burutzen du.

Llanezaren ustez, Apple enpresaren negozio ereduak ez dauka lotura zuzenik datuen erauzketarekin eta horren ondorioz, ez zaio bitxia iruditzen Tim-ek datu erauzketatik etekinak ateratzen dituzten enpresen kontra gogor jotzea. Gezur galanta. Iritzi hori ezeztatu orduko, Apple-en zuriketa egiteko lagungarria zaion beste iritzi bat komentatu nahiko nuke. Llanezaren esanetan, Tim pribatutasunarekiko konpromiso sendoa duen pertsona da. Ez dut uste hala denik.

Guzti hau hitzaurrea bukatu orduko.

Ez dut hemerotekan oso atzera egin behar, bi baieztapen hauek albiste bakarrarekin deuseztatzeko. Izan ere, 2019 honetan bertan, izen handiko egunkariek Siri-k – Apple enpresaren ahots-morroia -, bere inguruan sortzen ziren hizketaldien zatiak grabatu eta prozesatzen – entzuten – zituela informatzen zuten. Siri-k – aldizka – harreman sexualak ditugula entzuten omen du. Baina lasai, Apple berak “segundo gutxi batzuk” direla aitortzen zigun. Inor lotsagorritu baino lehen. Grabaketa, klimax sexualera heldu orduko egingo duen esperantza daukat.

Lotsagarria deritzodan ohitura dago beraien buruak aurrerakoitzat izanda, kapitalismo teknologikoaren morroi diren aurpegi publiko batzuen artean. Apple Inc. zuritzea. Ez dakit ez ote den izango Apple erosterakoan norberaren burua zuritzeko erabiltzen duten arrazoinamendua edo Apple Inc. bi hippik sortu izanaren eragina.

Dakidana, ordea, zera da, Apple – Microsoft Corp. eta beste teknologia enpresa gehienak bezala -, datu erauzketatik – ere – kapitala metatzen duen enpresa izanik, beraien bezeroen zelatatze masiboa burutzen duela. Zaragozako punk talde bat parafraseatuz: “Ez dago ikusi beharrik elkar jakiteko. Ez dago hitz egin beharrik elkar ulertzeko”.

Zoritxarrez, aipatzen dudan gaurko hau, ikusi, ikusi dugu. Sarritan, saiakera idazle desberdinei, erredakzio-buru batzuei eta Telefonicako txima luzedunen bati, kontrakoa irakurri behar badiet ere.