Ahaldun Nagusiak Gipuzkoa -2.000 kilometro koadro eta 7.000.000 biztanle dituen lurraldea- berritzailea, integratzailea, euskaltzalea eta eskualdez orekatua nahi zuela abiatu zuen bere agintaldia orain bi urte. Ordura arte kanpoan aritu zen politikan eta orain etxean ari da. Espero zuen Gipuzkoa aurkitu ote duen galdezka abiatu dugu solasaldia: "Kargu honetatik gizartea sakonetik ezagutzeko aukera aurkitu dut. Gizarteak osagai zabalak eta anitzak ditu, eta etxe honetatik berauek hurbiletik ikusteko parada daukat. Diputazioak politika maiuskulaz egiteko baliabideak ematen dizkizu. Politikaren adar nagusietako bat kudeatze lana da eta erakunde honetan politika zehatza burutu behar duzu: gizartegintzan, euskalgintzan edota kulturgintzan. Zentzu horretan, etorkizuneko gizartea eraikitzeko politika zehatzak markatzen ari gara".

Donostiako Foru Ogasunean izandako sutea eta bi hildakoez jardun dugu segidan: «Gertaera larri horren aurrean gizartearen eta herritarren gaitasuna nabarmendu nahi dut, baita larrialdietarako zerbitzuen jarrera ere. Herritarrek erakundeak bere sentitzen dituztela ohartu gara. Foru Ogasuna inola ere herritarrek maite duten erakundea da. Krisialdi honi aurre egiteko oso jarrera lagungarria izan da».

EAJ eta EAk gehiengo osoa dugu Gipuzkoan, eta eguneroko politikagintzan Aralar eta EBrekin hainbat adostasun lortu dugu, baita PSE-EErekin ere bakar batzuk -PPren kasua salbuespena da-. Gipuzkoan gehiengo osoa ez bagenu bezala jokatuko genuela esan genuen eta gainerako alderdiek jokamolde hori aitortzen digute. Jarrera garrantzizko hori aukeratu izana azpimarratuko nuke.

AuBk eta, oro har, ezker abertzaleak bere erantzukizunei aurre egin behar die. Ezin dute besteen teilatura pilotak botatzen segi. AuBren arazoa konpontzea bere esku dago. Guk gehiengoa ez bagenu bezala jokatu dugu, baita Alderdi Politikoen Legearekiko jarrera garbia hartu ere.

1992an, Madrilgo Kongresura joan nintzenean, Madril eta Sevilla arteko AVE delakoa ekonomikoki bideragarria ote zen galdetzen zuten. PPk zalantzan jartzen zuen batez ere. Zalantzan jartzen zutenek zer diote orain? Beraiek dira AHT proiektua zapuztu eta baztertu nahi dutenak.

Nik ez dut inor asto gainean ikusten, horienak bai direla eztabaida birtualak. Nork ikusten du gaur egun bere burua euskal arkadia zoriontsu berde batean eta asto baten gainean?

Nik berriz, eztabaida horiek planteatzen dituztenak bakarka eta autoetan ikusten ditut.

Teknikoek proiektua egingarria dela diote, eta errentagarritasuna bermatua dagoela ere bai. Hendaian antzeko tren bat dago, TGV delakoa, eta ez dut inoiz kalapitak sortu duen inor ikusi. Iparraldeko lagunek onartzen al dute delako triskantza hori edo?

Baina eginda dagoena antzekoa da.

Ni atzeraka eredu neokomunistek botatzen naute, ikuspegi politikotik alegia. Inor gutxi ezagutzen dut praxian eredu neokomunistaren baitan bizi dena. Burges jendearen jokabideak ikusten ditut nagusiki, eta bereziki eredu komunista hori bultzatzen dutenen artean. Eta horrek harritu egiten nau. Hau da, gauza bat predikatu eta beste bat egiten dute, aurkakoa. Eredu neoliberala kritikatzen dutenak dira berau gehien praktikatzen dutenak.

Gipuzkoan kaosa? Gipuzkoa martxan dago dirua eta proiektuak daudelako. Errealitatea hauxe da: aurki Bergara-Arrasate autobidearen beste zati bat zabalduko dugu, 2007rako Gasteizera iritsiko dena. Berau ardatz alternatibo nagusietako bat izango da. Artean, A-8an obrak egiten ari dira eta abendurako Donostiatik Irunera bitarteko hirugarren karrila egina izango da. Anbizio handiko ekimena gauzatzen ari gara baita ere Donostiatik Andoainera iristeko, hirugarren zati alternatiboa, Urumeako autobidea. Lasarte-Oria eta Oiartzun bitartean, beste zati alternatiboa, 2007rako egingo da. Bistan da, istripu bat nahikoa da errepidea kolapsatzeko, baina bestela errepideak ez daude kolapsatuta.

Begira, Iparraldean auto hobeak daude, baina mantsoago doaz. Iparraldean beste kultura eta heziketa bat dago eta hori gidatzean nabaritzen da, horrek asko arintzen du trafikoa. Baina zergatik zaintzen dira Lapurdin abiadura mugak eta Irunen ez?

Lapurdiko kostan hemen adineko jendea dago, ez dut uste hori denik kontua. Gizartearen ohitura eta eredu kontua da. Herri garraioa bultzatu behar da, norberak aukera koherenteak egin, eta ez diskurtso teorikoak egin baina autoz joan. Nik kontraesan hori aipatzen dut, diskurtsotik praxira dagoen aldea eta kontraesana.

Etengabe ari gara indartzen. Egoera ekonomiko txukunean bizi garenez, oro har, herritarrek bere erosotasuna lehenetsi nahi -eta ahal- dute. Baina aizu, Gipuzkoako zenbait herritan auto gehiago dago biztanle baino.

Inbertsioak aberastasun gehiago sortzen du, ekonomiaren motorea inbertsio publikoa da. Jakina, kezka pentsioekin izan daiteke, gizartean hainbat aldaketa ematen ari da: inmigrazioa dela, babesik ez duten umeak -Diputazioak 1.000 umetik gora babesten ditu-, hirugarren adineko pertsonek gero eta dependentzia handiagoa dute - 5.000 pertsonek alzheimer dute-. Gizarte sektore batzuek harrera duina behar dute. Etxe honen zeregina eremu horietarako egitasmoak bermatzea da.

Akitania, Departamendu eta BAB delakoarekin ari gara lanean. Paueko Kontseiluarekin eta orobat Jean-Jacques Laserre presidentearekin harremanak sendotu ditugu, programa bat adostu dugu bakoitzak dituen eskuduntzen arabera. Jakina, langa fisikoak altxatu dira baina oraindik langa psikologiko asko dago. Euskaldunak eta auzoak gara, baina urte askotako inertziak nor bere norabidean garamatza. Europako politika egitean elkarrekin aritzeko nahia badago, baina inertziak izugarrizko indarra dauka. Herritarrak erakundeak baino aurreragoa doaz, erakundeek zailtasun gehiago dute herritarrek normaltasunez egiten dutena egiteko. Gure lana, hango eta hemengo funtzionariek harreman estua edukitzea da gizarte eta auzolanean aritu ahal izateko.

Pasaiako eskualdea eta badia birgaitu eta biziberritu behar dira. Gipuzkoan baldin bada XIX. mendeko parametroetan dagoen eskualderik Pasaiako da. Batzuek Gipuzkoa AHT gabe, porturik gabe, aireporturik gabe nahi dute, baina ez dute esaten nola biziko diren, ezta bere seme-alabak ere. Guk ez dugu Gipuzkoa ikusten porturik gabe.

Bi kontzeptu berezi behar dira: batetik, lurraldetasunarena. Guk Gipuzkoaren interesaren alde egin behar dugu. Guri ez Lapurdik ez Nafarroak ez Bizkaiak, ez dizkigute babak eltzetik aterako.

Danimarka eta Finlandiako heritarrei pasatzen ote zaie burutik eredu sozial-demokrata aurrerakoiei kontra egitea? Edo Herbeheretan? Zer nahi duzu esatea, gure politika eredua neoliberala dela eta hobe dela ezer ez egitea?

Ez. San Petersburgon antzeko portua egin da. Arkadia zoriontsuaren eredua bultza nahi dutenak Domingo Kanpaina dira (irriak). Ezin dena da eztabaidatu eta gezurretan bizi. Nork ordainduko ditu gure pentsioak eta non bizi eta lan egingo dute gure seme-alabek?

Hasteko zaborrak ez gaitzala jan. Horretarako proiektuak landu behar dira.

Demokrazia formaletan hiritarra gero eta gehiago aintzakotzat hartzen da. Agintarien erantzukizuna da arazoei ahalik eta konponbiderik onena ematea.

Esan dezatela zaborrak nola kudeatu behar diren, nola kendu gure paretik. Esaten dutenak ez dio erantzuten gizarte ereduari. Kontua da milaka tona zabor dugula eta zer egin behar den erabaki behar dela. Jar gaitezen tesitura horretan. Gizakiak mendetan zaborrak erre egin ditu eta pertsonak lurperatu. Egun, pertsonak gero eta gehiago erre egiten dira eta zaborrak ez ditugu erre nahi. Orduan, gizarte eredua aldatu behar al da? Beharbada, lehenik gizarte ereduari erantzun bat eman beharko zaio.