Frantziako ohiko salbuespen bat, besterik ez.


2003ko irailaren 28an
Frantziako ohiko salbuespen bat, besterik ez
Deszentralizazioa defini dezakegu hautetsi lokalek problema lokalak tratatzen dituzteneko gobernu-forma gisa.

Alderdi horretatik, Frantziak ongi kokatua dirudi, zeren «lokalki erabaki daitekeen mailetan» errekorra baitauka: udalerriak (37.000), agrupamenduak eta udalerrietako sindikatuak (20.000), erregioak (26), departamenduak (100) eta eskualdeak (300).
Berebat, hautetsi lokal ugariz hornitua dago: seiehun milatik gertu hirurogei milioi biztanleren artean, hau da, hautetsi bat ehun biztanleko.
Alabaina, deszentralizazioa ahula da, ezkerraren nahiz eskuinaren hauteskundeen, aurreko hauteskunde-garaiko eta ondorengo, kexen edo salaketen arabera.
Paradoxa hori printzipio batetik dator: Frantziak herrialde berezitzat du bere burua. Herrialde horretan, estatu zentralak eta haren agenteek ahalik eta botere gehien eduki behar dute, zeren haiek bakarrik baitira gai herrialdearentzat ona zer den definitzeko.
Beraz, nahiago du «deskontzentrazioa», zeren, horrela, lurralde lokalean bizi diren botere zentraleko agenteek bereganatzen dute erabakimena.
Bestalde, Iraultzaren eta Napoleonen agintaldiko «handitasunaren» nostalgia dauka. Izan ere, elementu erabakigarria izan zen orduan zentralizazioa.
Eta estatuko bost milioi funtzionarioei, gero eta ugariago direnak eta hari gogor atxikiak, estatus pribilegiatu eta ukaezina berma diezaien.
Azkenik, mila hautetsik okupatzen dituzte postu giltzarri guztiak Parisen eta probintzian, eta erabakimenezko maila orotan har dezakete esku. Eta, dudarik ez da, deszentralizazioak mehatxatu egiten du abagune handi hori.
Beste hainbat traba ere aise aipa daitezke, baina honako hauxe izango da garaitzen zailena: Parisek hainbat mendetan probintziengan izan duen tutoretza.
Frantziak, beraz, ez du deszentralizaziorako debekurik, eta burutzeko borondate politikoa bakarrik falta zaio.
Noiz gertatuko da hori? Ez dut erantzunik, ez dakit, baina behartua egongo da organizazio territorialak sinplifikatzera eta Europako gainerako herrialdeekin parekatzera.
Hala ere, frantsesen berdintasun-pasioa dela kausa, beste gorabehera bat sortuko da: onartuko al dute asanblada lokalek hartutako erabakirik, baldin arau nagusitik aldentzen direnak badira?
Botere zentrala erne ibiliko da, beste kolektibitateen protesten beldur izango delako batetik; bestetik berriz, kontrolatzen eta bere agenteak okupatuak izaten segituko duelako.
Nekez iritsiko dira, bada, berrikuntza eta kasu partikularren konponbidea.
Adibidez, Ipar Euskal Herriarena. Zer zorte egokituko zaio?
Hobeto identifikatua eta administratua izan nahi du, eta beste departamenduak bezalakoxe bat galdegiten du beretzat. Hortaz, beldur da Frantziako karta administratiboaren errebisio hutsarekin, zeinek bere populazioaren eta lurraldearen %40 soilik hartzen baitu.
Ezkerreko nahiz eskuineko gobernuek bota izan dute atzera aipatu eskaria, aitzakia bariatu bezain sinesgaitzen bidez.
Egiatan, susmo dute Nafarroako eta Euskadiko autonomiek liluratu egingo dutela Ipar Euskal Herria, zein, berez, nortasun eta interes propioak defendatzeko arazoa konpondu beharrean aurkitzen baita.
Europan, Frantzia da autonomiaren eta herrialdearen fragmentazioaren arteko batez besteko neurririk imajinatzen ez dakien herrialde bakarra: kontu hori ongi ispilatzen da Korsikako aferan, zein, mende erdia igaro ondoren, konpontzeko baitago beti.
Aurrekari horrek obsesionaturik, frantses gobernuek uste dute, Euskal Herriko departamendua onartuz gero, berez bezala etorriko dela zazpi probintziak batera hartzen dituen autonomiaren eskabidea.
Eskari hori 1835koa da izatez, euskal nazionalismoa baino askoz aitzinagokoa, eta, anitz jenderen iritziz, horixe da bere nortasunari arras atxikia, baina sezesio ororen etsai den populazioaren nahiak asetzeko modu errazena.
Hala ere, logika ororen kontra, hortxe da gutxiengo baten salbuespena. Multzo horrek independentziarako abantzamendu bat ikusten du horretan, baina neurri horrek lotura berri eta zuzenak sortuko lituzke Parisi buruz.
Antzeko inkoherentzia ikusten da Euskal Herriko parlamentarien artean; nahiago dute beren hautesle parte handi batek zerbait itxaro duela ignoratzea eta botere zentralarekiko harreman onei arretaz kontu egitea.
Azken batean, ez dakigu deszentralizazioak zer ekarriko dion Euskal Herriari. Nolanahi ere den, herrialde horren kasuak bide ematen digu, aztergai dugun subjektuari dagokionez, Frantziako politikaren zenbait alderdi aurkezteko.
Frantzia zentralizazioari zeharo atxikia dago, eta botere zentrala libertate lokalen gaineko kontrol efektiboa bere esku izaten ahaleginduko da.
Autonomia ororen kontrakoa da, eta, horrenbestez, errefusatu egiten du asanblada lokalen ekimenerako fakultateen indargarri izan daitekeen guztia.
Hala eta guztiz, eutsiko dio deskontzentrazioaren beharrari, zeren horrela bermatuko baitu bere tutoretzaren eta bere agenteen rolaren betierekotasuna.
Ondorio gisa, nire iritziz, ineluktablea da Frantziako deszentralizazioa, baina oposizio handiak izango ditu eta ongi aurreikusi beharko ditu konpromisoak.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude