Sidenor euskal enpresak 240.000 euroko indemnizazioa eman beharko dio 2001ean minbiziak hil zuen langilearen alargunari. Senarrak hamabi urte egin zituen gutxienez Basauriko faktorian, fundizioko lanean, amiantoarekin. Amiantoa, berez, ez da produkziorako baliatzen 1999az geroztik, baina ebazpen horrek milaka pertsonaren arazoa azaleratu du, zeren datozen urteetan heriotza eragingo dien produktuaren kaltea epaitu baitu. Amiantoak eragindako gaixotasuna eritasun laboral gisa aitortu gabe dagoenez, orain arteko kasu bakanetan, hala nola oraingo Sidenorrekoan, bide judizialetik lortu da indemnizazioren bat, amiantoa arnasteak erasandako langileen familientzat.
Orain dela bi urte, egoeraz jabetuta, Bartzelonako Portuan amiantoarekin lanean aritzeagatik hil ziren edo minbizia hartu zuten langileen 30 familia baino gehiagok bide judizialari heldu zioten. Zer kalte egokitu zitzaien jakinda, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala eta Itsasoko Gizarte Institutua erakundeek eritasun laboral gisa aitortzea nahi zuten. Langile horiek guztiak Portuko Langileen Antolaketa ûOrganización de Trabajadores Portuarios, OTPû izeneko lantokiko enplegatuak ziren hirurogeiko eta hirurogeita hamarreko hamarkadetan, eta ia mende erdi geroago hasi dira argitara ateratzen kasuak. Orain, biriketako minbiziak edo pleurak hondatu dituen hainbat euskal langilek, dagoeneko hil direnek nahiz eritasun horrekin bizi direnek ûberek edo beren familiartekoekû, eska dezakete eritasun horregatik kalte-ordaina. Horretarako, balio handiko abala da Sidenor euskal enpresan aitortu berri duten kasua.
Arlo sozialeko Bilboko 8. epaitegiak joan den urrian kondenatu zuen Sidenor enpresa T.A.G. langilearen alargunari 240.000 euroko kalte-ordaina ordaintzera. Langilea 2001eko azaroaren 20an hil zen, mesotelioma gaizto baten ondorioz. Hamabi urtez behintzat (1969-1981) aritua zen amiantoarekin lanean, Basauriko faktoriako fundizioko lanetan. Epai judizialaren arabera, mesotelioma galgarria sortu zitzaion langileari gerora, hots, amiantoa arnasteak sortzen duen minbizia. Epaileak, medikuntzako dokumentazio egiaztatuan oin hartuta, argudiatzen du ezen "denbora luze eta jarraituan amiantoa inhalatu izana dela langilearen mesoteliomaren kausa bakarra", eta zehazten dutenez, denbora-bitarte hori aski da langilea eritzeko.
Ebazpen judizialak azpimarratu du, bestalde, enpresak ez zuela hartu airea ateratzeko eta garbitzeko neurri babesgarririk, eta era berean, ez zela egin aireko amianto-partikulen neurketarik, ezta langilearen osasun-azterketarik ere. Ondorioz, epaileak "negligentzia" ikusi du enpresaren jokabidean, eta horregatik erabaki du hura kondenatzea eta langilearen alargunak jarritako indemnizazio-eskea ontzat ematea.
Estatu Batuetako 250 enpresa handik aurre egin behar izan die amiantoak erasandako langileen familiartekoen 8.000 demandei. Demanden zenbatekoa 200.000 milioi euro ingurukoa da eta beraz, Ipar Amerikako konpainiek kopuru horri erantzun beharko diote hurrengo hogei urteetan. Enpresa demandatu gehienek, oraingoz, ez dute indemnizazioak estaltzeko adina dotazio egin, eta izan ditzakete arazo ekonomiko finantzario larriak. Estatu Batuetan, amiantotik eratorritako abestosiaren eta pleurako eta biriketako minbiziaren auziak, ia beti, justiziako auzitegietan erabakitzen dira.
Espainiako Osasun Ministerioak Europako Batasuneko 1999ko direktiba baten transposizioa aplikatu du. Horrela, 2002. urtera heldu behar izan da Espainiako Estatuan, amiantoa, benetan substantzia toxikoa, erabat debekatzeko. Europako Batasuneko estatuen artean, Espainia izan da azkena amiantoaren erabilera debekatzen. Beraz, zementua, ehun ignifugoak eta beste produktu batzuk fabrikatzen zituztenek material erresistente horren ordezko zuntzak aurkitu behar izan dituzte.
Amiantoaren erabileraren debekua debeku, 50.000 langile hilko dira hurrengo hogeita hamar urteetan Espainiako Estatuan, material horrekin lan egin izanagatik. Sindikatuek behintzat kalkulu hori egin dute. Iturri bereko datuekin jarraituz, Europan 500.000 langile zenduko dira. Izan ere, amiantoak pilatutakoan erasotzen du eta gerora azaltzen dira ondorioak. Neurri txikiko zuntzak, adituek frakzio arnastekoak deitzen dutenak, biriketara heltzen dira eta albeoloetan metatzen. Horretatik, fibromak sortzen dira gerora. Abestosiak, bestalde, partikulak luzaroan arnastu dituzten pertsonak hartzen ditu errazen.
Arras substantzia toxikoa da amiantoa, eta hainbat eratako prozesu produktiboetan arnasten da. Esate baterako, fundizioetan, zementu-fabriketan, ehungintzakoetan eta beste hainbatetan. Amiantoak progresiboki erasaten dio pertsonari. Eritasunari abestosia edo biriketako fibrosia esaten zaio. Amiantoak eragindako biriketako fibrosia Ingalaterran aurkitu zen lehen aldiz. 1906. urtea zen. 1973. urtean, Ipar Amerikako industriak 80.000 tona amianto baliatzen zituen produkzioan. Handik 10 urtera, 27 milioi lagun baino gehiago zeuden eritasun horren atzaparretan erortzeko arriskuan.
Enpresa batzordeak salatu du otsailaren 26tik martxoaren 3ra bitartean amiantoa agertu zela labe kalibratzailean egindako obretan eta egun horietan lanak ez zirela eten. Enpresak azaldu du ohartu bezain pronto hartu zituela neurriak.
Jose Mari Esparza idazle, editore eta ekintzaile menderaezinak bere lanerako txokoan hartu gaitu, Altaffaylla Kultur Elkartea eta Txalaparta argitaletxearen sorlekuan, liburuz inguraturik. Gaztetan 20 urtez aritu zen Luzuriagaren Tafallako fabrikan lanean eta orain berriki... [+]
Beasaingo tren lantokiko hiru nabe amiantoz kutsatuta zeudela jakin eta berrogei egunetara agerraldia egin dute Eusko Legebiltzarrean langileen eta erakundeen ordezkariek. Enpresa Batzordeko kideek salatu dute zuzendaritzak informazio "erabat eskasa" eman diela. Eusko... [+]
Laugarren dibisioko zortzigarren nabean egin diren desmuntaia lanen ondoren gertatu da amianto kutsatzea eta legez onartuta dagoena baino altuagoa izan da neurketaren emaitza. Langileei hartutako sei laginetatik lauk positibo eman dute.
Europar Batasuneko erakundeek adostuta, amiantoaren inguruko zuzentaraua aldatu eta minbizia sortzen duen mineralarekiko gehienezko esposizio-maila murriztu dute ekainean. Horretarako, funtsezkoa izan da Nantesen Tripode izeneko eraikinean frantziar administrazioko langileek... [+]