Haurtzaro gogor baten ondorioak atzean utzi asmoz, 2006an Bartzelona aukeratu zuen bizitoki Carmen Juaresek (Valle, Honduras, 1986). Gaur egun, Emakume Migratzaile Anitzak elkarteko koordinatzailea da eta zainketa lanak Gizarte Hezkuntzako ikasketekin uztartzen ditu.
Zergatik aukeratu zenuen Katalunia?
Nire amaren neba Bartzelonan bizi zelako. 2006an etorri nintzen, hemeretzi urte nituenean. Oso gaztea nintzen eta ama lasaiago zegoen familiarekin etorriko nintzela jakinda.
Nola gogoratzen duzu iritsiera?
Izugarria izan zen. Gogoratzen dut ekainean, Sant Joan bestaren sasoian etorri nintzela. Hondurasen 17:30ean iluntzen hasten zen eta, neska izanik, ezin nintzen kalera atera. Bartzelonara 20:30 inguru iritsi nintzen eta eguzkia sekulakoa zen... Oraindik gogoratu dezaket askatasun sentimendu hura. Kontrastea ikaragarria zen.
Gizarteratzea erraza izan al zen?
Biztanleen aldetik bai, baina burokraziarenetik ez. Ikasketak nituen eta nire sentsazioa zen, Europan egonik, erraza izango zela lana aurkitu eta logela bat alokatzea. Denbora gutxi behar izan nuen errealitatea guztiz desberdina zela ikusteko. Paperik gabe alternatiba bakarra zen taberna batean hamabi orduz eta 400 euroren truke lan egitea, edo nik egin nuen bezala, kopuru berberaren truke ehungintzan, baina zortzi orduz lan eginez.
Zer deritzozu Atzerritarren Legeaz?
Bidegabea, arrazista eta klasista da. Aberatsa bazara, dena da erraza. Baina dirurik gabe, hiru urtez legez kanpo biziraun behar duzu, gerora paperak egin ahal izateko. Horrek dakartzan ondorio guztiekin, noski. Arazoa da mundu zabalean uste dugula Europak giza eskubideak errespetatzen dituela eta oso oker gabiltza.
Nola eragiten dizue garbiketa eta zainketa lanetan ari zareten etorkinei ogibideak sarri duen esplotazioak?
Etorkinok Europara etortzen garenean ez dakigu zeintzuk diren gure eskubideak. Hori da arazorik larriena. Kontraturik izan ez arren babesten zaituen langileen sindikatu bat dagoela inork gutxik daki hasieran, adibidez. Niri ere pasa zitzaidan: sei urtez 24 orduz emakume bat zaintzen lan egin nuen 750 euroren truke. Hasieran eskertuta sentitzen nintzen, errealitatearen larritasunaz jabetu arte. Informazio falta sekulakoa da.
Pobreziak emakume etorkin aurpegia du oraindik. Zergatik?
Gizartearen iruditeriak uste duelako zaintza eta garbiketarako lanak egiteko gai besterik ez garela. Zoritxarrez, emakume feminista liberal batek baino gehiagok uste du garai batean amonek edo amek egiten zuten lan hori, gaur emakume etorkinek egin behar dutela. Berdintasuna aldarrikatu bai, baina Martxoaren 8ko manifestazioetan, bere seme-alabak zaintzeko gaizki ordaindutako emakume etorkinen lanaz baliatzen den emakume bat baino gehiago ikusi izan dut.
Orain lana ikasketekin uztartzen duzu. Nola doa?
Gizarte Hezkuntza ikasten ari naiz, uste baitut bakoitzak gizartean zertxobait ereiten badu, eraldatu ahal izango dugula. Mundua oso gaizki dago, beraz, edo esku hartzen dugu edo arazo larriak izango ditugu. Zaintzaren lanak utzi eta alor honetatik jo nahi dut, baina ez da erraza.
Eta horrez aparte, Emakume Migratzaile Anitzak elkarteko koordinatzailea ere bazara. Zer deritzozu elkartearen ekarpenaz?
Duela bi urte sortu genuen elkartea hamabost lagunek eta gaur egun 250 inguru gara dagoeneko. Whats App bitartez mantentzen dugu kontaktua, gutariko gehienek 24 orduko lanaldiak dituztelako eta ekintza gehienak asteburuetan egiten ditugu. Gure ekarpena ezinbestekoa izaten ari da esplotazio testuinguruan murgilduta dauden hainbat eta hainbat emakumerentzat. Heziketa, babes psikologikoa eta legala eskaintzen ditugu eta funtzionatzen du.
Zaintzaileak zaintzea ezinbestekoa izaten da.
Bai noski, baina gizarteak ez ditu zaintzaileak zaintzen. Kontrakoa. Horregatik ikusten dugu, emakume etorkinen artean sarri autoestima eta osasun arazo larriak suertatzen direla. Emakume Migratzaile Anitzak elkartean hau da gure erronketako bat, testuinguru honetan bizi diren emakumeak babestea.
Begi onez ikusten al dute elkartea zaintzen dituzuen familiek?
Denetarik dago, baina, noski, zaintzaileak etxean esplotatuta dituzten familiei ez diegu mesederik egiten. Behin, adibidez, familia batek deitu zuen elkartera, ama zaintzen zuen zaintzaileak gure bileretako batera etorri nahi zuelako eta bileraren edukia ezagutzeko. Guk lan eskubideen inguruko ikastaro bat zela azaldu genionean debekatu egin zion etortzea.
Zein da erakunde publikoen erronka nagusia?
Ezinbestekoa da zaintza lana politika guztien erdigunean jartzea. Eta erdigunean esaten badut, erdigunean da. Alegia, erabakiak hartzen diren erakunde guztietan. Udalak zaintzarako lanak egiteko zerbitzu itunduak baditu, ezinbestekoa da lanaren uztartzearekin konpromisoa bermatzeko klausula bat jartzea, adibidez.
“Hamar urte bete berri nituenean aita erail zuten nire aurrean. Hiltzaileen helburua zen familia osoa hiltzea, baina gu libratu ginen gure kontra prestatu zituzten balak trabatu zirenean. Gerora, bizirauten saiatu ginen, baina hamahiru urte nituenean depresioaren lehen sintomak agertu zitzaizkidan. Haurtzaroan bizitakoaren ondorioz eta Hondurasen nagusi zen indarkeria zurrunbiloaren testuinguruan, nahaste obsesibo konpultsiboa diagnostikatu zidaten. Hirutan saiatu nintzen nire buruaz bertze egiten eta psikologoak gomendatu zidan Honduras utzi eta bizitza berri bat abiatzea”.