Mikroplastikoak Pirinioetako gailurretan: kontinente arteko kutsadura ikusezina
Bigorrako Pic du Midi mendi ezagunaren gailurrean mikroplastiko arrastoak aurkitu dituzte airean, Frantziako Zientzia Ikerketetarako Guneak egindako ikerketa baten bidez. Azaldu dutenez, partikula horiek Afrikan, Ipar Amerikan eta Atlantikoko beste toki batzuetan dute jatorria.
Pic Du Midi d'Ossau (2.884 m) mendiaren soslaia ezaguna da Pirinioetara joateko zaletasuna duen ororentzat, A-64 autobidetik eta beste hainbat tokitatik ikus daiteke, mendikatearen bihotzean eta gailurrez inguratuta, menderaezin. Dirudike eremu horietara ez dela iritsi gizakiaren eta zibilizazio modernoaren hatsik, eta arnas garbi horren bila abiatzen dira astebururo zientoka mendizale, euskaldun franko tartean.
Handik kilometro ez askotara beste Pic Du Midi bat altxatzen da, Bigorrakoa, garaiera antzekoa duena (2877 m). Bada, Frantziako Zientzia Ikerketetarako Guneak hor egindako ikerketa batek erakutsi du mikroplastikoak ere Pirinioetarako gailurretan dabiltzala hegan, ugatz eta saiak adina.
Grenobleko-Alpeetako unibertsitateko eta Eskoziako Strathclyde unibertsitateko ikerlariekin batera egindako azterketan, Bigorrako Pic Du Midiko Behategian aire-ponpa batekin astero 10.000 metro kubo aire hartu eta analizatu dituzte, eta metro kubo bakoitzeko mikroplastiko partikula bat aurkitu dute. Ikerketa guneak azaldu duenez bildutako ontzietan dauden polimero, poliestireno eta polietilenoak daude plastikoen artean. "Zientzialarien ustez mehatxu bat ez den arren, kutsadura iturrietatik hain urrun egotea harrigarria da", Pirinioetako aktualitateari jarraipena egiten dion Cima Norte webgunean azaldu dutenez.
.jpg)
Erabili dituzten aire korronteetako norabideen eredu matematikoek adierazten dute partikula horiek Afrikan, Ipar Amerikan eta Atlantikoan sortu zirela. "Horrek erakusten du aerosoletan daden mikroplastikoek globalki garraiatzeko duten gaitasuna", azaldu dute ikerlariek.
Ez da lehen aldia ikerketa batek Pirinioetan mikroplastikoen kutsadura egiaztatzen duela. 2019ko apirilean Okzitaniako Tolosako EcoLab ikerguneak argitaraturiko beste ikerketa baten arabera, Pirinioetako iparraldean, toki menditsuenetan metro koadroko 369 mikroplastiko partikula pilatzen da. Ordukoan azaldu zutenez, ez zegoen plastiko horren jatorria azaltzen duen isuririk 100 kilometroren esparruan. Orain, badakigu guk sortutako zaborrak hegaldi askoz luzeagoa egiten duela, muga natural guztiak gaindituz.
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene... 70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]
Ekainak bost ditu gaur; udara atarian gaude eta giroak badaki. 15:00ak dira, sorbeltz saldoa aztoratuta dabil, udara beteko zeruan, kirrinka batean, eltxoak ehizatzen. Azpitik Ibaik erreparatu die sorbeltzei, eta tartean dauden enara azpizuriei; gorde ditu basozain arropak,... [+]
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]