Donostiako Orfeoiaren zuzendaria.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Orrenbeste urtetan irauteko asmo irauteko asmo irmi eta sendoz sortua izango da noski Orfeioa, Aniton?
Nik ez dakit aien asmoen berri. Denek izaten dituzte asieran asmo onak. Batzuren asmoak bidean galtzen dira. Besterenak, berriz, bizirik irauten dute. Orfeoiak ere bizirik dirau. Izan ere jende osa onez osatua bait dago. Musika-zaletasuna, iraupena, eta zailmena izan bait ditu beti Orfeoiko. jendeak.
Zein garaitan izan da onena?. Noiz iritxi da gaillurreraiño?
75 urte behar izan ditu eltzeko. Beti eltzen-eltzen joan dan zerbait dugu Orfeioa. bere elburu bakarra: gero eta gehiago eta obeto abestea izan du. Baiña izan ditu azi-une aundiak. Euskal folkloreaz asi zen Andik laister kantu-sariketara joateko era izan zuen. Geroxeago emakumezkoen eztarri leunez ornitua izan zen. Azkenik sinfoniari ekin zion. Bizitza osoan joan da aldatuz, onduz eta elduz.
Zuzendari edo gidari bakoitzak ezarriko zenioten, bada, zeuron jita edo izaera edo zera?
Noski. Bakoitzak bere ideiak bereziak ditu. .Bakoitzak bere indar eta asmo berriak ekartzen ditu Ortaz gaiñera Orkestako zuzendari bakoitzak ere eransten dio berea. Munduko musikalarl onenen gidaripean ere abestu izan du. Orrek guziak orraztuz, bikaindu eta osatu du.
Batpateko jende aldatzerik izaten al duzue?
Ez. Ehun eta berrogeiren bat lagunez osatua dago. Poliki-poliki esartsen zaizkio eraskin berriak. Nik nahi baino polikiago Ez bait da lehen bezain erraza jende berria billatzea. Eskerrak lehendik dandenak ondo irauten duten! Emakumezkoak aldatzen dira gehiena, delako ezkontza ori delata.
Zailtzen ari dela esan du Orfeoirako jendea billatzea. Zergatik dala uste duzu?
Orren errua apaizek dutela uste dut.
Orrena ere bal?
Begira, ez dakit norena dan. Bai, elizetako koru guztiak desegin dira. Konzilioak erakusten duen liturji-berirtzea beste erabatera egin zitekeala uste dut. Ez dut uste koruak galdu behar zutenik. Euskal Errian leben nonahi ziran koru onak. Gaur denak galdu dira. Eta ori negargarria da. Badakit jendeak ez daukala lehen aiña beta, baiña parrokia ere ez dira bat ere saiatu eusten. Zirt-zart kendu dituzte, erri osoari kantarazteagaitik. Jakiña, ona da erriak abestea Baiña ortarako ez ziran eragozpen keruak. Ez zegoen koruak kendu beharrik. Eta jakiña keru olek galtzean, orfeoiko iturriak agortu dira. Orregatik diot apaizek dutela errua.
Zer eskatzen duzue Orfeoira sartzeko ?
Ezer gutxi zoritxarrez. Ia etortzen dan guzia artu beharra daukat, non eta oso belarri txarrekoa ez dan eta eztarriz edo ahotsez lehendik daudenekin uztar eziñezkoa. Gogoa eta iraupena duen guzia artu beharra daukat. Orduar jo eta ke solfa erakusteari ekiten-diogu. Eta urte guzian abestiak ikasteari.
Beste koru asko baino obea edo dala iruditzen al zaizu Orfeoia ?
Galdera zabalegia egiten didazu 1900etik 1906ra arte, sariketara aurkeztu zen. Denetan irabazle atera zen. Parisen azkeneko aldiz. Orduz geroztik iñongora ez joatea erabaki zuen. Era ontako abes-taldeak iñon gutxi dande. Bergarakoa, Iruñekoa eta Kataluñakoa besterik ez dande. Tokirik so natuenetara deitzen gaituzte.
Diruz ondo al zabiltzate?
Ori ez aipatzea obe. Ayuntamentuak ematen dizkigu ehun milla pezeta. Aurrezki kutxa Probintzialak beste berrogei-ta amar milla. Diputazioak ere ematen zizkigun lehen beste berrogei-ta amar, baiña gaur bat ere ez. Guztira ehun eta berrogeita amar milla pezeta besterik ez digute ematen, beraz. Eta urtero iru milloi pezetako gastua daukagu. Iñork ez du sosik irabazten Orfeoian. Zuzendariak bakarrik, illean iru milla pezeta. Eta oiek jasotzeko ere lau illabete edo urte osoa itxoin behar izaten du.
Zer asmo daukazue diamantezko eztai auek ospatzeto?
Au da gure betiko ametsa; gero eta gehiago eta obeto abestu. Ortik kanpo agerraldi batzuk egin an eta emen. Ekainez, Donostian. Madrillen eta Barzelonan. Telebistan Eta borobiltzeko Berlinen datorren urteko urtarrillaren 20an. Ori guztia, jakiña, zor aundiak egiñaz.
Orfeoiko jendeak baduela uste al duzu erri-millik edo euskal-zaletasunik? Ez al zaizu iruditzen aundi-usteko jendez ornitua dagoenik?
Orfeoiko jendea, erriko jendea duzu. Jende xumea. angille dituzu gehienak. Norabait joan behar dugunean edo zerbai egin behar dugunean nagusiei baimen eske ibilli behar izaten dugu. Bestalde euskaldun jendea da orfeoiko jendea. Bertako gauzak maite dituan jendea. Bertako arazoak bizi dituena gutxi asko.
Ez dirudi ba zuek eukal folkloreari lotuak zaudetenik zuen abesti saioetan?
Ez dugu nahi ere. Ez da guri dagokigun eginkizuna. Ortarako beste talde asko eta onak dira. Eta guk euskal folklorea abesten badugu erriari loxintxa egiteagatik egiten dugu. Baiña ez genduke egin behar. Guk gorago jo behar genduke
Baiña ezin ukatuko didazu zuek Euskal Errian baiño kanpoan gehiago zabiltzatela?
Ez gure gogoz. Guk zoritxarrez ezin ditugu onerako kantu-sasoiak eratu. Negargarria da baiña guk ezin diegu emen, gure bazkideei ere, konzierto bat eman. Gure maillako orkesta bat behar dugu. Eta ori oso garestia da. Eta ez pentsa gero guk sosik artzen dugunik. Guk debalde abesten dugu. Gaiñera esan behar dizut "Orfeon Donostiarra" ez dala Donostlako Orfeoia, Gipuzkoakoa baizik. Gu prest gaude edozein erritara joateko. Edozein erritako bandakin abesteko. Orfeoia edozein bandako zuzendariaren esku uzten dugu. Baiña ez dezakegu gehiago zaritxarrez.
Ez al zaizu iruditzen bazkideak ugalduz gero indartu ditekeanik Orfeoia.
Larehun bazkide izateko ordez lau milla bagenitu zerbait egin genezakela uste dut. Illean amar pezeta besterik es du ordaindu beharrik. Urtean 150.000 pezeta biltzeko ordez milloi bat bilduko bagendu! Orduan lan asko egingo genduke Erriaren eta musikaren alde. Ortaz gaiñera jende gehiagok joan beharko luke guri entzutera. Jendez gaiñezka bete beharko luke antzoklak. Bestela beti zorretan gelditzen bait gera.
Etorkizun illun samarra ikusten diozu, beraz, Orfeolari?
Bai. Biltokia bera ere lorrera dator. Goitik beheraiño berritua beharra daukagu zutik irautea nahi badugu. Diru-laguntzak potzolotu beharra dago. Bazkideak ugaldu beharra Eskolatik asita umeak musikaz landu beharra. Baiña ez da aski eskolan zerbait egitea. Lan orri jarraitu egin behar zaio.
ERRIALDE
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.
Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]