No libro fronteirizo de The House on Mango Street, escrito por Sandra Cisneros, o can dun personaxe ten dous nomes: un en español e outro en inglés. É posible que a primeira vista poida resultar estraño, mesmo para un libro, pero se un pensa máis tranquilamente, advírtese que o mundo está cheo de nomes dobres. E non me refiro a Vitoria-Gasteiz ou a Iruñea/Pamplona… Ou, mellor dito, só ás parellas que crearon tradicións diferentes entre nós.

Aí están, por exemplo, a antiga Constantinopla e a actual Istambul, a civilización cristiá e a civilización islámica. Ou Falkland e Malvina, o mundo anglista e o mundo hispano –Euskaltzaindia, de paso, acepta ambos na mesma medida: Illas Falkland/Malvinas. Así mesmo, o monte Cook, que aparece na Wikipedia en eúscaro, chámase Aoraki, e pode variar en función do falante e do interlocutor; neste caso, enfrontámonos á visión dos colonizadores europeos que emigraron a Nova Zelandia e ás visións dos seus mestres.

Así, o tempo que o sol ilumina denomínase “días”. E á parte escura, “noite”. Para que a terra teña tempo suficiente para virar sobre o seu eixo.