Manezaundi, nafar abertzalea
Neure liburutegiko xoko batean neukan ahantzirik. Duela aste batzuk, ordea, berriz eskuratu eta irakurtzen hasi nintzen. Huraxe nire harridura!
Bi gauza harrigarri eriden nituen liburuan. Lehendabizi, Manezaundiren euskara zaulia, azkarra, erraza, aberatsa, guztitarakoa. Nafarroa Behereko laborariei entzuten diedanaren antzekoa.
Beti egiten dudan bezala, gustatzen zitzaizkidan esaldiak azpimarratu, ordenagailuan sartu eta magnetofonean grabatu nituen, gero noiz behinka irakurri eta entzuteko.
Eta bigarrenik: Manezaundi egiazko eta zinezko abertzale zela ohartu nintzen.
ZER
Definizio egokia. Nazionalista guztientzat balio duena.
Zer da, ordea,
euskal abertzale
Beste ezaugarriak, bigarren edo hirugarren mailako ezaugarriak dira. Batzuk egiazko abertzale izateko kapitalista edo neoliberala edo sozialista edo komunista edo maoista izan behar dela diote.
Inoren usteei begirune ekarriz, horiek guztiok ez diote abertzaletasunari kolorea baizik eransten. Etxea zuriz edo gorriz edo berdez pintatu behar dela. Nork bere gustua. «Eder edo itsusi, zein begik ikusi» dio esaera zaharrak.
Manezaundik izan zituen bi alderdi horiek. Euskara maite-maite zuen. Euskal Herria askatua, jareinda, laxatua ikusi nahi zuen.
Ez dago artikulu batean haren esanak errepikatzerik. Aurreneko lerrotik azkeneraino ikusten da, baina, Manezaundik bihotz zola-zolan zeraman euskararentzako amodio sendoa.
Ikus bestela zer dioen: «Nik gogo bihotzian ez dut yaidura bat bezik; eskuara, bethi eskuara».
Liburuaren 4. ataleko artikuluak «Euskarari Buruzkoak» dira. Hor aztertzen dituen euskararen gorabeherak egungo egunekoak direla ematen dute.
Maisu eta apez erdaltzaleek euskarari egiten dioten makurra deitoratzen du. Eskoletan euskara zapaldua dela. Jendea, neskatoak batez ere, euskaraz mintzatzen ahalketu egiten direla. Euskara galduz doala. Euskara galduz gero, berriz, Euskal Herria suntsitu egiten dela. Guztiak euskaraz ikastera sustatu nahi lituzke.
Manezaundik arrazoi handiz miretsi egiten du baserritarren eta laborarien euskara:
«Horiek dira gure
academico
ZAZPI
«Eskualdun gehienek uste dugun baino anitzez hitz gehiago baditugu gure eskuaran (...) herri edo eskualde bathian ez dutenak bertze lekhutan khausitzen direla. Eta ze hitz ederrak eta egokiak!».
Gure egunotan gertatzen ari den euskararen berpiztea ikusi izan balu, Manezaundi poztu egingo zen, seguru asko. Jakin askok, hitz egin, ordea, oraindik ere guttik egiten badu ere.
Eta bigarrenik: Euskal Herriaren kezkak bihotza urratzen dio.
Manezaundiren askatasun egarria ikusteko «Zer ginen eta zer giren» izenburu duten bost artikuluak irakurtzea aski da. Artikulu horiek Nafarroako ikastetxe guztietan irakurri beharko lituzkete.
«Erraiten nuen lehengo aldian nola Espainiarrek garhaitu eta menperatu ginituzten gudu garratz baten ondotik».
Askatasuna ez galtzeko, Nafarroak eta nafarrek gogor borrokatu zutela. Espainolek nafarren gogoen bortxara menperatu eta azpiratu zutela Nafarroa. Manezaundi bezala, egia horretaz nafar guztiak ohartuko balira, Nafarroako giroa goitik behera itzulikatuko litzateke. Manezaundi nafar abertzalearengandik zer ikasirik badugu euskaldun guztiok
Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]
Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, koloniza dezagun.
Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.
EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]
Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]
Israelgo Atzerri ministroak NBEko Idazkari Nagusi Antonio Guterresi herrialdean sartzea debekatu diotela jakinarazi du. Katzek Guterresi Iranek Israelen aurka misilekin egindako erasoa “argi eta garbi” ez gaitzestea leporatu dio, baita "terroristak,... [+]
Egoera juridikoki aztertu ondoren, Euskal Herriko Unibertsitateak erabaki du Zuzenbide Fakultatearen Bizkaiko Ataleko irakaslea lanpostutik kentzeko prozesua martxan jartzea. Irailaren 27an hasi ziren irakaslearen aurkako salaketak. Orduztik ehundaka izan dira auzi honen... [+]
Nafar regionalistek “txiringito independentistei mesede egiten dien” emanaldi gisa kalifikatu dute iganderako Atarrabian aurreikusitako ikuskizuna. Ez da lehen aldia, aurretik ere egin izan dute Iruñean, Lizarran eta Burlatan.
LAB, ESK, STEILAS, EHNE-Etxealde eta Hiru sindikatuek Gipuzkoako Foru Aldundiaren aurrean elkarretaratzea egin dute Lodosan lan-istripu hilgarria izan zuen garraiolariaren heriotza salatzeko. Sektorean lan-baldintza duinak galdegin dituzte patronalak eta instituzioek gaixotu eta... [+]
EH Bilduk Pedro Sánchezen Gobernuarekin adostu du Mozal Legearekin amaitzea. Horretarako, funtsezko lau puntu aldatuko dituzte: gomazko piloten erabilera, errespetu faltak, desobedientzia, eta mugan egindako kanporaketen ingurukoak. Aurreko legegintzaldian Espainiako... [+]
Hezkuntza Departamentuan jarrera aldaketarik ikusten ez dutela-eta, irakaskuntza publikoko langileak grebara deitu dituzte berriz ere sindikatuek urriaren 29an, "negoziazioaren alde". Nafarroako Parlamentuko indar politikoak ere interpelatu dituzte, "gure... [+]
Apirilean Kanboko Herriko Etxean sartu eta han egindako protestekin lotuta hiru lapurtar atxilotu ditu asteazkenean Frantziako Poliziak. Aske geratu badira ere, otsailean epaituko dituzte. Herriko Etxearen babesarekin, Bouygues enpresak duen etxebizitza eraikuntza... [+]
Valle de Odieta enpresak eta bere filialak (HTN) urteak daramatzate instalazioak handitu nahian, administrazioa ezartzen ari den erregulazio guztien aurka. Epai judizial bati esker, abere kopurua gaur egun baimenduta dituzten hainbat adinetako 7.800 bururaino zabaltzea lortu... [+]
Ostegun arratsaldean hasiko dira baraualdiak, eta bost gune antolatu dituzte ekimenari lotuta: Bilbon, Altsasun, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. Larunbat eguerdian, berriz, manifestazio handi bat egingo dute Bilbon, palestinar erresistentziarekin elkartasunez eta... [+]
Sanchezi buruz ari gara, joan den ostiralean astindu gintuen kasuaz. Adierazpen askatasuna defendatzen dugu, baita gustuko ez ditugun adierazpenak egiten direnean ere. Askatasun horrek iritzi arrazoituetan eta kontrastatutako datuetan oinarritutako ideiak adierazteko... [+]