Aitor Subiza
Nafarra jaiotzez, Madrilgo biztanlea naiz aspaldidanik. Kultura interesatzen zait, eszenatokiak maite ditut. Baina kale-kantoietan hona ekartzea merezi duten istorioak topatzen ditut egunero eta horixe egiteko asmoa dut. Egunerokotasunak, bere txikian, milaka poema, nobela, komedia eta drama gordetzen dituelako bere baitan.
Azken bidalketak
Iruzkin berriak
- ASIER GURIDI ZALOÑA(e)k Ez diren biziak bidalketan
- Arantxa Zabala(e)k Ez diren biziak bidalketan
- Pello(e)k Dena, eta izan behar zuena bidalketan
Metodoa vs ofizioa
Atalak: Sailkatugabeak
Denis Diderot filosofo ilustratuak azaldu zuen ederki asko Le paradox du comedien lan arin baina ezinbestekoan. Lehenago ere auzitan egona zen gaia. Nola jardun behar du aktore batek? Benetan bizi behar al ditu bere pertsonaiak pairatzen dituen emozioak ala nahikoa – eta eragingarriagoa- ote da emozioen azala, kanpoaldea imitatzea bakarrik?
Eztabaida horretan jarraitu du mendetan zehar interpretazioak, antzerkian bakarrik lehen, gainerako fikzio zenbaitetan geroago.
Argi dago, aktoreak bere pertsonaiaren emozioa biziz gero, benetan sentitzen badu alegia, taula gainetik (pantailatik) publikoari helaraziko dion bizipena ere zirraragarria izango dela. Gertatzen da, baina, aktoreek ere izan ditzaketela gorabeherarik euren bizitza partikularretan. Nola eman, orduan, komedia bat eszenatokitik kanpora bizitzak ostikada bat eman dizun egunean? Nola eman, bestela, pertsonaia tragiko bat alaba jaio zaizun eguneko funtzioan? Areago: nola egin hildakoarena, edo hiltzear denarena, aurretik sentitu ez dituzun emozioak dituen pertsonaiarena? Eta beste ikuspuntu batetik, merezi al du aktore bat bere pertsonaiaren zurrunbilo emozionalean sartzea, horrek ekar diezaiokeen kaltearekin? Laburbilduz esan genezake metodoa Stanislavski delako hark “asmatu” zuela, amaieran bere buruari kritika egin bazion ere, handik Estatu Batuetara jauzi egin, Actors’ Studio ospetsura, eta hortik, psikoanalisiaren nahitaezko osagaia gehituta, Argentinara. Eta Argentinatik heldu zen bueltan Europara, Stanislavskik berak egindako kritika erabat ahaztuta eta aktorearen lan emozionalean (lohi emozionaletan) gehiago sakonduta.
Horren aurrean, eta “metodoak” (bakarra bailitzan) eman dituen aktore bikainak bazter utzi gabe, askok gogora ekartzen dugu guk “interpretatu” esaten diogun horri beste hainbatek “jolastu” esaten diotela. “Play” ingelesez, “jouer” frantsesez. Interpretatzea jolasa da, txikitan ofiziotan jolasten garen bezala. Aski da, beraz, pertsonaia behar bezala aztertu eta nola erreakzionatuko lukeen kokntuan hartuta, emozio horren kanpoko itxura imitatzea eszenatoki gainean. Horrela aritzeko “metodo” asko dago, gorputzari garrantzi gehiago ematen diotenak, emozioaren “fisikotasunak” garrantzi handiagoa duen heinean. Gorputza landu eta landu, ez dago besterik. Nola negar egin pertsonaiaren emozioa sentitu gabe, adibidez? Negarraren zentroa gorputzean bilatuz. Negar zotinka gaudenean eztarrian min izan ohi dugu. Bada, arnasketa zentro horretara eramanez (ez gara hemen ariketak zehazten hasiko), ez dugu zaila izango negarrez hastea, emozio izpirik ere sentitu gabe. Eta ariketa hori testuarekin integratuz, gorputzak azkenerako gogoratu egingo du pasarte jakin horretan hala erreakzionatu behar duela, eta negar egingo dugu. Batere sufritu beharrik gabe. Gogotik lan egin eta gero.
Baina zuzendari edo aktoreak metodoa ala ofizioa aukeratuagatik, bada aritzeko bi moduon gainetik aintzat hartu beharreko beste ezaugarri bat. Nori eman zion botoa aktoreak azken hauteskundeetan? Begien bistakoa da zenbait sigla jakin bozkatu izanez gero ezinezkoa dela Lady Macbeth edo Lear Erregearena egitea. Presoek beren zigorrak etxetik gertu bete behar dituztela eskatzeak Atletico Madrilen zale gazte baten aitarena egitea galarazten duen bezalaxe.
Hor dago interpretazioaren koxka. Horixe da antzerkilarion bizitzaren txinparta.