Independentista kanakiarrek ez dute abenduko erreferendumean bozkatuko, COVID-19 dela-eta
Independentziaren hirugarren erreferenduma abenduaren 12an egingo da Kanakyn, baina independentistek ez parte hartzea erabaki dute, pentsatzen baitute COVID-19agatik ez dagoela baldintza egokirik. Frantziako Estatuak, ordea, hitzorduari eutsi dio, unionisten onerako.
Independentziaren aldeko alderdi guztiak ados jarri dira hirugarren erreferendumean ez parte hartzeko. "Ez dira baldintza sanitario eta sozialak bermatzen lasaitasuna eta bakea izan daitezen", adierazi dute eta liskarrak izateko kezka agertu dute, Kazeta hedabidean Mikel Irastorzak jaso duenez.
Zertan dira COVID-19 neurriak Kaledonia Berrian?
Frantziako Estatuaren menpekoa den Kaledonia Berrian, azaroaren 12an 100.000 biztanleko intzidentzia tasa 112koa zen eta horren aurrean gaueko 22.00etatik goizeko 5.00etarako etxeratze agindua indarrean da azaroaren 15etik, ostatuak eta antzokiak itxita daude eta kirol lehiaketak debekatuta. Eta ezin dira hamabost pertsona baino gehiago elkartu.
Erreferendumaren zilegitasuna auzitan
Egun Kaledonia Berriko Gobernuan independentistak daude agintean eta erantzukizunez jokatu behar dutela adierazi du Daniel Goa presidenteak: "Hautua egin dugu eta erabakiak hartu. Ez dugu kanpainarako dokumenturik aterako, ez dugu kanpainarik eginen", Kazeta hedabideak jaso duenez. Presidenteak nabarmendu zuen deskolonizazio erreferendum bat ez dela zilegi izanen kanakiar herriaren parte hartzerik gabe.
Unionistak abenduaren 12an egitearen alde
Aurreko bi erreferendumak irabazi zituzten independentziaren kontrako sektoreek behin eta berriz eskatu dute abenduaren 12ko datari eustea eta pozik dira Frantziako Estatuak horixe erabaki duelako.
Kaledonia Berria 1853tik dago Frantziaren menpe. 1998ko maiatzean izenpetu zen Noumeako Akordioak fasekako deskolonizazio prozesua abiatu zuen. Eta bertan adostutako prozeduraren barruan, abenduaren 12koa hirugarren erreferenduma izango da. 2018ko azaroaren 4an egin zuten lehen erreferenduma eta ezezkoak %56,7 izan ziren. 2020ko urriaren 4an egin zuten bigarren erreferenduma, eta ezezkoak %53,3 izan ziren.
Kanaky herriari buruzko ARGIAren kanalean aurkituko duzu orain arteko bidearen informazio gehiago.
Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]
Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]
Abenduaren 24an erori zen gobernua, Kaledonia Elkarrekin alderdi loialistako ordezkariek dimititu zutelako. Hori horrela, loialistek berreskuratu egin dute independentistek 2021ean lehen aldikoz lorturiko presidente kargua. Maiatzaz geroztik krisi politiko, sozial eta ekonomiko... [+]
Frantziako Estatuaren aurkako protestak aitzina doaz Kanaky irlan eta errepresioak ere ez dauka etenik. Uztailaren 10ean tiroz hil du errepide blokeoan zegoen Rock Victorin Wamytan gaztea. Independentisten artean ezaguna den familia batekoa da gaztea: 1998ko Noumeako Bake... [+]
Asteazkenean, ekainaren 19an, atxilotu zituzten eta Frantziako espetxeetara bidali dituzte asteburuan. Maiatzean izandako istiluetan bortizkeria ekintzak antolatzea leporatzen diete.
Asteazken goizean eskainitako ohiz kanpoko prentsaurrekoan eman du erabakiaren berri Frantziako presidente Emmanuel Macronek. Kanaken haserrea piztu zuen legeak, errolda horren eguneratzeak kanaken pisua gutxitzeaz gain, 1998ko Noumeako Bake Akordioen muinaren errespetu-eza... [+]
Irlan egon da maiatzaren 23an Frantziako presidente Emmanuel Macron eta loialistekin zein independentistekin, alde guztiekin bildu da. "Elkarrizketa politikoa" abiarazteko prestutasuna erakutsi die, baina independentistek diote horretarako baldintzarik ez duela jarri.
Kanakyko manifestariei elkartasuna adierazteko, EH Baik eta LAB sindikatuak deituta, elkarretaratzea egingo dute 19:00etan Baionako suprefetura aitzinean.
Astelehenaz geroztik Kanaky uharteetan protestak eta istiluak ari dira izaten. Gutxienez lau hildako izan dira Frantziako Gobernuaren arabera, baita zauritu ugari eta dozenaka atxilotu ere. Frantziako Asanblea Nazionalean Pazifikoko uharte hartako hauteskunde-erroldari buruzko... [+]
COVID-19ak eragindako osasun egoeragatik independentziari buruzko erreferenduma atzeratzea galdetzen zuten independentistek, hori gabe boikotatuko zutela abisatuz. Eskaerari elkor, hitzordu politikoa burutu zuen Frantziak abenduaren 12an. %96,49ak Frantziaren mende gelditzearen... [+]
Aste bateko negoziazioen ondorioz finkatu dute agenda politikoa Kanakyko loialisten, independentisten eta Frantziako Gobernuko ordezkarien artean. Noumeako akordioei segi, independentziari buruzko hirugarren eta azken erreferenduma ukanen dute Kanaky edo... [+]
Noumeako Akordioetan (1998) aurreikusitako hirugarren erreferenduma 2022ko udazkenean egitea eskatu dute Kaledonia Berriko Asanblean gehiengoa duten alderdi independentistek.
Otsailaren 17 honetan bertako Kongresuko 54 hautetsiek erabaki dute osaketa berria: independentisten aldetik, UC-FLNKS eta UNI Independentziarako Batasun Nazionala taldeek hiruna aulki jaso dituzte, eta Frantziaren baitan egoteko gogoz dabiltzan L’Avenir en confiance... [+]
