Spotify-rekin bukatu zen musika deskubritzeko gogoa (edo ia)

Egunotan artikulu asko publikatzen ari dira Spotify-k hamar urte bete dituela-eta, kontatzen zein izan diren hamarkada honetan aplikazioan gehien entzun diren kantak edo nola aldatu zuen konpainia suediarraren streaming plataformak musika entzuteko modua mundu mundialean. Eta egia da, inpaktua itzela izan da, kasik borratu egin du aurretik, une esperantzagarri batez, gertatzen hasi zena. Musikaren industria hankaz gora jartzear egon zen fenomenoa: jendeak diskoak digitalki konpartitzea.

Jo dezagun atzera, 2008 ingurura. Artean gazte eta berde ginen eta jonkiak bezala deskargatzen genituen diskoak. Musika P2P plataformen bidez klik pare batean zure ordenagailura jaisteko aukerak aldatu egin zituen lehendik geneuzkan ohitura batzuk, adibidez, musika eskuratzeko etxetik gertuen zeneukan disko-dendara joatea edo lagunen bati galdetzea ba ote zeukan halakoren azkenekoa, ea utziko zigun kasete batean –bai, oso garai zaharrez ari naiz– edo CD-R batean –ez nahastu Kataluniako aferarekin– grabatzeko. Aurretik inoiz ez genuen hainbeste musika esku-eskura eduki, espazio fisiko batean inoiz kabituko ez litzatekeen katalogoa eskaintzen zigun ordenagailuak. Horrek, belaunaldi bakarrean, musika entzuteko modua aldatu zuen.
Eta disko-dendek sufritu zuten gure deskargadikzioa, hamarkada hartakoak dira saltoki txiki eta handien itxieren titularrak. Ifrentzu horri begiratu, eta ez dut uste egoera hura idealizatu behar denik ere; baina streaming plataformen aurreko momentuak bazeuzkan, nire ustez, hiru osagai interesgarri: 1) Eskuragarritasun unibertsala –dagoeneko ez zuen inporta zenbat diru zeneukan poltsikoan, edozein musika edozeinen esku zegoen, gutxienez munduaren alde aberatsean jaiotzeko zortea eduki bazenuen eta etxean internetera konektatzeko aukera gauza “normal”-tzat bazeneukan–; 2) ikaragarri zabaldu zen deskubritu zenezakeen musikaren espektroa, deskargatzeko aukerarekin batera informazio-iturri musikalak ere asko ugaritu zirelako; eta 3) horrek guztiak dardarka jarri zituen ordura arte negozioaren piramidearen gailurrean zeudenak: diskoetxeak, egile-eskubideen kudeaketaz arduratzen ziren erakundeak eta musikari gehienen aldean sekulako pribilegioak zeuzkaten artista gutxi batzuk. Urduritzen hasi ziren, kanpaina nahiko patetikoak egiten pirateriaren kontra, sarritan arrazakeriatik gertu ibiltzeraino –gogoratu CD piratak saltzen zituzten “manteroen” aurkako eraso mediatikoak–.
Uste dut Spotify iritsi zenean, hiru osagai horietatik gutxienez bi galdu genituela: bai, katalogo izugarri handia eskaintzen dizu, eta errazagoa da programa ireki eta nahi duzun kanta zuzenean erreproduzitzea Torrent bat edo RAR artxibo bat bilatu eta telekargatzearekin konparatuta –lotura honek dagoeneko ez duela balio, deskargatu duzun diskoaren Bitratea eskasegia dela ondo entzuteko…–. Baina zer gertatu da musika deskubritzeko aukerarekin?
Teorian Spotify erabil dezakezu “garai zaharretan” bezala, alegia, zure kabuz, norbaitek gomendatuta, nonbait irakurrita etab. ezagutu duzun musikariren baten lanera jotzeko. Kontua da, plataformak zure entzunaldiak erregistratuz eskaintzen dizun gomendio-zerrendaren erruz, aurreko lan hori, zer entzun nahi duzun bilatzea, zure kriterioa osatzea, algoritmo baten esku uzten dutela entzule askok. Gehienek. Otsail honetako notizia da streaming bidezko entzunaldi ia guztiak (%99) eskura dauden kanten %10 behin eta berriz jartzetik datozela. Jo ezak berriz, Sam. Eta berriz. Eta berriz. Inoiz baino musika gehiago eskura eta, paradoxikoki, denok gauza berdinak entzuten.
“Tira, baina gutxienez orain, Spotify pagatzen duen geroz eta entzule gehiago dagoenez, musikariek diru gehixeago jasoko dute deskargekin baino”, pentsatuko du baten batek. Ba, ezetz dirudi. 0,00397 dolar pagatzen dizkio Spotifyk musikariari entzunaldi bakoitzeko: Hego Euskal Herrian orain eskatzen hasi garen 900 euroko gutxieneko soldatara iristeko, artista batek 262.468 entzunaldi lortu beharko lituzke hilero.
Hum. Ez dirudi oso negozio ona.
Eta hala ere, musikaren industria kontentu dagoela dirudi negozio-eredu berriarekin. Kontentu, gutxi batzuek diru guztia lortzen duten eta entzuleak algoritmo batekin lobotomizatuta dauden modelo honekin.
Berriz joan zait memoria Spotify aurreko trantsizio-garai hartara eta akordatu naiz pirateriak musika hiltzen zuela zioten eslogan horietaz. Barre egin dut, negar ez egiteagatik.