Mutilek ez dituzte gonak janzten

  • Neskek galtza zabal edo estuagoak janzten dituzte, efektuarekin golak sartzen ikasi dute eta lan munduan lehiatzeko prestatzen dira.Ordea, mutilek ez dituzte gonak janzten, ez panpinak zaintzen.Genero bati dagozkion balioak bakarrik lantzen diren kezka berriro hasi da pizten ikastetxeetan. Plan eta materialik ere ez da falta, baina egoeraz jabetzea da lehen pausoa. Galderak eginak daude:Zer eduki lantzen da eskolan? Nola banatzen da espazioa? Nola erabiltzen dute gorputza? Zer ikasketa aukeratzen dute eta zergatik?

2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Inon berdintasunik lortu bada, eskolan lortu dela uste da. Ana Agirrek, Emakundeko prestakuntza arduradunak uste horren alde ustela jarri nahi du agerian: «Orain bai, berdin hezten dira umeak, alegia, mutilen ereduaren arabera. Baina helburua ez da berdin heztea, modu integralean baizik».

Eskola sistemak hasieratik lehentasuna eman die genero maskulinoaren balioei. Androzentrismoa izan du ardatz. Oraindik arlo publikorako bakarrik, alegia, gizonezkoen mundua izan den horretarako prestatzen ditu ikasleak, lan munduan integratzeko.

Aldiz, emakumeen generoari atxikitako balioak bigarren mailan geratzen dira. Esaterako, familiako bizitza edo etxeko kontuak ez dira maila berean lantzen.
Ana Agirrek azaltzen duenez, «eskolak integratu behar lituzke bizitzarako baliagarri diren balio guztiak. Bai emakumezko edo gizonezko generoei atxikitakoak. Eta denei eskaini behar zaizkie, neskei eta mutilei. Hori litzateke benetan aukera berdintasunerako heziketa eskaintzea».

Nola egin zen irakaskuntza mistoa?

Hego Euskal Herrian, 60ko hamarkadan sortu zen eskola mistoa. Ordura arte, neskek eta mutilek bereizita ikasten zuten. Baina neska eta mutilak elkartzearekin bakarrik ez dela arazoa konpontzen argudiatzen du Maria Jose Urruzola hezkidetza aholkulariak La educación de las niñas desde el feminismo de la diferencia artikuluan (Hezkidetza hezkuntz sisteman liburuan): «Ikastetxeek, orokorrean, ez zuten planteatu ere egin zer ekar zezakeen neskak eta mutilak espazio fisiko berean elkartzeak, gizartea sexista denean, eta gizontasuna emakumetasunaren gainetik dagoenean, eguneroko bizitzan».

Urruzolak ondorioztatzen duenez, emakumeak desabantaila egoeran egon arren, eskolak ez zuen egoera orekatzeko neurririk hartu, eta horrek ekarri zuen gizonezkoen hezkuntza eredua nagusitzea.

Eskola mistoak sortu zireneko unea erabakiorra izan zen. Heziketa orekatuago bat lortzeko hainbat gauza kontuan hartu beharrekoak ziren, baina ez zituzten hartu. Horrela azaltzen du Urruzolak: «Ez zen ‘gizonezko generoaren’ eta ‘emakumezko generoaren’ kritikarik egin. Ez zen nesken aldeko diskriminazio politikarik aurreikusi. Ez zen argitu pertsona bezala zer baloreetan heziko ziren. Ez zen aztertu irakasgaietan transmititzen zen androzentrismoa; esaterako, historian, filosofian, zientziatan... Eta ez zen kontuan hartu emakumeei egozten zaizkien rolei balio gutxiago ematen zaiela gizartean, gizonen rolei baino».

Arazo nagusia: ez konturatzea

Heziketa parekidea emateko kezka hau asko landu zen 90eko hamarkadaren hasieran. Zehar lerro bihurtzearen ideia zabaldu zen, alegia, generoaren gaia aparteko zerbait bezala landu beharrean, beharrezkoa zela alor denetan txertatzea. Erabaki honen balorazioa egin digu Beatriz Moralek, Farapi antropologia taldeko kideak: «Ideia oso ona da, baina praktikan gertatu dena da, zehar lerro egin beharraren izenean, ez dela ezer egin, eta kito».

Urte luzeetan gaia baztertu samar egon ondoren, oraintxe hasi da berriro hezkuntza munduko jendea kezkatzen, ikusten delako gauzak ez direla benetan aldatu. Teoria eta materiala aldetik, 90eko hamarkadatik lan handia aurreratuta dagoela dio Moralek: «Material ona dago, eta egin diren hausnarketak oso aproposak dira. Baina gai honi buruz pentsatzen jartzea da gakoa. Eguneroko bizitzan sartuta gaude, eta ez gara jabetzen errepikatzen ditugun ereduez. Erabat barneratuta ditugu generoen rolak. Horregatik, galderak planteatzea da lehen pausoa».

