“Espiritua elikatu eta eguneroko bizitza osatzen digute etxeko landareek”
Kalean da Jakoba Errekondok ARGIArekin argitaratu duen Etxeko landareak liburua. Baratzetik etxeetarako eta lorategietarako saltoa eman du liburu horretan, eskaria bazegoela ikusita: “Batzuek baratzea badute, baina etxe barruan, lantokian edo beste edozein lekutan landareak ia jende guztiak ditu”, dio.
Zer aurkituko du irakurleak liburuan?
Hasierako zatian landareen zaintza eta ezagutzarako oinarrizko gaiak azaltzen dira: zaintza lanak, argia, elikadura, landareak nola aukeratu, birlandaketak nola egin, aireztapena, ugalketa eta abar. Gaitzei eta izurriteei beste atal bat eskaini diegu, eta horretan sail bitxi bat ere badu: etxe barruko airearen kutsadura garbitzen duten landareen ingurukoa. Liburuaren zatirik handiena, dena den, landareen fitxek osatzen dute: 92 landareren fitxak daude. Historia, jatorria, izena nondik datorkion, deskribapena eta argazkia, barietate ezberdinak, izan ditzakeen gaitz eta izurriteak, trikimailuak… hori guztia azaltzen da fitxa bakoitzean.
Norentzat izanen da erabilgarri?
Landareei buruz gehiago jakin nahi duen edonorentzat egin dugu: historia hobeki ezagutzeko edo izenak eta landareak berak nondik datozen ikasteko. Hemen ditugun landare gehienak tropikoetakoak dira, eta liburuan euskarazko izenak proposatu ditugu. Orain arte landare horietako askok ez zuten izenik euskaraz, egunero iristen baitira landare berriak. Izen zientifikoa badute eta ingelesetik datorrena ere bai, baina jatorrizko herrian duten izena euskarara ekartzen saiatu naiz. Jatorrizko herrietako hizkuntza eta kulturetan duen esanahira jo dut batez ere euskarazko izendapenak egiteko.
Baratzeko landareek fruituak ematen dizkigute. Zer ematen digute beste landare hauek?
Hauek edertasuna eta gozamena ematen digute, konpainia egiten, hobeak izaten laguntzen digute, loratzen dira eta haiekin gu ere loratzen gara. Baratzeko landareek elikagai fisikoak ematen dizkiguten bitartean, hauek gure espiritua elikatzen dute, gure eguneroko bizitza osatu. Landareok gustukoak dituen jendea ezagutzean edo landareei hitz egiten dioten emakume bat topatzerakoan, nabarmena izaten da hori. Horregatik eskaini diet haiei liburua.
Badugu Euskal Herrian etxeak eta atariak landarez apaintzeko ohiturarik?
Badago ohitura, bai. Baserrietan, etxe arruntetan eta toki askotan marabilak ikusten dira, eta nik uste balkoi eta terrazetan ere geroz eta gehiago ikusten direla. Gainera, orain datorkigun bizimodu honetan nik uste dut geroz eta indar handiagoa hartuko dutela.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]