Os folguistas de Arrasate tomaron o pobo durante a Revolución de Outubro e detiveron ás autoridades. Proclamaron a República Social e atacaron a caserna da Garda Civil. As noticias empezaron a chegar desde fóra, pero eran moi pesimistas e a sublevación ía fracasar. Durante a calor, o deputado carlista Marcelino Oreja, avó de Jaime Mayor Oreja, e o apoderado do Partido Republicano Radical, Dagoberto Rezusta, foron asasinados. Estes asasinatos tiveron unha gran influencia na política vasca. En Matxinada participaron sobre todo membros do PSOE e de UXT, pero tamén de PCE e ANV. Entre os seus efectos: a brutal represión, a situación de guerra durante seis meses, 200 cidadáns encarcerados ou obrigados a fuxir, moitos torturados, 100 traballadores da Unión Cerrajera foron despedidos e as relacións entre o PNV e os carlistas romperon.