argia.eus
INPRIMATU
Fantasia eta errealitatea (I)
1999ko apirilaren 04a
Sei mila urteko hedapen etengabearen ondoren, indoeuropartzearen azken txanpan aurkitzen gara. Hitz asko egiten da globalizazio ekonomikoaz, baina beste hau ere hortxe dugu: munduaren indoeuropartze globala. Hungariarrak, turkiarrak, arabiarrak eta Ekialde Urrunekoak izan ezik, beste guztiok estaltzen gaitu indoeuroparren hedapenak.

«HIZKUNTZA
indoeuroparren difusioa ez da amaitu Brontze edo Burdin Aroan, baizik eta jarraitu egiten du gaur egun ere. Europaren bulkadak eta bere hedapen kolonialak Afrikan, Australian eta Mundu Berrian, ingelesa, frantsesa, espainola eta portugesa eraman ditu lurralde berrietara; eta Asiako kontinentean, errusierak ESSB-ohiko eki lurraldeak konkistatzen darrai. Hizkuntza indoeuroparren historia, beraz, duela 6000 urtez geroztik dirauen hizkuntz hedapena da» (A la recherche des indo-européens. 1997)

ZER
esan nahi du horrek? Enpresa transnazionalak eta FMI, gobernuz kanpoko erakundeak eta lehen munduko irakasleak Nigeriara edo Boli Kostara doazenean hango nekazaritza berrantolatzera, esaterako, beren teknologia eta laguntza guztiekin, kolonizazio ekonomikoaz gain, adimenaren kolonizazioa ematen dela. Lan itzela egin behar dute, egin ere. Aurrean duten beltzak nekazaritza tradizionaletik atera du bizibidea, eta lurra herri jabetzakoa ( komunitatearen etxe handia) dela pentsatzen du. Orain konbentzitu behar du nekazaritza industriala askoz hobea dela, iraultza berdea edo agrokimika askoz errentagarriagoa, eta industria transgenikoa, berriz, gosea behin-betiko uxatuko duena. Horretarako, baina, jabe etorri berriaren esku geratu behar du lurrak. Hark emango dio aholkua, antolamendua, hazia, pestizida, neurriko soldata... Baina halako aurreramenduak egiteko, elkar ulertzetik hasi beharko da. Ehundaka dialekto ulertezinen ordez, jar dezagun frantsesa edo ingelesa hizkuntza komuntzat; zelan konprenitu bestela eduki zientifiko eta kultural hain jasoak? Gainera, bertako hizkuntzek ez dute balioko, seguru, gizabanakoa eta gainerakoa, gizakia eta gainerakoa, ideia eta errealitatea... eta halako bereizketa funtsezkoenak egiteko ere (behar bezalako bereizkuntzaz).
Halaxe dira kontuak gutxi gorabehera, fase bigunenean.
Orain ez noa mendebaldarron falaziez eta hantusteaz hitz egitera, baizik hori guztia bilakaera naturaltzat jotzen dutenen ikuspuntuaz.

MALLORY
, –hizkuntzalari eta arkeologo irlandarra– adibidez, liluratuta dago hizkuntza indoeuroparren crescendo horrekin. «Indoeuroparrek utzi diguten ondare ziurrena –dio– gaur egun bi mila milioi gizon eta emakumek baino gehiagok hitz egiten duten hizkuntza hauetan datza». Hitz bakartxo bat ere ez txilindro azpian geratu diren hizkuntza eta zibilizazioei buruz.
Prozesua honako hau omen da: kultura sartu berriak eskaintzen duen sistema abantailatsuak bertako jende zati bat integratzen du eta elebitasun prozesua jartzen da abian. Hortik aurrera, denbora kontua baino ez da