LOCE: «Atzera pausoa» den legea

2002. urte bukaeran jarri zen martxan Espainiako Estatuan LOCE legea. Hezkidetza garatzeko ematen duen aukerez, honela dio Ana Agirre Emakundeko prestakuntza arduradunak: «Lege horren garapenaz atera diren hainbat dekretu sakonki aztertu gabe dauzkat. Baina lehen inpresioa da atzera pauso bat eman nahi dela. Aurreko legeak, LOGSE legeak bere helburuen artean jasotzen zituen aukera berdintasunerako printzipioak, eta egiten zuen planteamendu orokorrak balio ezberdinak irakasteari garrantzia ematen zion. Eta LOCE legeak ez du marko hori hain ongi definitzen. Baina ikusteko dago, lege horrek zer garapen izango duen».

Martxan dauden proiektuak

Emakundek Ekintza Positiborako III. Planaren barruan, hezkuntzan egin beharreko lana diseinatua du. 15 urte dira Plana martxan dagoela, eta hezkidetza lantzeko banatzen dituen atal nagusiak dira: ikasle, irakasle eta gurasoen sentsibilizazioa, irakasleen prestakuntza, ikasketak aukeratzeko orientazioa, eta edukien errebisioa.

Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren lana da Plana ikastetxeetan aplikatzea. Agirrek azaltzen duenez, «Hezkuntza Sailak irakasleak prestatzeko eskaintzen dituen aukeren artean, lehentasuna dutenetako bat da hezkidetzaren gaia. Baina ikastetxeen esku dago aukeratzea zer gaitan prestatu nahi dituen bere irakasleak. Horregatik da beharrezkoa sentsibilizatzea».

Plan honez gain, bestelako formulekin hasi dira ikastetxeak hezkidetzaren gaia lantzen. Esaterako, Hernaniko Udalak bultzatuta, herri horretako ikastetxeak Berdintasuna eta Hezkidetza ikastaroa jasotzen ari dira. Beatriz Moral eta Begoña Petxarroman dira irakasle. Azaltzen dutenez, aurten galderak planteatzea eta bakoitza bere ikastetxearen errealitateaz jabetzea da helburua. Eta hurrengo urtean, denen artean irtenbideak edo ekintza zehatzak bilatzen saiatuko dira. Ikastaroan aztertzen dituzten gaiak dira: espazioa, gorputza, edukiak eta orientabidea.

Ikasle, irakasle eta gurasoek parte hartzearen garrantzia

Irakasleak dira ikastetxeko errealitatea gertutik ezagutzen dutenak. Eta behaketaren bidez, neska eta mutilen jarrerak aztertzen ari dira. Ordea, ikasleak ere lan horretan jarri ditu Nekane Idarreta Hernaniko Langile ikastolako irakasleak: «Ikasle taldetxo bati eskatu diot behaketa lana egin dezan. Ondoren, klase osoari azalduko dizkiote emaitzak. Irakasleok esatea alferrik baita, ikasleek konturatu behar dute neska eta mutilen arteko ezberdintasunez».

Era berean, gurasoekin ere lantzen dute hezkidetzaren gaia. Begoña Petxarromanek azaltzen duen bezala, «oso garrantzitsua da jakitea ikasleek etxean zer giro duten eta zer eredu ikusten dituzten. Eta beharrezkoa da gurasoek jakin eta ulertu dezaten bere umeak zer ari diren lantzen eskolan. Bestela, ikasleek eskolan gauza bat aditu eta etxean beste gauza bat ikusiko dute».

Ikasketen orientabidea
----EAEn aukeratzen duten ikasketa lerroa----

% emakumeak % gizonak
Arteak 2,8 1,2
Gizarte Zientziak 49,9 24,2
Natur Zientziak 42,8 42,5
Zientifiko-Teknikoa 4,6 32,0

Datu hauek batxilergoko lehen kurtsoko ikasleek egin zuten aukera erakusten dute. Generoak eragiten du erabakian: emakume gehienak Gizarte eta Natur zientzietan lerratzen dira. Aldiz, gizonek adar zientifiko-teknikoetarako joera handiagoa dute.

----EAEn emakumeak gehiengoa diren ikasketak----

Pelukeria-estetika % 98,6
Komunitaterako zerbitzuak % 90,4
Osasuna % 85,7
Administraritza % 70,7
Ostalaritza eta turismoa % 61,7

Lanbide heziketako datuetan ikus daitekeenez, tradizionalki emakumeen lan gisa hartutakoak oraindik ere horrela dira. Edertasunari edo besteen ongizatera bideratutakoak dira.

Iturria: Eustat. 1999-2000. ikasturtea.

Espazioa
Gure mugitzeko moduak, espazioaren pertzepzio bat ematen digu (gurpil aulkian dabilenak, oso txikia denak edo korrikalariak hiri bera desberdin bizi dute). Eta alderantziz, espazioa ikusteko moduaren arabera mugitzen gara.
Normalean, mutilek espazioaren zabalera handiagoa okupatzen dute neskek baino. Eta gehiago mugitzen dira.

Eskolak espazioa antolatzeko duen moduak eragina du espazioaren banaketan. Adibidez, Hernaniko Langile ikastolako irakasleek aipatzen dutenez, «orain 10 urte erabaki genuen espazio bakoitzeko ekintzak definitzea. Libre utziz gero, dena futbolerako izango baitzen».

Edukiak miatuz
Eskolako liburuak eta irakaspenak berrikusi beharra dago oraindik, Ana Agirrek dioenez: «Edukien bidez neska-mutilen arteko hierarkizazio hori transmititzen da sarri. Gizonezkoen munduari balio gehiago ematen zaio, eta emakumeak esparru batzuetan eta gizonezkoak beste batzuetan kokatzen dituzte».
Beatriz Moralen esanetan, «matematika beti iruditu zaigu zerbait neutroa. Baina ariketetako planteamenduetan askoz gehiago agertzen dira gizonezkoak. Gainera, neska edo mutilen rolak oso markatuta ageri dira». Historiako irakasgaiaren panorama ez da, bada, hobea. Begoña Petxarromanek dioenez, «historiako liburuetan emakumeak agertu daitezen, lehenengo historialariek ikertu egin behar dute, oso gutxi ezagutzen baitira. Bestalde, ez da harritzekoa emakume gutxi ezagutzea. Izan ere, historian ikasten diren gauzak arlo publikoan eta gizonek egin zituztenak dira, gudak eta konkistak, esaterako. Etxe barruan nola bizi ziren ez da ikasten».


Azkenak
Baigorri-Tafalla senidetze eguna
Liturgia ez-katoliko bat Urdozeko kaperan

Kasu Hegoaldeko begirada horri. Lehen-lehenik desmitifikatu larre berde, etxe zuri eta teila gorrien lur ederrekiko miresmen itsua, halako maitasun inkondizionala, hizkerari eta ustezko bizitzeko manerari loturiko fetitxismoa. Utz, Ruper Ordorikari sarri entzun gisan,... [+]


2024-11-04 | Behe Banda
Barra warroak |
Ipuin bat kiskaltzeaz

Korrika eta presaka ekarri dute megafonoa. Hau onartezina da. Hau ezin da onartu. Denok batera oihu egin dezagun, ezin dugu honela jarraitu. Zurean ere sartu direla? Bai arrazoi duzu, jo ditzagun txaloak zuretzat. Hurrengo astean hemen batuko gara denok eta aurre egingo diegu,... [+]


Segurtasuna ala eskuin mutur berriaren amua?

Iragarritako heriotza baten kronika. Donostiako Udalak Egiako Kaleko Afari Solidarioak debekatu ditu, «segurtasunaren» aitzakian. Bizpahiru urte dira Egian segurtasuna guztien ahotan dagoela, eta azken hilabeteotan, talde eskuindarren gorakadarekin, egoerak okerrera... [+]


ANALISIA |
Donostiako Egiako eta Gasteizko Errotako mobilizazio arrazistak (eta etorriko direnak): kointzidentziak eta galderak

Azken asteetan mobilizazio arrazistak piztu dira Gasteizko Errota eta Donostiako Egia auzoetan, eta biek iragarri dute asteroko deialdiei eusteko asmoa. Haien artean desberdintasunak daude, baita antzekotasun asko ere: sustatzaileak anonimoak izatea, konfrontazioa bilatzea, edo... [+]


2024-11-04 | Garazi Zabaleta
Mimogoxo
Edertasuna baino osasuna helburu duen proiektua Ezkion

Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]


2024-11-04 | Jakoba Errekondo
Eguzki-lore meteorologoa

Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan. Bertan ezin biziraunari eutsi eta basoak ere txil egin eta urrun-urrunera... [+]


Sardina europarra
Mugarik gabe, baina ez mugagabe

         Sardina bat... bi sardina... topatu ziren...

Atlantikoan, Mediterraneoan, Indikoan, Pazifikoan… Gauez bada, 25-55 metroko sakoneran; egunez sakonago, 100 metrorainokoan, harrapariengandik babesteko.


Birika-belarra

Udazken betean gaudela arnas bideei erreparatu beharra daukagu, garai honetan ia gehienok izango baitugu katarroren bat. Hori bakarrik denean gustura, arnasbideetako gaitz larriagoak zeharo gaiztotuta dabilzkigulako azkenaldian. Gure artean aurre zaintza egitea ohitura zabaldua... [+]


2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


Eguneraketa berriak daude